Hallo!
In deze samenvatting vind je alle te kennen leerstof voor het vak gezinsondersteuning. Met deze samenvatting had ik 19/20 in eerste zit! Deze samenvatting bevat alle te kennen leerstof uit zowel de cursus, als de lessen de PowerPoint. Ook de extra hoofdstukken die niet in de cursus staat ...
,Inhoudsopgave
1. Legitimering van opvoedingsondersteuning ........................................................................... 8
1.1 Historische context .................................................................................................................. 8
1.1.1 Vroeger ............................................................................................................................ 8
1.1.2 Nu .................................................................................................................................. 10
1.2 Aandacht voor opvoedingsondersteuning ............................................................................ 12
1.2.1 Tendensen ..................................................................................................................... 12
2.2.2 Opvoedingsonzekerheid : een probleem ............................................................................. 13
1.2.2 Het spanningsveld tussen opvoedingsondersteuning en preventie ............................. 14
2. Wat is opvoedingsondersteuning? ....................................................................................... 16
2.1 Definitie ................................................................................................................................. 16
2.1.1 Definities van Vandemeulebroecke .............................................................................. 16
2.1.2 Definities in het Vlaams Decreet (2007)............................................................................... 16
2.2 Aanverwante begrippen : wat het niet (helemaal) is ............................................................ 17
2.3 Uitgangspunten van OO ........................................................................................................ 18
2.4 Opvoeden en de implicaties voor opvoedingsondersteuning .............................................. 19
2.5 Een visie op opvoeding .......................................................................................................... 20
2.6 Het werkterrein ..................................................................................................................... 20
2.7 Het uiteindelijke doel ............................................................................................................ 22
2.8 De wijze waarop het doel kan bereikt worden ..................................................................... 22
2.8.1 Een continuüm van functies .......................................................................................... 22
2.8.2 Activiteiten en werkvormen .......................................................................................... 26
2.8.3 Werkingsprincipes voor een kwalitatief aanbod ........................................................... 26
2.9 Samenvatting en slot ............................................................................................................. 29
3. Behoefte aan opvoedingsondersteuning .............................................................................. 31
3.1 Onderzoek naar de behoeften aan de opvoedingsondersteuning ....................................... 31
3.1.1 Opvoedingsvragen ......................................................................................................... 31
3.1.2 nood aan steun .............................................................................................................. 32
3.1.3 onvervulde steunbehoeften .......................................................................................... 32
3.2 welke vormen van opvoedingsondersteuning wensen ouders ............................................ 33
2.1 Persoonlijk contact .................................................................................................................. 33
2.2 Schriftelijk voorlichtingsmateriaal ..................................................................................... 33
2.3 conclusie ............................................................................................................................ 33
3.3 verschillen tussen ouders in behoefte aan opvoedingsondersteuning ...................................... 34
3.3.1 de leeftijd van het kind ......................................................................................................... 34
3.3.2 het geslacht van het kind ..................................................................................................... 34
3
, 3.3.3 Hoogopgeleide ouders ......................................................................................................... 34
3.3.4 kansarme ouders .................................................................................................................. 35
3.3.5 alleenstaande ouders ........................................................................................................... 35
3.3.6 steunbehoefte over allochtone ouders ................................................................................ 36
3.3.7 Vaders buiten beeld?............................................................................................................ 36
3.4 algemeen besluit ......................................................................................................................... 36
4. Vaders en de opvoeding en ontwikkeling van kinderen ........................................................ 38
4.1 Beschrijving van vaders in de geschiedenis ........................................................................... 38
4.2 Vaders trekken de aandacht ................................................................................................. 38
4.3 Zorg voor jonge kinderen ...................................................................................................... 39
4.3.1 Kunnen vaders voor jonge kinderen zorgen? ................................................................ 39
4.3.2 Zijn vader en moeder onderling inwisselbaar? ............................................................. 40
4.3.3 Het effect van vader op de ontwikkeling van het kind.................................................. 41
4.4 Vaders en adolescenten ........................................................................................................ 41
4.5 Vader-dochter en vader-zoon relaties .................................................................................. 42
4.6 Toekomstig onderzoek .......................................................................................................... 42
4.7 Ondersteuningsbehoeften van vaders .................................................................................. 43
4.8 Vaders en opvoedingsondersteuning.................................................................................... 44
4.9 Vaders bereiken : strategieën en tips.................................................................................... 45
5. Huis van het kind ................................................................................................................ 47
5.1 Decreet preventieve gezinsondersteuning ........................................................................... 47
5.2 Doelstellingen Huize van het kind ......................................................................................... 48
6. Theoretische modellen ........................................................................................................ 51
6.1 Balansmodel van Bakker ....................................................................................................... 51
6.2 Procesmodel van Belsky ........................................................................................................ 53
6.3 Ecologisch model van Bronfenbrenner ................................................................................. 54
6.4 Competentiemodel van Slot en Spanjaard............................................................................ 55
6.5 Het sociaal Interactiemodel van Patterson ................................................................................. 57
6.5.1 Het ontstaan van gedragsproblemen ................................................................................... 57
