Oefenvragen Belastingrecht
Tentamen 2018
‘Fiscus moet achter de wegsluizers aan’ NRC Handelsblad, 12 mei 2018, Camil Driessen/ Philip de Witt Wijnen
Het kabinet wil niet alleen brievenbusmaatschappijen aanpakken zoals in het regeerakkoord staat, maar ook
buitenlandse bedrijven met echte activiteiten in Nederland die geld wegsluizen naar belastingparadijzen. Dat zegt
staatssecretaris Menno Snel (Financiën, D66) in een interview met NRC. Het is voor het eerst dat hij zo expliciet
spreekt over de aanpak van ‘echte’ bedrijven.
Nu nog is het mogelijk om rente-, royalty's en dividenden onbelast via Nederland naar andere landen te laten
stromen, maar vanaf 2020 voert het kabinet bronheffing in op deze geldstromen richting belastingparadijzen.
Die heffing gaat dus ook voor ‘echte’ bedrijven gelden, zegt Snel.
Hij wil geen bedrijfsnamen noemen, maar geeft het voorbeeld van een bedrijf dat in Nederland „heel veel geld
verdient met de verkoop van gymschoenen” en die winsten doorsluist naar een belastingparadijs. „Dan willen
wij als fiscus gaan ingrijpen.”
Sportschoenenfabrikant Nike – dat zijn Europese hoofdkantoor in Hilversum heeft – raakte in november
vanwege een dergelijke fiscale constructie via Nederland in opspraak. Uit de Paradise Papers, een groot
onderzoeksjournalistiekproject in 2017 over belastingontwijking, bleek dat Nike van 2005 tot 2014 buiten de VS
vrijwel alle wereldwijde verkopen via dat Nederlandse kantoor liet lopen. Die miljardenwinsten werden in
Nederland nauwelijks belast omdat Nike ze doorsluisde naar een filiaal op Bermuda door zichzelf forse facturen
voor royalty’s op intellectueel eigendom te sturen.
Veel multinationals laten geldstromen via Nederland lopen om zo hun belastingrekening te drukken. De helft
van de 500 grootste Amerikaanse bedrijven heeft een vennootschap in Nederland. Maar ook veel niet-
Amerikaanse bedrijven weten Nederland te vinden zoals Ikea en de bv van Fiat-familie Agnelli. Nederland is de
afgelopen jaren internationaal steeds meer onder vuur te komen liggen vanwege de rol die het speelt in
internationale belastingontwijkingsstructuren.
Vraag 1
Leg uit wat een “brievenbusmaatschappij” (ook wel: “doorstroomvennootschap”) is.
Een “brievenbusmaatschappij” is een bedrijf dat in een land gevestigd is om de gunstige belastingvoordelen van
dat land te genieten, maar die verder geen activiteit uitvoeren dat land. Als hoofdactiviteit heeft zo’n
vennootschap het doorgeleiden van inkomensstromen in een concernverband.
Leg uit op welke wijze multinationale concerns door middel van de genoemde
brievenbusmaatschappijen/doorstroomvennootschappen gebruik maken van Nederland voor
internationale belastingontwijkingsstructuren.
Nederland heeft veel gunstige belastingverdragen met andere landen gesloten. Als je als bedrijf dus in Nederland
gevestigd bent geniet je van de voordelen uit deze verdragen. Daarnaast geldt in Nederland geen bronbelasting
op interest of royalty’s die Nederland uitgaan, veel andere landen kennen deze regeling wel en daarom is het voor
bedrijven gunstiger om vanuit Nederland te opereren. Ook worden in Nederland afspraken gemaakt tussen de
internationale bedrijven en de belastingdienst, i.v.m. onzekere situaties. Bedrijven kunnen zo onderhandelen en
zorgen dat zij een zo gunstig mogelijke deal sluiten.
De brievenbusmaatschappijen maken gebruik van het feit dat Nederland geen belasting heft over royalty’s en
interest die Nederland uitgaan.
