College aantekeningen
Hoor- en werkcolleges, aantekeningen en oefententamen Slachtoffers - Criminologie Universiteit Leiden 2021/2022
- Instelling
- Saxion Hogeschool (Saxion)
Hoorcolleges Werkcolleges Overige aantekeningen Oefententamen
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 51 pagina's
Voorbeeld 4 van de 51 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Slachtoffers (tentamen 70% en schriftelijke opdracht 30%)Week 1: Definitie slachtofferschap en de ontwikkeling van victimologie
(1) Wat is een slachtoffer
1.1 Betekenis term ‘slachtoffer’
Verschillende definities:
• Vroeger:
- Religieuze betekenis (Van Dijk, 2008): “(…) het geslachte offerdier (…)”
• Tegenwoordig:
- Van Dale: “Iemand die door bepaalde gebeurtenissen zwaar getroffen wordt.”
- Wetboek van Strafvordering (art. 51 lid 1): “Als slachtoffer wordt aangemerkt degene die als
rechtstreeks gevolg van een strafbaar feit vermogensschade of ander nadeel heeft ondervonden.
1.2 Westers slachtofferbeeld
Nils Christie (1986):
➢Zes criteria ‘ideale’ slachtoffer:
(1) Slachtoffer is zwak
(2) Slachtoffer verrichte een deugdzame activiteit
(3) Slachtoffer treft geen blaam t.a.v. aanwezigheid plaats delict niet verweten op gevaarlijke plek
(4) De dader is groot en slecht
(5) De dader is onbekend en geen bekende van het slachtoffer
(6) Het slachtoffer is sterk genoeg om van zich te doen horen en de status van slachtoffer te claimen
(= erkend worden als slachtoffer)
Cultuur-historische invloeden
(1) Christendom (zie Van Dijk, 2008)?
➢ Christus als lijdensfiguur
➢ Medelijden versus vergiffenis (maar geen wraak) gericht op vergiffenis (slachtoffer passief), dus
niet oog om oog, tand om tand
(2) WO II?
➢ Ervaringen kampslachtoffers/-overlevers (kampsyndromen)
(3) VS: Civil rights movement
➢ Gelijke burgerrechten voor zwarte minderheden
(4) Vrouwenbeweging (tweede feministische golf)
➢ Gelijke burgerrechten voor vrouwen
(5) VS: Vietnamoorlog
➢ Ervaringen van veteranen (PTSS)
1.3 Slachtofferhiërachieën
Verschillen ‘worthy’ en ‘unworthy’ victims:
• media-aandacht
• wetenschappelijke aandacht
,• wettelijke bescherming
• wetsuitvoering
Verschillen media-aandacht
Anne Faber versus Angelie Basko
Ze verdwenen allebei in dezelfde periode. Echter ging er alleen veel aandacht uit naar Anne Faber.
Wie vinden wij een ideaal slachtoffer en wie verdiend onze aandacht?
Verschillen in wetenschappelijke aandacht
Veel onderzoek naar:
• huiselijk geweld tegen vrouwen
• (niet huiselijk) seksueel geweld tegen vrouwen
• seksueel misbruik van kinderen
• mensenhandel
• geweld tegen overheidsfunctionarissen
• slachtofferschap van cybercrime
Veel minder onderzoek naar:
• slachtofferschap van fraude
• slachtofferschap van overvallen
• Slachtofferschap van straatroof
Verschillen in wettelijke bescherming
Regelgeving voor specifieke groepen (o.a.):
(1) Mensenhandel
• B9-regeling (Vreemdelingencirculaire 2000, thans B8-regeling)
(2) Geweld tegen kinderen
• Compensatieregelingen Rooms-Katholieke Kerk (n.a.v. commissie Deetman) en Schadefonds
Geweldsmisdrijven (n.a.v. commissie Samson)
(3) Geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld
• Wet tijdelijk huisverbod
(4) Geweld tegen werknemers met een publieke taak
• Circulaire PTSS Politie
Verschillen in wetsuitvoering?
