Deze samenvatting omvat alle lessen van thema's uit de orthopedagogiek: handicap en ontwikkelingsstoornissen. Ook zijn er overal bijkomende notities aan toegevoegd.
THEMA’S UIT DE
ORTHOPEDAGOGIEK
HANDICAP EN ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN
HANNE BOONS
1STE MASTER
2021-2022
,Inhoud
1 Autismespectrumstoornis: kwaliteitsvolle diagnostiek en interventies...............................................7
1.1 ASS kenmerken.............................................................................................................................7
1.1.1 Problemen in sociale communicatie en sociale interactie.....................................................7
1.1.2 Beperkte, repetitieve patronen van gedrag, belangstelling, activiteiten...............................7
1.2 Diagnostiek...................................................................................................................................7
1.2.1 Onderkennende, classificerende diagnostiek van ASS...........................................................8
1.2.2 Verklarende en handelingsgerichte diagnostiek..................................................................14
1.2.3 Diagnostiek in Vlaanderen: Aanbevelingen Taskforce Autisme, 2016.................................17
1.2.4 Van diagnostiek naar interventies.......................................................................................17
2 Communicatie bij mensen met verstandelijke beperking en/of autisme..........................................21
2.1 Waarom aandacht voor communicatie?.....................................................................................21
2.2 Een bijzondere doelgroep...........................................................................................................21
2.3 Ontwikkeling van communicatie.................................................................................................21
2.3.1 Intentionaliteit.....................................................................................................................22
2.3.2 Symboolvorming..................................................................................................................22
2.4 Communicatiemodel (Verpoorten, 1996)...................................................................................23
2.5 Functies van communicatie........................................................................................................23
2.5.1 Gedragsregulatie..................................................................................................................23
2.5.2 Sociale interactie.................................................................................................................23
2.5.3 Gedeelde aandacht..............................................................................................................23
2.6 Vormen van communicatie.........................................................................................................24
2.7 Niveaus van betekenisverlening.................................................................................................24
2.7.1 Sensatieniveau.....................................................................................................................24
2.7.2 Presentatieniveau................................................................................................................24
2.7.3 Representatieniveau............................................................................................................24
2.7.4 Metarepresentatieniveau....................................................................................................25
2.8 Ondersteuning op maat..............................................................................................................25
2.8.1 Ondersteunende communicatie (OC)..................................................................................26
3 Autismespectrumstoornis: neurodiversiteit......................................................................................31
3.1 Uitgangspunt: wat is autisme.....................................................................................................31
3.2 Terminologie en definities..........................................................................................................31
3.2.1 Neurodiversiteit...................................................................................................................31
3.2.2 Neurodiversiteitsparadigma................................................................................................31
3.2.3 Neurodiversiteitsbeweging..................................................................................................32
1
, 3.2.4 Neurotypisch – neurodivergent...........................................................................................32
3.2.5 Intersectionaliteit................................................................................................................32
3.3 Neurodiversiteit in diagnostiek en interventies..........................................................................32
3.3.1 Kritische vragen...................................................................................................................32
3.3.2 Aan de slag...........................................................................................................................33
4 Analyse en aanpak van probleemgedrag bij mensen met verstandelijke en meervoudige
beperkingen.........................................................................................................................................35
4.1 Definitie en prevalentie..............................................................................................................35
4.1.1 Probleemgedrag..................................................................................................................35
4.1.2 Zelfverwondend gedrag.......................................................................................................35
4.1.3 Agressief/destructief gedrag................................................................................................36
4.1.4 Stereotiep/repetitief gedrag................................................................................................36
4.1.5 Ander probleemgedrag........................................................................................................36
4.1.6 Gevolgen probleemgedrag..................................................................................................36
4.1.7 Multifactoriële analyse van probleemgedrag......................................................................37
4.2 Analysekader + casus..................................................................................................................38
4.2.1 Gedrags- en emotionele problemen....................................................................................38
4.3 Interventies + casus....................................................................................................................53
4.3.1 Beeldvorming Luuk..............................................................................................................53
4.3.2 Beeldvorming Carla..............................................................................................................56
4.4 Multifactoriële analyse van probleemgedrag.............................................................................59
4.5 Interventies.................................................................................................................................60
4.5.1 Meta-analyse (groepsstudies)..............................................................................................60
4.5.2 Meta-analyse (single case studies)......................................................................................60
4.5.3 Medicatie.............................................................................................................................60
4.5.4 Gedragstherapeutische interventies....................................................................................61
4.5.5 Omgevingsgerichte interventies..........................................................................................61
4.5.6 Individugerichte interventies...............................................................................................63
4.5.7 Probleemgedrag: interventies.............................................................................................64
4.6 Casus Luuk – interventies...........................................................................................................64
4.7 Casus Carla..................................................................................................................................65
4.8 Voorbeelden examenvragen.......................................................................................................65
5 Sociale netwerken en sociale inclusie................................................................................................66
5.1 Wat?...........................................................................................................................................66
5.2 Belang sociale netwerken/inclusie.............................................................................................66
5.2.1 Vanuit personen met een beperking...................................................................................66
2
, 5.2.2 Kwaliteit en beleving............................................................................................................68
5.3 Beïnvloedende factoren van sociale netwerken en sociale inclusie...........................................69
5.4 Analyse en beeldvorming...........................................................................................................70
5.4.1 Analyse van netwerk: WAT..................................................................................................70
5.5 Analyse van netwerk: HOE..........................................................................................................70
5.5.1 Breder (onverwacht) netwerk (LUS)....................................................................................71
5.5.2 Inclusietoets.........................................................................................................................72
5.5.3 Dynamische persoonlijke netwerkverhalen.........................................................................72
5.6 Interventie..................................................................................................................................74
5.6.1 Interventies niveau inclusie.................................................................................................74
5.6.2 Interventies niveau sociale netwerkvorming.......................................................................75
5.6.3 Visie begeleiders (bevraging SPOND vzw)............................................................................77
5.6.4 Zijn de genoemde interventies en benaderingen effectief?................................................77
6 Persoons- en gezinsgericht werken bij mensen met een beperking..................................................78
6.1 Individu: kwaliteit van leven.......................................................................................................78
6.1.1 Quality of life – kwaliteit van leven......................................................................................78
6.1.2 Basisprincipes bij conceptualisering....................................................................................79
6.2 Persoonsgerichte planningsmethodieken...................................................................................81
6.2.1 Doelstellingen......................................................................................................................81
6.2.2 Diverse methodieken...........................................................................................................81
6.2.3 Kernprincipes van methoden...............................................................................................82
6.2.4 Procesverloop......................................................................................................................82
6.3 Review Ratti et al. (2016)............................................................................................................82
6.3.1 Verklaringen?.......................................................................................................................83
6.4 Samenleving: inclusie en volwaardig burgerschap.....................................................................83
6.4.1 Bredere context...................................................................................................................84
6.4.2 Kerncomponenten...............................................................................................................84
6.4.3 Basisprincipes bij conceptualisering....................................................................................84
7 Gezinsgericht werken........................................................................................................................85
7.1 Gezin: gezinskwaliteit van leven.................................................................................................85
7.2 Family Quality of Life – Kwaliteit van het Gezinsleven................................................................85
7.3 Basisprincipes bij conceptualisering...........................................................................................86
7.4 Gezinsgericht werken: principes.................................................................................................86
7.5 Gezinsgericht werken.................................................................................................................87
7.5.1 Interventie...........................................................................................................................89
7.5.2 Resultaten MM case studies................................................................................................89
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hanneboons1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,09. Je zit daarna nergens aan vast.
