Dit verslag gaat over gezondheidsbevordering. In de uitgeschreven casus gaat het over iemand met (risico op) overgewicht en diabetes mellitus type 2 door een ongezond voedingspatroon. Het TPB-model wordt in dit verslag uitgewerkt. Leefstijlinterventies in betrekking tot voeding en beweging worden t...
, Opdracht 1
Omschrijving gezondheidsgedrag en gezondheidsprobleem
Mark van Beek is een man en 23 jaar oud. Wegens privacy waarborging is deze naam fictief. Mark
heeft een ongezond voedingspatroon, hij eet veel ongezonde maaltijden en snacks tussendoor met
onder andere veel vetten en koolhydraten. Mark geeft aan dat hij door zijn ongezonde
voedingspatroon te zwaar is geworden. Mark werkt als procesmanager bij een pakketenbedrijf waar
het ongezonde gedrag het meest voorkomt. Factoren die hierbij zijn ontstaan is dat hij minder goed
slaapt wat invloed heeft op zijn dagelijks leven. Mark geeft aan dat hij zich minder fit voelt en zich
minder goed in zijn vel voelt zitten. Dit zijn redenen waarom hij zijn voedingspatroon wilt
veranderen. Het huidige gedrag van Mark heeft overgewicht veroorzaakt, hierdoor is er risico op
potentiële gezondheidsproblemen.
Door een ongezond voedingspatroon is er meer risico op overgewicht en obesitas. Er zijn meerdere
oorzaken van overgewicht en obesitas zoals een verhoogde energie-inname via voeding en te weinig
bewegen (Loket Gezondleven, z.d.). Er kan overgewicht ontstaan door een te hoge inname van
calorieën, suikers of vetten. Hiernaast spelen factoren zoals genetische aanleg of ziekte ook een rol
(Zorgwijzer, 2021). De factoren genetische aanleg of ziekte zijn niet van toepassing bij deze casus. Bij
de familie van mr. M. is er geen sprake van overgewicht of aanleg hiervoor, de familie is gezond op
het vlak van eetgewoontes en beweging.
Mensen met overgewicht en obesitas hebben een hogere risico op gezondheidsproblemen. Door
overgewicht en obesitas is er te veel aan vet in het lichaam opgeslagen en veranderen
stofwisselingsprocessen. Er is risico op een te hoog LDL-cholesterolgehalte. Hierdoor daalt het goede
HDL-cholesterolgehalte. Een verhoogd LDL-cholesterolgehalte heeft gevolgen zoals hart- en
vaatziekten, zoals artherosclerose (De Nederlandse Hartstichting, z.d.). Bij overgewicht en obesitas is
er een verhoogd risico op diabetes, verhoogde bloeddruk, hart- en vaatziekten en sommige vormen
van kanker (Maxima MC, 2019).
Dataverzameling
Dit verslag bevat een kwalitatief onderzoek. Dit houdt in dat er gefocust wordt op woorden en
betekenissen. Als dataverzamelingsmethoden heb ik een semigestructureerd interview gedaan
(Merkus, 2021). Een semigestructureerd interview houdt in dat er voorgaand thema’s zijn bepaald
die essentie hebben in het onderzoek, maar er wel mogelijkheid is tot discussie of verdieping in
bepaalde onderwerpen (Schwab, 2021). Met deze methoden van onderzoek wil ik achter de
gedachten en redenen komen van het ongezonde voedingspatroon van Mark.
Voorgaand het interview is er een topiclijst gemaakt. Dit is een lijst met alle onderwerpen en sub-
onderwerpen die tijdens het interview uitgevraagd zullen worden. De topiclijst is gebaseerd op het
Theory of Planned Behavior model (TPB-model). Met het TPB-model kan er gewenst of ongewenst
gedrag verklaart worden door naar factoren zoals; attitude, sociale invloed en eigen effectiviteit te
kijken. Deze drie determinanten bepalen de intentie van bewust gedrag. Volgens de theorie is het
gedrag van de mens te voorspellen vanuit hun intentie (Sassen, 2018). Zie bijlage 1 voor de topiclijst.