Onderzoek Schadefonds Geweldsmidrijven:
“Wat wij meemaken is, een slachtoffer kan aangifte doen, maar er kan geen dader zijn, kunnen ze ook gewoon bij ons, maar
dan moeten ze wel naar de politie gegaan zijn en zich hebben gemeld bij een psycholoog die bevestigt dat dan en ze
hebben er met iemand over gesproken en dan heb je gewoon een zaak. Bij ons. Maar dan heb je gewoon een bikkel en die
is wat overkomen, die gaat niet naar de politie want die denkt, nou ja weet je wat. En die gaat ook niet naar een psycholoog
want die is gewend om dat gewoon te verbijten, maar twee jaar later stort hij in en dan blijkt daaruit, het heeft toch wel
heel erg hier mee te maken. Nou ja, dan ben je gewoon te laat. Dan wordt het heel erg moeilijk om hier nog een begin van
een bewijs te krijgen. Ja en dat soort mensen hebben hetzelfde meegemaakt hoor. Soms. Dus ja, wij varen, wij hebben echt
een ideaal slachtoffer en dat zijn de mensen die gewoon precies doen wat het ideale slachtoffer doet om bij ons een
uitkering te krijgen en al die anderen die doen het dan niet ideaal en die krijgen het dan niet meer rond en vallen buiten de
boot.” [interview lid commissie SGM]
,1.4 Slachtofferdiversiteit- en inclusiviteit
De tijdsgeest heeft ook invloed of iemand onder slachtoffer valt (criminalisering en decriminalisering)
Slachtoffers zijn ‘hot’…
Veel meer aandacht voor slachtoffers dan ooit;
- Slachtofferrechten (nationaal en internationaal)
- Slachtofferbeleid
- Slachtofferorganisaties
- Slachtofferadvocaten
- Belangengroeperingen
- Etc.
Victimologie is ‘hot’…
- Onderzoek t.b.v. slachtofferrechten en slachtofferbeleid
- (Wetenschappelijke) tijdschriften
➢ Bijv. International Review of Victimology (1990), Trauma, Violence, & Abuse (2000)
- Onderzoeksinstituten
➢ Tokiwa International Victimology Institute (2003-?)
➢ International Victimology Institute Tilburg (2005-2019)
- (Wetenschappelijke) verenigingen
➢ World Society of Victimology (1973)
➢ ASC Division on Victimology (2012)
➢ ESC Working Group on Victimology (2014)
➢ Onderzoeksprogramma NSCR (2020)
➢ Victimologiedivisie NVC (2022): https://criminologie.nl/divisie-victimologie/
Linda Geven is projectmanager kennisnetwerk victimologie in Nederland (verschillende victimologen
uit verschillende invalshoeken), dit rijtje van wetenschap is ter illustratie, dus niet uit hoofd leren!
(2) Victimologie als wetenschappelijke discipline
2.1 Victimologie versus Criminologie
• Criminologen houden zich bezig met de vraag waarom bepaalde individuen crimineel worden, wat
daar de gevolgen van zijn (voor de dader) en welke implicaties dat heeft voor wetgeving en beleid
(straffen en preventie).
• Victimologen houden zich bezig met de vraag waarom bepaalde individuen slachtoffer worden,
wat daar de gevolgen van zijn (voor het slachtoffer) en welke implicaties dat heeft voor wetgeving en
beleid (slachtofferrechten en hulpverlening).
Dus deze disciplines lijken op elkaar, en worden evenredige grote disciplines.
Kernvragen
• Wat is slachtofferschap?
• Wat is de aard, omvang en schade?
• Wie lopen het grootste risico?
• Wat kunnen we eraan doen?
, 2.2 Ontstaansgeschiedenis
Grondleggers:
-Hans von Hentig
-Benjamin Mendelsohn
-Stephen Schafer
-Ezzat A. Fattah
Nederland:
-Willem Nagel (l) strafrecht
-Jan Bastiaans (r) psychologie (voorloper PTSS)
Strafrechtelijke of interactionistische victimologie
Von Hentig:
-1941: “On the interaction between perpetrator and victim”
-1948: “The criminal and his victim”
➢Twee uitgangspunten:
(1) Strafrecht bepaalt grenzen victimologie
(2) Interactie daders en slachtoffers: Welke rol speelde het slachtoffer bij de totstandkoming van het
misdrijf?
Mendelsohn:
- 1956: “Une nouvelle branch de la science biopsycho-social: La victimology”
➢ Slachtoffertypologieën: speculatieve, niet door theorie en empirie gestuurde categorisaties op
basis van hoeveelheid eigen schuld:
1. Compleet onschuldige slachtoffers
2. Slachtoffers die een beetje schuld hebben
3. Slachtoffers die net zo schuldig zijn als de dader
4. Slachtoffers die meer schuld hebben dan de dader
5. Slachtoffers die zelf strafbare feiten plegen en daarbij slachtoffer worden
6. Mensen die zich voordoen als slachtoffer om iemand anders (ten onrechte) straf te laten krijgen
Patterns in criminal homicide (Wolfgang, 1958)
➢Studie naar 588 moorden in Philadelphia (1948-1952)
Onder meer:
-Alcoholgebruik speelt vaak een rol (2/3 gevallen)
-Dader en slachtoffer zijn bekenden van elkaar (1/2 gevallen)
-Victim precipitation (1/4 gevallen)
Patterns in forcible rape (Amir, 1971)
➢Studie naar 646 verkrachtingen in Philadelphia (1958-1960)
Onder meer:
- 19% gewelddadige verkrachtingen victim-precipitated
- Victimologie (Nagel, 1959)
- Restitution to victims of crime (Schafer, 1960)
➢Behoefte slachtoffer aan vergelding en compensatie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Leidsestudent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen