Een samenvatting van de hoorcolleges van het mastervak Jeugdrecht, als onderdeel van Academic Professional. Dit is de Nederlandstalige versie van het vak Juveniles and Law.
Deel 1 Afstamming
Personen- en familierecht
Te vinden in het Nederlands Burgerlijk Wetboek (BW); bestaat uit 10 boeken; boek 1 gaat over
personen- en familierecht.
Personenrecht eigenschappen van een persoon, dus bijv. leeftijd van een kind; minderjarigheid.
Familierecht relaties tussen personen, dus bijv. tussen ouder en kind.
In boek 1 staat informatie omtrent:
1. Juridisch ouderschap
2. Ouderlijk gezag
3. Contact en omgang na de scheiding/het einde van de relatie
Rechtszekerheid is van belang en het moet duidelijk zijn wat de rechten en plichten zijn van ouders;
vandaar dat dit is vast gelegd in het BW.
Er zijn ook twee belangrijke internationale verdragen waar Nederland partij bij is:
1. Europees Verdrag voor Rechten van de Mens (EVRM).
a. Artikel 8 hieruit is cruciaal; het recht is verplicht het gezinsleven te beschermen en
daar niet bij in te grijpen tenzij dat absoluut noodzakelijk is. Een ouder kan
bijvoorbeeld niet zomaar zijn ouderschap verliezen.
2. Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind (IVRK).
a. Allerlei bepalingen die voor het familierecht van belang zijn.
Het belang van het kind
• Internationaal Verdrag van de Rechten van het Kind (1989); doel het kind te beschermen.
• Artikel 3: Bij alle maatregelen betreffende kinderen vormen de belangen van het kind een
eerste overweging.
Dat betekent dat rechters en overheidsinstanties bij het nemen van beslissingen altijd moeten
vaststellen wat het belang van het kind en hoe dat meeweegt. Het betekent niet dat het belang van
het kind altijd voor gaat op andere belangen.
• Maar wat is het belang van het kind? rechter is verplicht hiernaar te kijken en dit verschilt
per individu.
• Is dat een juridische norm of een norm gebaseerd op sociaal-wetenschappelijke inzichten?
• Er moet worden gekeken naar juridische normen dus wie heeft wat te zeggen over
het kind maar daarnaast wordt gekeken wat in sociaal-wetenschappelijk opzicht
belangrijk is voor het kind.
Voorbeeld: ouders zijn gescheiden en hebben het kind 50/ 50. Nu wil moeder verhuizen naar een
andere stad vanwege haar baan en haar nieuwe liefde die daar woont; hierdoor veranderd de
verhouding. Belangen die meewegen:
- Zijn de zaken in de nieuwe woonplaats goed geregeld voor het kind?
- Moeder heeft geen inkomen als zij niet verhuist voor haar baan en dit beïnvloedt het kind.
- Kind zal vader minder zien waar hij wel recht op heeft.
Staatscommissie Herijking Ouderschap identificeert 7 kernen van goed ouderschap:
1. een onvoorwaardelijk persoonlijk commitment,
2. continuïteit in de opvoedingsrelatie,
3. verzorging en zorg voor lichamelijk welzijn,
, 4. opvoeding tot zelfstandigheid en sociale & maatschappelijke participatie,
5. het organiseren en monitoren van de opvoeding in het gezin, de school en het publieke
domein,
6. zorg dragen voor de vorming van de afstammingsidentiteit en
7. zorg dragen voor contact- en omgangsmogelijkheden
Ouders en kinderen
De juridische relatie tussen ouders en kinderen bevat ten minste drie aspecten:
- Wie is ouder van een kind? (niet biologisch maar juridisch; dit kan samenvallen). Juridisch
ouderschap is levenslang en heeft verschillende gevolgen in andere gebieden.
- Gezag; een maatregel die ouders het recht en de plicht geeft om kinderen op te voeden.
Geldt tot het kind 18 jaar is, dan houdt het gezag van rechtswege op. Niet hetzelfde als
voogdij.
- Omgang/ contact: hieronder valt ook het recht van informatie. Dit geldt in geval van
scheidingen.
Ouderlijk gezag en omgang/ contact hebben minder juridische gevolgen.
Meestal vallen deze drie blokjes samen bij dezelfde personen, maar dit hoeft niet zo te zijn
en komt in huidige samenleving steeds minder voor.
Juridisch ouderschap
Wie zijn de juridische ouders van het kind?
- Meestal worden de biologische ouders de juridische ouders, maar de sociale ouders
(stiefouder, meemoeder bijv.) kunnen ook de juridische ouders worden (dit komt alleen in
uitzonderlijke gevallen voor).
