Samenvatting
Samenvatting Eindtentamen Ethiek
- Vak
- Ethiek
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Samenvatting van alle in hoorcolleges en werkcolleges besproken stof en literatuur
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: markgons01 • 11 maanden geleden
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Eindtentamen EthiekSociaal-contracttheorie, Deugdethiek en Meta-
ethiek
Sociaal-contracttheorie
Achtergrond sociaal-contracttheorie/ problem of accomodation (Gary Watson)
Consequentialisme kan het deontologische karakter van rechten niet rechtvaardigen, want
rechten zijn deontologische constraints.
Oplossing: Kantianisme, categorisch imperatief.
Een probleem dat door Watson ondervonden wordt met het Kantianisme is dat het te rigide
is. De moraal lijkt bij mensen in dingen als liefde en benevolentie te zitten. Bij Kant is hier
geen plek voor.
We hebben rechten nodig om vertrouwen te scheppen en om coöperatie mogelijk te maken.
Het welzijn is de functie van rechten: het belang van een recht lijkt af te hangen van het
belang van dat recht voor ons welzijn.
De relatie tussen rechten en welzijn heet de ‘teleological connection’.
We lijken nu gevangen te zitten tussen ‘te flexibel’ en ‘niet flexibel genoeg’ en ‘te veel op
welzijn gericht’ en ‘te weinig op welzijn gericht’.
Oplossing binnen consequentialisme of deontologie?
- Ofwel de intuïtie van de deontological constraint ofwel de intuïtie van de teleological
connection moet verworpen worden.
- Of ruimte maken voor beide intuïties. Maar gelden rechten dan enkel als vuistregels?
Andere oplossing:
Sociaal-contracttheorie: probeert rechten te begrijpen in termen van wat goed is voor
mensen, terwijl deze rechten toch niet ondergeschikt zijn aan een zoektocht naar meer van
dat goed. Rechten en plichten komen voort uit een (hypothetisch) contract dat je, als je
rationeel bent, ondertekent uit welzijnsoverwegingen.
Als je rationeel bent zal je instemmen met deze ‘lijst van regels’. Ook zal je begrijpen waar de
autoriteit van wetten vandaan komt. SCT gaat over hoe we met elkaar omgaan, niet over
hoe je zou moeten leven.
Plichtenleer: juiste handelingen bestaan uit het volgen van normen waarmee iedereen die
rationeel is, zou instemmen.
Er zijn verschillende opvattingen over rationaliteit, hieruit volgen twee varianten van de
sociaal-contracttheorie.
1. Contractarianisme (Hobbesiaans): het is rationeel om het Sociale Contract te
‘tekenen’ omdat het in je eigenbelang is.
2. Contractualisme (Kantiaans): het is rationeel om het Sociale Contract te sluiten,
omdat een deel van wat het is om praktisch. Rationeel te zijn bestaat in het handelen
in overeenstemming met principes waar iedereen mee in zou kunnen stemmen.
De moraal is gemaakt door mensen: Constructivisme. Er moet dan ook een situatie vóór het
bestaan van het contract geweest zijn: de natuurtoestand.
De natuurtoestand bepaalt welk contract er nodig is. Wat zijn de problemen en waarvoor
dient het contract als oplossing?
- Hobbes: oorlog van allen tegen allen
- Locke: ontbreken van de rechtelijke macht
,Samenvatting Eindtentamen Ethiek
- Rousseau: het ontstaan van eigendom
Er bestaat geen historische natuurtoestand, het is een fictieve genealogie: introduceert het
idee van een functie waar dat minder gewoon is (we hebben nu een moraal, omdat er
anders een probleem was geweest).
Maar, wat is dan de functie van de moraal?
Het probleem in de natuurtoestand speelt een cruciale rol bij het bepalen hiervan. Dit leidt
ons tot de vraag; waarom ziet de natuurtoestand er zo uit?
Discussie
1. Er komt een hypothetisch contract om een probleem in een hypothetische
natuurtoestand op te lossen. Wat heeft dit voor zin? Een hypothetisch contract is
geen contract, dus ik ben er niet aan gebonden.
Locke: je hoeft niet te tekenen, je geeft ‘tacit consent’. Door deel te nemen aan de
maatschappij stem je automatisch in.
Hume: maar, er kan enkel ‘tacit consent’ zijn als we een keuze ertoe hebben, die
hebben we in deze situatie niet…
Waarom moet ik me dan houden aan de regels waar hypothetische mensen in een
fictieve wereld mee in zouden stemmen? - Het belang van deze fictie is dat we tot
inziens komen dat, wanneer we rationeel zouden zijn, we met de moraal zouden
instemmen.
2. Waarom binden de afspraken in het contract mij (problem of compliance)? – het is
rationeel om ermee in te stemmen. Als je je niet houdt aan het contract ben je dus
irrationeel.