Vraag 2
Inspecteur De Vries krijgt van zijn chef te horen dat een beroep op fraus legis kansloos wordt geacht. Nike NL
BV betaalt gewoon weinig vennootschapsbelasting in Nederland, en daar kan De Vries als belastinginspecteur
niets aan doen. Dan leest inspecteur De Vries in de krant dat het kabinet heeft afgesproken om in 2020 een
bronbelasting in te voeren op royaltybetalingen naar belastingparadijzen zoals Bermuda. Neem aan dat zo’n
heffing inhoudt: telkens wanneer Nike NL BV een bedrag aan royalty’s betaalt aan Nike Bermuda Ltd, moet
Nike NL BV daarover 15% bronbelasting afdragen. Inspecteur De Vries betwijfelt of het Nike-concern hierdoor
méér belasting zal gaan betalen.
, Wat is de reden voor zijn twijfel?
Het moederconcern Nike US Ltd zal waarschijnlijk in staat zijn om door een aanpassing in de concernstructuur te
zorgen dat de wereldwijde royaltystroom niet langer via Nederland loopt, maar via een ander land dat de royaltystroom
niet of laag belast.
Vraag 3
Het artikel poneert dat de miljardenwinsten van Nike in Nederland nauwelijks werden belast “omdat Nike ze
doorsluisde naar een filiaal op Bermuda door zichzelf forse facturen voor royalty’s op intellectueel eigendom te
sturen.” Neem aan dat Nike de volgende concernstructuur heeft:
De in de VS gevestigde (en daar belastingplichtige) Nike US Ltd is de 100% aandeelhouder van Nike Bermuda
Ltd, gevestigd en belastingplichtig in het belastingparadijs Bermuda, terwijl Nike US Ltd tevens 100%
aandeelhouder is van Nike NL BV, gevestigd en belastingplichtig in Nederland. Nike Bermuda Ltd bezit het
recht op de merknaam Nike. Nike NL BV betaalt Nike Bermuda Ltd voor het recht om de naam Nike te
gebruiken, en verricht de wereldwijde verkoop van Nikeprodukten.
Inspecteur De Vries, die in de krant heeft gelezen dat Nike NL BV wordt genoemd als “belastingontwijker”, zint
op een manier om Nike NL BV méér belasting in Nederland te laten betalen.
Aan welke bepaling in de Wet Vpb 1969 kan de inspecteur de royaltybetalingen van de Nederlandse
dochtervennootschap van Nike toetsen?
De inspecteur denkt dat Nike NL BV doet aan taks planning (= belasting ontwijken). Hij kan de royaltybetalingen
van de Nederlandse dochtervennootschap van Nike toetsen aan art. 8 Wet Vpb 1969 (gelieerdheid).
Leg uit hoe deze bepaling werkt.
Lid 1 van de bepaling stelt: Indien een lichaam, onmiddellijk of middellijk, deelneemt aan de leiding van of het
toezicht op, dan wel in het kapitaal van een ander lichaam en tussen deze lichamen ter zake van hun onderlinge
rechtsverhoudingen voorwaarden worden overeengekomen of opgelegd (verrekenprijzen) die afwijken van
voorwaarden die in het economische verkeer door onafhankelijke partijen zouden zijn overeengekomen, wordt de
winst van die lichamen bepaald alsof die laatstbedoelde voorwaarden zouden zijn overeengekomen.
De inspecteur kan aan de hand van deze bepaling dus toetsen of de bedragen die door NIKE NL aan NIKE Bermuda
worden uitgekeerd om de naam Nike te mogen gebruiken wel in verhouding zijn met hoeveel daar door onafhankelijke
partijen overeengekomen zou zijn.
Vraag 4
Neem aan dat de bij onderdeel 3 bedoelde toetsing inderdaad heeft plaatsgevonden; de uitkomst is dat Nike NL
BV het juiste bedrag aan winst heeft aangegeven op haar aangifte Vpb. Inspecteur De Vries is daardoor hevig
teleurgesteld, hij vindt dat Nike NL BV zich fiscaal misdraagt. Hij wil op grond van fraus legis de aftrek van
royalty’s door Nike NL BV weigeren.
Welke twee argumenten zal hij daarvoor moeten kunnen onderbouwen? (NB. Het volstaat om de twee
argumenten te noemen, u hoeft niet zelf een onderbouwing te bedenken).
1. Het overwegende motief is het ontgaan van belastingen: Nike NL BV moet de subjectieve intentie hebben
de belastingdruk te matigen.
2. Het handelen van Nike NL BV moet in strijd zijn met de strekking van de wet.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper paulawitlox. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