- Maximaal twee ouders, zelfs als er drie of meer biologische/sociale ouders betrokken;
o Het basismodel is een moeder en een vader als juridische ouders, maar twee
moeders kunnen ook beiden juridische ouders van het kind worden;
o Voor twee vaders is het lastiger om beiden de status van juridisch ouder te krijgen.
Hoe worden ouders juridische ouders? Art. 1:198-199 (1 staat voor boek in BW).
- Door het baren van het kind (art. 1:198)
- Door getrouwd te zijn met/geregistreerd partnerschap met de geboortemoeder.
o Bij meemoeders alleen als een voor hen onbekende donor is gebruikt; anders niet.
- Door erkenning (bij niet-gehuwden, art. 1:203-204)
- Door adoptie: vereist altijd een beslissing van de rechtbank (art. 1:227-228)
De verschillende scenario’s
Getrouwd stel/geregistreerd partnerschap:
, o Vrouw - man: moeder en vader worden automatisch juridisch ouder, ook al is hij niet de
biologische vader.
o Twee vrouwen: geboortemoeder wordt automatisch juridisch moeder, de tweede moeder
alleen als er een onbekende donor is gebruikt. Zo niet: dan moet de meemoeder het kind
erkennen of adopteren. Evt. kan ook de bekende donor het kind erkennen, dat hangt af van
de afspraken die gemaakt zijn.
o Twee mannen: hooguit een van hen kan het kind erkennen als de draagmoeder niet gehuwd
is met een (andere) man (want moeder is al juridisch ouder dus nog maar 1 plek over). Als de
draagmoeder getrouwd is, moeten beide mannen het kind adopteren. ingewikkeld proces.
Niet-getrouwd stel:
o Vrouw - man: moeder wordt automatisch moeder, vader moet kind erkennen met
toestemming moeder. Samenwonen is niet vereist. Man hoeft niet biologisch vader te zijn.
o Twee vrouwen: geboortemoeder wordt automatisch juridisch moeder, de tweede moeder
moet het kind erkennen of adopteren. Evt. kan ook de bekende donor het kind erkennen, dat
hangt af van de afspraken die gemaakt zijn
o Twee mannen: hooguit een van hen kan het kind erkennen als de draagmoeder niet gehuwd
is met een (andere) man of adoptie is nodig.
Als een ouder geen juridisch ouder wil worden:
o ‘’Gerechtelijke vaststelling van het ouderschap’’.
o Komt heel weinig voor.
o Rechter moet dat verzoek toewijzen als die ouder de verwekker is OF als het de levensgezel
van de moeder is, die heeft ingestemd met een daad die de verwekking van het kind tot
gevolg kan hebben gehad (bijv. als je samen besluit een KI traject te doen kan je je achteraf
niet terugtrekken).
o Een donor kan niet gedwongen worden juridisch vader te worden ookal is hij wel de
verwekker, want een donor heeft niet de primaire bedoeling juridisch vader te
worden, die wil een stel of alleenstaande vrouw helpen een kind te krijgen.
o Geregeld in art. 1:207.
Casus
Ouders hebben een kindje, gaan uit elkaar en worden het niet eens over de zorgregeling. Ouders
stappen naar de rechter en vader komt tot de conclusie dat hij juridisch geen vader is omdat hij niet
wist dat hij moest erkennen. Moeder weigert nu nog om vader toestemming te geven.
Heeft de biologische vader die niet de juridische vader is een recht om de juridische vader te
worden als de moeder niet instemt?
JA; rechter beslist op basis van belangen en wijst dit in principe toe.
Één belang is dat kind twee juridische ouders heeft. Ander belang is dat moeder aangeeft met
vader erbij een conflictueuze verhouding ontstaat. Eerste belang weegt zwaarder dus er komt
toestemming.
Rechter weigert alleen als het tegen het belang van het kind ingaat; bijv. vader heeft
meerdere keren geweld gepleegd tegen moeder. In dit geval weegt het belang van moeder,
om geen contact met vader te hebben en dat het kind een moeder heeft die niet continu
bang is, het zwaarst.
In deze gevallen wordt Raad van de Kinderbescherming ingeschakeld om te bepalen wat in
het belang van het kind is.
Juridische gevolgen van ouderschap
₋ Ouderschap is een levenslange juridische band die onbreekbaar is.
₋ Het kind is wettelijk geïntegreerd in een gezin.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dkonings1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,44. Je zit daarna nergens aan vast.