3. ‘Content problem’: kan een hypothetisch contract plichten, rechten en principes zo
specificeren dat we er iets mee kunnen? En als dit kan, zou er dan geen sprake zijn
van petitio principii/ was de natuurtoestand en de problemen daarin wel
onbevooroordeeld genoeg?
Onderhandelingen over het contract
Bij Hobbes onderhandelen alleen diegenen die een bedreiging kunnen vormen mee aan het
Sociaal contract. Gehandicapten, kinderen etc. dus niet. Degenen die niet mee kunnen
onderhandelen kunnen slechts onderwerp zijn van de afspraken in het contract. Uit deze
onderhandelingen hoeft dus bijvoorbeeld niet noodzakelijk te volgen dat we aardig moeten
zijn tegen gehandicapten.
De status van het contract is anders in contractarianisme en Contractualisme.
- Contract creëert de moraal in contractarianisme
- Contract expliciteert enkel wat onze plichten zijn in het Contractualisme.
Contractarianisme
Als er geen moraal zou zijn, zou deze uitgevonden moeten worden, omdat het in ons
eigenbelang is dat er een moraal is. De Omdat de moraal en het eigenbelang niet altijd
overeenkomen, zou de natuurtoestand de vorm van een gevangenendilemma hebben.rol
van rationaliteit is hier instrumenteel:
- Je bent instrumenteel rationeel als je je eigenbelang maximaliseert.
- Je bent rationeel als je je doelen het beste realiseert: je laat je leiden door je sterkste
verlangen en je neemt het meest efficiënte middel om dat verlangen te realiseren.
, Samenvatting Eindtentamen Ethiek
Je doelen hoeven niet alleen betrekking hebben tot jouzelf. Het gaat om alles dat jij
belangrijk vindt. Dus ook om het welzijn van anderen. Dit betekent wel dat het welzijn van
anderen alleen belangrijk is omdat jíj het belangrijk vindt.
Is contractarianisme wel mogelijk?
We moeten instrumenteel rationeel zijn, maar dat zou betekenen dat we ons niets van de
moraal moeten aantrekken. De moraal beperkt ons immers in het nastreven van ons
eigenbelang: moraal stelt dat sommige handelingen niet mogen, en andere handelingen
moeten, en dat je deze geboden moet gehoorzamen ongeacht je preferenties.
Antwoord: het is in je eigenbelang om moreel te zijn.
Hoe kan het in ons eigenbelang zijn om moreel te zijn? – Hobbes:
Hobbes’ politieke oplossing
Begint met de aanname dat iedereen instrumenteel rationeel is. In de natuurtoestand zal
dan een oorlog van allen tegen allen ontstaan, omdat:
1. Mensen ongeveer gelijk in mentale en fysieke vermogens zijn, en
2. Mensen niet volledig altruïstisch zijn.
Dit leidt tot:
1. Competitie als gevolg van schaarste,
2. Wantrouwen, en
3. De drang tot reputatie.
In deze situatie (oorlog van allen tegen allen) is het instrumenteel rationeel om een einde te
maken aan de oorlog, maar hoe?
Aanstellen van een soeverein: We ‘tekenen’ een contract waarin we vaststellen dat een de
soeverein is en waarin we ons onderwerpen aan zijn wetten. Het contract sluiten we met
elkaar, maar niet met de soeverein. Absolute monarchie.
Probleem: ‘The Foole’ tekent het contract en zal profiteren van de samenwerking, maar
houdt zichzelf niet aan de afspraken.
Hobbes’ oplossing: het is instrumenteel rationeel om de soeverein te gehoorzamen, want als
we niet luisteren kan de soeverein de rest op ons afsturen. Het is irrationeel om je eigen
leven op het spel te zetten.
Instrumentele rationaliteit spreekt zichzelf indirect tegen: Het is soms rationeel om
irrationeel te zijn, omdat we dan ons eigenbelang beter zouden dienen.
Oplossing: Onszelf binden aan een moraal. Om dit beter te begrijpen hebben we speltheorie.
Speltheorie
Van een strategisch interactieprobleem is sprake wanneer voor alle spelers geldt dat de
uitkomst van zijn of haar keuze mede bepaald wordt door de keuzen die anderen maken.
- Alle spelers zijn rationeel: willen de uitkomst met hoogste waardering te realiseren.
- Er is sprake van common knowledge: men kent de matrix en weet dat de anderen
ook rationeel zijn.
Nash-evenwicht: voor alle spelers geldt dat ze geen betere keuze hadden kunnen maken,
gezien de keuze van de anderen. Niemand hoeft zijn keuze te betreuren (gezien de keuze
van de anderen).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper paulawitlox. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen