1.1 Gebergte ontstaan, Gebergte verslijten
1.2 Gesteente verandert
1.3 Gesteente wordt verplaatst
1.4 Waar blijft alle grind, zand en klei?
1.5 Het landschap in Hoog-Nederland
1.6 Het landschap in Laag-Nederland
Bij het openbreken van het supercontinent Pangea zijn er aardplaten ontstaan. Toen is de Indische
plaat richting het noorden gegaan. Bij de botsing van de Indische en de Euraziatische plaat is de
Indische plaat onder de Euraziatische plaat gedoken. Er ontstond vulkanisme. Toen India daarna
tegen Azië botste ontstond de Himalaya.
💙 Hoe komen er fossielen op bergen?
In de Himalaya vind je verschillende stenen. Zoals stenen met fossielen van dieren die op de bodem
van de zee leefden. Die stenen komen daar omdat voor de botsing er nog een oceaan lag tussen
India en Azië en daar rivieren in uitliepen die zand en klei meenamen. Dat kwam toen om de bodem
van de oceaan terecht. Tijdens de botsing is dat samengeperst tot gesteente en tot ver boven
zeeniveau omhoog geduwd. De oceaanbodem is dus onderdeel van het plooiingsgebergte de
Himalaya.
💙 Hoe ontstaat steen uit vulkanen?
Ook zijn er in de Himalaya plaatsen waar vloeibaar materiaal van onder de aardkorst, magma ,
omhoog is geduwd. Het magma stolt onder de grond en wordt bikkelhard. het stollingsgesteente dat
hierbij ontstaat, is willekeurig gevlekt. We noemen het graniet. Door het wegslijten van gesteente
erboven komt het graniet aan de oppervlakte te liggen.
Jong gebergte Oud gebergte
Hooggebergte heuvelland
Veel reliëf Weinig reliëf
Scherpe bergtoppen Afgeronde bergtoppen
Diepe, nauwe dalen Ondiepe, brede dalen
Snelle verwering Langzame verwering
Snel stromende rivieren Langzaam stromende rivieren
Snelle erosie Langzame erosie
65 000 000 jaar 300 000 000 jaar
💙 Welk proces is verantwoordelijk voor het ontstaan van gebergten?
Platentektoniek
💙 Waarom zitten er wel fossielen in zandsteen en niet in graniet?
Zandlagen ontstaan op de zeebodem waar schelpen voorkomen. In gloeiend heet magma komen
geen schelpen voor, dus in graniet ook niet.
fossielen – Versteende overblijfselen of afdrukken van planten en dieren.
magma – Vloeibaar gesteente onder de grond.
, stollingsgesteente – Gesteente dat ontstaat wanneer vloeibaar magma stolt
graniet – Stollingsgesteente dat gekenmerkt wordt door vlekjes.
oud gebergte – Een gebergte met weinig reliëf en lage toppen.
Landschappen
Paragraaf 2: Gesteente verandert
💙 Wat is mechanische verwering?
Bergtoppen bestaan uit hard gesteente, zo'n enorme bergtop word langzaam afgebroken. Het uit
elkaar vallen van gesteenten noem je verwering. Mechanische verwering kan op drie manieren
gebeuren:
1 vorstverwering, In een gesteente zit een aantal scheuren en spleten. Na een regenbui komt hier
water in. Wanneer 's nachts de temperatuur onder het vriespunt komt, zal dit water bevriezen. En
water dat bevriest zet een heel klein beetje uit. Daardoor worden de scheuren en spleten steeds
groter. Als dat vaker gebeurd breekt er uiteindelijk een stuk af.
2 verwering door temperatuurverschillen, Als een steen overdag heel warm wordt door de zon en 's
nachts afkoelt tot onder het vriespunt zet de steen uit en krimpt hij. Daardoor zal de steen
uiteindelijk in stukken breken
3 Biologische verwering (verwering door plantenwortels), daarbij zorgen plantenwortels voor het
openbreken van gesteenten. Wortels dringen het gesteente binnen via spleten. Als de wortel in de
steen dikker wordt kan dat de steen laten breken.
💙 Wat is chemische verwering?
Bij chemische verwering verandert gesteente van samenstelling door de werking van zuurstof en
vocht op het gesteente. Een voorbeeld is ijzer dat veranderd in roest. De snelheid van de chemische
verwering ligt aan het klimaat. In een warm en vochtig klimaat verweert het steen sneller dan in een
koud of droog klimaat.
💙 Hoe ontstaan grotten?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Fleur739. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
