H13: ademhaling
A) kieuwademhaling bij vissen en amfibieën
1) algemene basis
- bij vissen en amfibieën: kieuwen liggen binnen de contouren
- bij sommige adulte amfibieën (axolotl):
→ kieuwen hebben geen relatie met de kieuwbogen en staan los van
faryngeaal skelet
- de wand van de farynx kent 6+ faryngeale zakjes → als die contact maken met
lichaamsoppervlak en doorbreken: kieuwspleten
→ water komt binnen langs mond en stroomt langs daar terug buiten
- kieuwbogen: weefsel bruggen tussen de opeenvolgende kieuwspleten
→ worden ondersteund door kieuwstralen
- bij prikken: uitwendige opening van een kieuwzak is een porus
- bij de Gnathostomata: kieuwzak vormt zich om tot een kieuwloze structuur ⇒
spiraculum (haaien en roggen hebben het net achter het oog als extra
instroomopening)
→ aan craniale kant heeft het een weefselplooi om het spiraculum te
kunnen afsluiten
⇒ homologe structuur aan middenoor bij Tetrapoda
- bij kraakbeenvissen: duidelijke kieuwspleten die afgelijnd worden door
interbranchiale septa
- bij beenvissen: kieuwen worden uitwendig bedekt door het operculum (kieuwdeksel)
2) kieuwen bij
de beenvissen
- er zijn langs beide kanten 4
arcus branchiales
(kieuwbogen) → ze
lijnen 5 kieuwspleten af
→ 1ste
kieuwspleet: tussen
, operculum en 1ste kieuwboog
→ laatste kieuwspleet: tussen 4de kieuwboog en cleithrum (ondersteunend
element van de schoudergordel)
- kieuw stralen ondersteunen de kieuwbogen (kraakbenig → verbenen bij volwassen
beenvissen)
- de vrije uiteinden van de kieuwfilamenten drijven in de kieuwkamer
- de vrije uiteinden van de kieuwlamellen van opeenvolgende filamenten interdigiteren
→ ze vormen fijne filter waardoor water moet passeren
→ daar vindt de gasuitwisseling plaats tussen het waterig milieu en het
bloed
→ de bloedstroom in lamellen is tegenovergestelde van de waterstroom ⇒
countercurrent exchange
- in iedere kieuwboog klimt een afferente kieuwboogarterie die splitst in:
→ teruglopende tak
→ gelijklopende tak: loopt verder in de kieuwboog
- vanuit deze takken vertrekken afferente filament arteriën (langs septale zijde van
kieuwfilament tot in de top)
→ daaruit vertrekken afferente lamel arteriolen (bevloeien 3-4
kieuwlamellen)
→ de bladhoudende ruimte is een wijde sinus (daarin monden de afferente
arteriole uit) → wordt ingedeeld in pilaar cellen
- de afferente lopen over in efferente lamel arteriolen die uitloopt in een efferente
kieuwarterie die de kieuwboog verlaat
- uit de efferente filament arteriën vertrekken interlamellaire arteriën voor de
nutritionele bevloeiing van het kieuwweefsel → dat bloed gaat direct naar het hart
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noagoyvaerts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.