6.5.2 De ontwikkelingsfasen.......................................................................................................... 59
6.5.3 Beïnvloedende factoren ....................................................................................................... 60
7. Triple P 63
7.1 Wat is Triple P? ...................................................................................................................... 63
7.2 opgroeien gaat niet vanzelf ................................................................................................... 63
7.3 Doelstellingen triple P programma ....................................................................................... 64
7.4 doelgroep .............................................................................................................................. 64
4
, 7.5 Opklimmende interventieniveaus ......................................................................................... 65
7.5.1 Niveau 1 : massamediale voorlichting over opvoeding en de ontwikkeling van kinderen .. 65
7.5.2 Niveau 2 : gerichte voorlichting rond opvoedingsvragen .................................................... 66
7.5.3 Gericht advies bij specifieke zorgen ..................................................................................... 66
7.5.4 Ondersteuning bij ernstige gedragsproblemen ................................................................... 67
7.5.5 gezinsinterventie bij ernstige gedragsproblemen ................................................................ 68
7.6 aangepaste aanvullende programma’s voor specifieke doelgroepen .................................. 70
7.7 kosteneffectiviteit ................................................................................................................. 70
7.8 Principes van positief opvoeden ........................................................................................... 71
7.8.1 Kinderen een veilige en stimulerende omgeving bieden .............................................. 71
7.8.2 Kinderen laten leren door positieve ondersteuning ..................................................... 71
7.8.3 Een aansprekende discipline hanteren ......................................................................... 71
7.8.4 Realistische verwachtingen van kind ................................................................................... 71
7.8.4 Goed voor jezelf zorgen................................................................................................. 71
7.9 opvoedingsstrategieën .......................................................................................................... 72
7.10 theoretische achtergrond...................................................................................................... 73
7.11 Zelfregulatie........................................................................................................................... 74
8. STOP 4-7 programma .......................................................................................................... 77
8.1 inleiding ................................................................................................................................. 77
8.2 Het stop-programma gekaderd binnen andere theorieën.................................................... 78
8.3 Fasen van de STOP 4-7 .......................................................................................................... 79
8.3.1 Intake ............................................................................................................................. 79
8.3.5 ABC-schema : leertheorie als basis? ..................................................................................... 80
8.3.6 Hoofddoelstelling van programma....................................................................................... 80
8.4 Andere beïnvloedende factoren ........................................................................................... 84
8.5 Opvoeding is een interactioneel proces ................................................................................ 84
8.6 Significante veranderingen STOP 4-7 .................................................................................... 85
8.6.1 Werken aan vorming van nieuwe gewoontes ............................................................... 85
8.6.2 Resultaten...................................................................................................................... 85
9. Pedagogisch adviseren ........................................................................................................ 87
9.1 Beschrijving ........................................................................................................................... 87
9.1.1 Definitie en omschrijving ............................................................................................... 87
9.1.2 Doelgroep ...................................................................................................................... 88
9.1.3 Doelen ........................................................................................................................... 88
9.1.4 Werkwijze ...................................................................................................................... 89
9.2 Onderbouwing....................................................................................................................... 91
5
,10. Geweldloos verzet .............................................................................................................. 94
10.1 Inleiding ................................................................................................................................. 94
10.2 Wie is de baas? ...................................................................................................................... 94
10.3 Waakzame zorg ..................................................................................................................... 96
10.4 Reik elkaar de hand ............................................................................................................... 97
10.5 Zien en gezien worden .......................................................................................................... 98
10.6 het juiste moment ............................................................................................................... 100
10.7 Wetenschappelijke evidentie .............................................................................................. 101
10.8 Andere toepassingsgebieden .............................................................................................. 101
10.9 groepsbenadering ............................................................................................................... 102
10.10 Leer en leefomgeving ...................................................................................................... 102
10.11 Tijd voor actie .................................................................................................................. 103
11. De piramide van Webster Stratton .....................................................................................105
11.1 Positieve band ouder-kind .................................................................................................. 105
11.2 Aanmoedigen en complimenteren...................................................................................... 106
11.3 Sociaal en materieel belonen : beloningssystemen ............................................................ 108
11.4 Duidelijke afspraken en regels, consequente opvolging ..................................................... 109
11.5 Grenzen stellen.................................................................................................................... 109
11.6 Time-out .............................................................................................................................. 110
11.7 Straffen ................................................................................................................................ 112
6
, Legitimering van de
opvoedingsondersteuning
7
, 1. Legitimering van opvoedingsondersteuning
1.1 Historische context
Overheid zorgt enkel 1.1.1 Vroeger
voor veiligheid. Gezin
is het traditionele
1.1.1.1 De liberale nachtwakerstaat
kerngezin met
opvoedingstaken voor Wat?