In het interview heb ik motiverende gesprekstechnieken gebruikt zoals ORBS. ORBS staat voor open
vragen stellen, reflecteren, bevestigen en samenvatten. Het interview bestond uit open, gesloten en
verdiepende vragen. Dit zorgde ervoor dat ik alle determinanten uit het TPB-model zo uitgebreid
mogelijk heb uit kunnen vragen. Door te reflecteren in het gesprek ontstaat er vertrouwen en
diepgang. Door reflecties te gebruikten voelde Mark zich begrepen. Met bevestigen in het interview
benoemde ik de kwaliteiten, activiteiten en goede eigenschappen van Mark. 2
, Dit zorgde voor een vertrouwensband in het gesprek. Door samenvattingen te geven in het interview
kon ik bevestiging krijgen van Mark of ik iets goed begreep of goed geïnterpreteerd had (MI time,
2021). Tijdens het interview was er ruimte voor Mark om te vertellen wat hij belangrijk vond, dit
maakt dat het onderzoek kwalitatief is. Bepaalde onderwerpen heb ik dieper uitgevraagd in het
interview met als doel om essentiële gegevens te verzamelen voor het onderzoek.
Het interview vond plaats bij mij thuis, dit is een vertrouwde plek voor de geïnterviewde en mij. Het
interview duurde 25 minuten en is met de dictafoon op mijn telefoon opgenomen. Zie bijlage 2 voor
het uitgeschreven interview.
Het interview is geanalyseerd doormiddel van codering. Met coderen worden er verbanden gelegd
aan verschillende gegevens uit het interview. Hierdoor wordt er orde aangebracht aan de gegevens
die zijn verkregen in het interview (Dingemanse, 2021). Zie bijlage 3 voor het gecodeerde interview.
Resultaten van het interview
Via het TPB-model heb ik gegevens en bevindingen samengevat. De gedragsdeterminanten van het
TPB-model worden hieronder toegelicht aan de hand van de casus.
Gewenst gedrag
Mark wilt een gezond voedingspatroon. Hij wilt zijn gedrag verander om fitter te zijn, zich beter in
zijn vel te voelen en af te vallen.
Attitudes
Mark heeft de motivatie om zijn eetgewoontes actief te veranderen. Hij weet dat zijn huidige
eetpatroon een risico is op gezondheidsproblemen zoals diabetes, kanker en hart- en vaatziekten. Hij
heeft algemene kennis over wat gezond en ongezond eten is. Hij is niet bekend met de schijf van vijf
en geeft aan dat hij niet goed weet wat hart- en vaatziekten inhoudt en wat gevolgen hiervan zijn. De
kennis van deze gezondheidsproblemen weegt niet zwaar genoeg af om het eetpatroon aan te
passen. Mark weet voordelen en nadelen op te noemen van het huidige en gewenste gedrag.
Een voordeel van ongezond eten die voor Mark zwaarder weegt waardoor hij het huidige gedrag nog
niet heeft aangepast is dat ongezond eten weinig tijd kost en weinig bereiding nodig heeft. Dit zorgt
ervoor dat hij niet vroeger hoeft op te staan om naar werk te gaan. Hiernaast vindt Mark het
ongezonde eten lekker en eet dit nooit met tegenzin waardoor hij het lastig vindt om hiermee te
minderen of stoppen. Voordelen die Mark benoemt van gezond eten is dat hij zich weer beter in zijn
vel zou voelen, fitter wordt, afvallen, minder moe zijn en het kost minder geld. Mark ziet in dat er
meer voordelen zijn aan een gezond voedingspatroon dan als zijn huidige patroon.
Subjectieve normen en sociale invloed
Het ongezonde voedingspatroon van Mark speelt zich vooral af op zijn werk. Mark is procesmanager
bij een pakketenbedrijf en draait hier onregelmatige diensten. In zijn werkomgeving zijn veel
mogelijkheden om ongezond eten te halen zoals snackautomaten en een snackbar aan de overkant.
Hij haalt vaak snacks uit de automaten omdat hij thuis vaak geen eten voorbereidt om mee te nemen
en omdat hij dit lekker vindt. Mark geeft aan dat collega’s ook invloed hebben op zijn eetpatroon
omdat zij ook vaak wat lekkers halen. Op werk wordt er niet aangespoord op gezonder eten en zijn er
ook weinig mogelijkheden tot gezonde maaltijden kopen of halen. Mark vind het moeilijk om nee te
zeggen wanneer collega’s iets ongezonds willen halen.
In Mark zijn sociale omgeving wordt er niet verwacht dat hij zijn voedingspatroon verandert. Een
factor die hierbij invloed heeft is dat het ongezonde gedrag vooral op werk zich afspeelt en niet thuis
of met zijn vrienden. Mark zijn familie en vrienden zien alleen dat hij wat is aangekomen.
Mark woont nog bij zijn ouders, die wel vaak gezond koken. Dit vindt hij fijn, zijn moeder motiveert
hem ook op een gezond voedingspatroon. 3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper desireebekker67. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,69. Je zit daarna nergens aan vast.
