Dit document bevat een complete samenvatting (25 pagina's) van de NLT module Hersenen & Leren. In dit bestand wordt de gehele module in 25 pagina's samengevat voor een perfecte voorbereiding op de toets. Er wordt gebruik gemaakt van tabellen, afbeeldingen, en schema's. Ook worden er voorbeelden geb...
NLT Hersenen en Leren - Samenvatting
KENNISBLOKKEN
Het zenuwstelsel wordt verdeeld naar ligging en functie:
Ligging:
Centrale zenuwstelsel hersenen (schedel) + ruggenmerg (wervelkolom)
Perifere zenuwstelsel zenuwen die het centrale deel met organen verbinden. Zenuwen =
info van zintuigen naar CZS, en van CZS naar spieren en klieren.
Zenuwstelsel vs hormoonstel:
Zenuwstelsel: door impulsen met elektrische berichtjes, snel en via zenuwen
Hormonen: door hormonen in chemische berichtjes, langzaam en via bloed
Functie:
Animale zenuwstelsel bewuste handelingen, hersenen geven opdracht aan motorische
zenuwcellen (uitlopers zijn verbonden met spieren) in ruggenmerg. Als de actiepotentiaal
daar aankomt, trekken de spieren samen. De motorische zenuwbanen (vanuit linker en
rechter hersenhelft), kruisen elkaar in de medulla oblongata. De rechterhersenhelft heeft
daardoor invloed op de spieren in linkerdeel van lichaam en linker hersenhelft heeft invloed
op de spieren in rechter deel van het lichaam.
Autonome zenuwstelsel onbewuste handelingen (ademhaling, constant inwendig milieu,
spijsvertering). Verdeeld in:
- orthosympathisch lichaam in actieve staat
- parasympathisch lichaam in rust
Naar ieder orgaan (doelwitorgaan) gaat een orthosympatische zenuw en een
parasympatische zenuw (= dubbele innervatie) Deze hebben een tegengestelde werking.
Autonome zenuwstelsel werkt samen met hormoonstelsel (in stressperiode wordt in
bijnierschors cortisol aangemaakt o.i.v. hormoon ACTH uit hypofyse in opdracht van
hypothalamus).
Voordeel van de dubbele innervatie van organen door het parasympatische en
orthosympatische deel is dat de interne balans (homeostase) gehandhaafd blijft. Een snelle
bijstelling is mogelijk indien nodig.
,De buitenste laag van de hersenen is de cortex (hersenschors):
Vanuit de cortex wordt de opdracht gegeven voor bewuste bewegingen
Geheugen voor bewuste gewaarwordingen en voor hoe je bewuste bewegingen moet
uitvoeren, bevindt zich in de cortex van grote hersenen
Grote hersenen:
Linkerhersenhelft bestuurt rechter gedeelte van lichaam (zintuigelijke informatie van
rechterhelft van lichaam komt hier binnen)
Rechterhersenhelft bestuurt linker gedeelte (motorische zenuwen ontstaat hier voor
signalen voor spieren in het linkerdeel van lichaam).
Corpus callosum (hersenbalk) verbinding tussen hersenhelften zodat informatie van linker
gekoppeld wordt aan rechter hersenhelft. Twee hersengedeelten zijn grotendeels elkaars
spiegelbeeld.
De cortex (buitenkant van grote hersenen) = roze omdat daar cellichamen van zenuwcellen zit.
Binnenkant is wit door de witte myeline om de uitlopers van de zenuwcellen.
Gyri/gyrus = verhoging hersenschors (opgefrommeld), sulci/sulcus = verdieping/hersengroeven.
De hersenhelften zijn onderverdeeld in vier kwabben:
Frontaalkwab: (grootste)
locatie van controle, planning en primaire motorische cortex ( = worden bewegingen
aangestuurd, ligt tussen centrale groeve en frontaal/parietaalkwab).
Grootte van gebied in primaire motorische cortex wordt bepaald door de complexiteit en de
fijnheid van de motoriek van de beweging. Hoe ingewikkelder je motoriek, hoe groter het
gebied.
Vóór de primaire motorische cortex liggen de premotorische cortex en de supplementaire
motorcortex (zorgen voor voorbereiding van de beweging).
Homunculus = projectie van verbindingen tussen het lichaam en de cortex.
In frontaalkwab ligt gebied van Broca (spreken van taal in linkerhersenhelft).
Voorste deel frontaalkwab ligt de prefrontale kwab (manager), houdt alle activiteiten van
CZS in de gaten, zorgt voor planning, organisatie en motivatie. Kan ook bepaalde
actiepotentialen onderdrukken voor aanvaardbaar sociaal gedrag.
Occipitaalkwab: (kleinste)
Verwerken van info uit ogen: visuele centrum veel verschillende gebieden die zich
bezighouden met wat we zien (kleur, beweging, lijnen/hoeken), samen met temporaalkwab
herkennen van objecten, geizichten
Pariëtaalkwab: primaire sensorische cortex (gevoelsprikkels zoals warmte en pijn), ook
betrokken bij ruimtelijk inzicht en lezen en rekenen.
Temporaalkwab: primaire gehoorcentrum en auditief associatiegebied, en gebied van Wernicke
(begrijpen van taal en woorden). Onderste deel liggen visuele gebieden zoals fusiforme gyrus
(herkennen objecten/gezichten samen met visuele centrum uit occipitaalkwab).
Alle gebieden werken samen en er is dus geen vaste taakverdeling.
, Cerebellum (kleine hersenen):
coördinatie van bewegingen, handhaving evenwicht, samenwerking met ogen en oren
(evenwichtsorgaan) en stuurt signalen naar desbetreffende spieren.
procedureel leren van motorische vaardigheden zoals fietsen (tijdens leren waren kleine
hersenen bezig met informatie vastleggen zodat je nu onbewust kan).
Hersenstam: hier lopen zenuwbanen doorheen die grote hersenen verbinden met ruggenmerg
(een deel van zenuwen in motorische zenuwbaan en andere deel in sensorische zenuwbanen).
Medulla oblongata:
ademhaling, hartslag, reflexen zoals hoesten
verbinding tussen rechter en linkerhelft. Ook betrokken bij houding, alert en wakker blijven.
Bij een beschadiging van medulla oblongata kun je in coma raken of slaapstoornissen.
Middenhersenen:
zintuigelijke en motorische functies (visuele en auditieve reflexen).
Basale ganglia zenuwknopen die bewegingsinformatie afstemmen. (substantia nigra
neuronen die neutransmitterstof dopamine produceren).
Pons verbindt de kleine hersenen aan de grote hersenen
Limbisch systeem:
Bulbus olfactorius geeft actiepotentialen vanuit reukzintuigcellen aan hersencortex en
hypothalamus en amygdala. We hebben 2x bulbus olfactorius (eentje rechts, eentje links).
Thalamus zintuigelijke informatie behalve reuk wordt na selectie doorgegeven aan de
cortex
Hypothalamus regelcentrum voor homeostase, stuurt autonome zenuwstelsel aan, regelt
hormonale systeem (ook via hypofyse), zorgt voor biologische klok en honger/dorst.
Hippocampus “zeepaardje” geheugen opslaan
Amygdala koppeling aan negatieve emoties en vorming emotionele herinneringen.
Limbisch systeem emoties, geheugen en verslaving (dopamine als neurotransmitter hebben).
De thalamus, amygdala, hippocampus en bulbus olfactorius komen 2 keer voor. Hypothalamus 1
keer.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anissaousr204. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