moeder
• Begin 19e eeuw : moralistische periode
• Religieuze redenen die legitimeerden dat er geïntervenieerd werd in gezinnen
die van het normale discours afweken
→ Er wordt geïnvesteerd in politie en veilig zijn van de straten maar verder
dan dat gaat de overheid niet om zich te mengen in opvoeding
Burgerlijke kostwinnersgezin als norm
• Veel kinderarbeid en autoritaire opvoeding
• Verschil tussen loonarbeid en huishoudelijk werk tussen mannen en vrouwen
→ Patriarchaal burgerlijk gezin met vader aan hoofd die buitenshuis werkt
→ Feminisering van opvoedingstaken voor de vrouwen
Het kwetsbare kind
• Veel kindersterfte door industrie, hygiëne, ziekten,…
• Moeders werden beschuldigd van kindersterfte door de verwaarlozing van hun
moederrol
→ decontextualisering en culpabilisering : Moeders werden ervan
beschuldigd hun opvoedkundige taken te verwaarlozen en op die manier
kindersterfte en sociale onrust in de hand te werken
filantropie
• ontstaan van initiatieven met focus op moeder-en kinderzorg door vrijwilligers
→ melkkeukens : waar melk werd gekookt voor betere hygiëne van melk
→ bewaarscholen, zuigelingen-raadplegingen,…
1.1.1.2 Gerationaliseerde overheidsinmenging
Wat?
• Tweede helft 19e eeuw
• Overheid intervenieert op een gerationaliseerde manier in opvoeding : door de
opkomst van de wetenschap, statistiek en eugenetica
→ Eugenetica en statistiek als legitimering voor preventie bij burgerlijke
opvoedingsmodel
8
,Ontstaan kinderwetten
• Door verbod kinderarbeid : kinderen werden beschouwd als kapitaal voor de
toekomst van de maatschappij waarin moest worden geïnvesteerd
→ Zijn bron van onkosten i.p.v. bron van inkomsten
→ Opkomst scholen, instituten, ….
• Ouders blijven verantwoordelijk voor slagen van kind op school en in de
maatschappij
→ Overheid moeit zich nu wel in de opvoeding
→ Toekomst van de maatschappij wordt bepaald door de manier waarop
kinderen werden opgevoed
1.1.1.3 Sociaal democratische welvaartstaat
Wat?
• Welvaart en sociale zekerheid na de oorlog
• Overheid investeert naast welvaart (sociale zekerheid, industrie) ook in welzijn
• Maakbaarheid van de samenleving met meer vrijheid
Van welvaart naar welzijn
• naoorlogse welvaartsstaat ging de wederopbouw van het economische leven
gepaard met een geleidelijke uitbouw van de sociale zekerheid
• overheidsfocus verschuift van welvaart naar welzijn
• bevordering van psychosociaal welveringen
→ overgang van sociale welvaartsstaat naar verzorgingsstaat
de verzorgingsstaat
• toenemende professionalisering en institutionalisering onder invloed van
overheid
• detraditionalisering : grote morele vrijheid en individuele
ontplooiingsmogelijkheden met een diverse invulling van het gezin
rol van de ouders
• ouders mogen vrij kiezen hoe ze hun kind opvoeden maar indien hier iets fout
loopt wordt wel steeds opnieuw gekeken naar de ouders
→ nog steeds culpabiliseren van ouders
9
, 1.1.1.4 de opkomst van het neoliberalisme
wat?
• 1980 : economische crisis
• Klemtoon : ligt terug op veiligheid, sociale orde en de arbeidsmarkt
→ Van verzorgingsstaat naar sociale investeringsstaat
→ Nadruk op preventie als legitimering voor inmenging overheid voor
ouders
Nachtwakerstaat
• Lijkt een kleine terugslag te zijn naar nachtwakerstaat
• Veel aandacht voor arbeidsmarkt en sociale orde
Ouders
• Ouders moeten gevormd of opgeleid worden om een succesvolle ontwikkeling
van hun kind te voorzien
1.1.2 Nu
Terugkerend :
• Steeds focus op ouders als opvoedingsverantwoordelijken
• Individualisering van sociale problemen
Vandaag
• Veel aandacht voor opvoedingsondersteuning
• Gedeelde verantwoordelijkheid tussen ouders en overheid
10
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper thyrajanssens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
