Samenvatting van het boek Jeugdrecht in de Praktijk van Ido Weijers. In deze samenvatting zijn hoofdstuk 1 t/m 6 uitgewerkt inclusief foto’s van de wetsartikelen die in het boek staan.
Samenvatting gemaakt voor het vak Jeugd & Recht van de Master Clinical Child, Family and Education Studies (O...
Familierecht heeft betrekking op de rechtsverhouding tussen personen op het terrein van
families en relaties. Het regelt zowel verticale als horizontale relaties:
Verticale relaties: afstamming, ouderlijk gezag, enz.
Horizontale relaties: huwelijk, geregistreerd partnerschap, enz.
Juridisch ouderschap:
Het afstammingsrecht regelt de afstamming tussen ouders en kinderen. Het geeft antwoord
op de vraag wie volgens de wet familie van elkaar zijn. Het is een dwingend recht. Dit
betekent dat er geen ruimte is om dingen op dit gebied zelf te regelen. Bij de ontwikkeling
van het Nederlandse afstammingsrecht speelt het internationale recht een zeer belangrijke
rol, namelijk:
Het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM): in Nederland heeft het
EVRM een rechtstreekse werking. Dit betekent dat de rechterlijke macht alle
wetgeving en bestuur direct aan het EVRM moet toetsen en dat personen in
Nederland bij de rechter tegen beslissingen van de overheid bepalingen uit het
EVRM kunnen inroepen.
Europees Hof voor de rechten van de Mens (EHRM).
Internationaal Verdrag inzake de rechten van het kind (IVRK).
Moeder door geboorte
In Nederland geldt het klassieke principe dat door de geboorte altijd zeker is wie de moeder
van het kind is (‘mater semper certa est’). De vrouw uit wie het kind is geboren is in
Nederland de juridische moeder met alle rechten en plichten die daarbij horen. De wet maakt
geen onderscheid wat betreft de procedure die aan de geboorte is voorafgegaan,
bijvoorbeeld bij het inbrengen van genetisch materiaal (eicel) van anderen. De wet maakt
ook geen onderscheid wat betreft de relationele situatie van de geboortemoeder.
Ouder van rechtswege
Nederland kent de wet het ‘huwelijksvaderschap’: de vader van een kind is de man die op
het moment van de geboorte van het kind gehuwd is met de vrouw uit wie het kind geboren
is. Sinds april 2014 geldt dit ook voor een geregistreerd partnerschap.
Sinds april 2014 is ook ‘moederschap van rechtswege’ voor de tweede moeder mogelijk
gemaakt onder twee voorwaarden, namelijk:
1. Er moet net als bij vaderschap van rechtswege sprake zijn van een formele relatie
van de ‘meemoeder’ of ‘duomoeder’ met de geboortemoeder op moment van de
geboorte van het kind.
2. Het kind moet, afwijkend van het uitgangspunt voor het juridisch vaderschap, zijn
verwekt door kunstmatige inseminatie met behulp van een onbekende donor.
, Let op: de wet sluit uit dat, als twee vrouwen samen een kind hebben gebreken met
een bekende donor, de vrouw die is getrouwd met de geboortemoeder moederschap
krijgt toegekend. Dit is geregeld omdat de donor eveneens juridisch ouderschap zou
kunnen claimen op grond van de biologische afstamming.
Ouder door erkenning
De Nederlandse wet kent ook het juridisch vaderschap door erkenning. Erkenning staat los
van biologisch vaderschap. Erkenning schept een juridische relatie tussen de mand die het
kind erkent en het kind. Erkenning komt tot stand wanneer de man bij de burgerlijke stand
van de gemeente verklaart dat hij het kind erkent. Dit kan voor de geboorde, meteen na de
geboorte en later. Let op: voor erkenning is toestemming van de moeder nodig. Maar een
man die kan aantonen dat hij de verwekker is van het kind, kan de rechter om vervangende
toestemming voor erkenning vragen. Ook een spermadonor heeft dit recht wanneer de
moeder weigert.
Erkenning is in een aantal situaties niet mogelijk:
Als de jeugdige al twee ouders heeft.
Wanneer een man vanwege te nauwe verwantschap geen huwelijk met de moeder
mag sluiten, zoals een broer, vader of oom.
Wanneer een man nog geen 16 jaar oud is.
Met de wetswijziging in 2014 is er een vergelijkbare mogelijkheid gecreëerd voor
vrouwenparen om samen een kind te krijgen via erkenning.
Ouder via gerechtelijke vaststelling
Dit is het omgekeerde van erkenning, omdat het hierbij gaat om partners die geen juridisch
ouder willen zijn. Bij het vaderschap gaat het om mannen die geen juridisch vader willen
worden en om mannen die overlijden voordat het kind is erkend. Van oorsprong heeft de
gerechtelijke vaststelling alleen betrekking op de biologische afstamming, omdat het draait
om de vaststelling van het verwekkerschap door de rechter. Sinds april 2014 is er een
ongeveer vergelijkbare procedure voor vrouwen die het meemoederschap ontkennen. Hierbij
is het dus niet gebaseerd op een biologisch gegeven.
Ouderschap via adoptie
De Nederlandse wet kent tot slot ook de mogelijkheid om via adoptie juridisch ouder te
worden.
Gevolgen ouderschap
Afstammingsrecht leidt tot het ontstaan van een familierechtelijke betrekking tussen het kind,
ouders en bloedverwanten. Het juridisch ouderschap heeft ook andere rechtsgevolgen,
namelijk:
Juridische ouders hebben meestal het gezag over hun kind.
Juridisch ouderschap garandeert ook een recht op (en plicht tot) omgang met het
kind.
Het juridisch ouderschap brengt een onderhoudsplicht jegens het kind met zich mee:
de ouders zijn verplicht om de kosten te dragen van de verzorging en opvoeding van
hun kind tot het einde van de minderjarigheid van het kind. Let op: wat betreft
onderwijs geldt deze verplichting tot 21 jaar.
Kinderen zijn erfgenaam van de juridische ouders en omgekeerd kunnen ouders ook
van hun kinderen erven.
Tot slot zijn er rechtsgevolgen wat betreft familienaam, nationaliteit, fiscaal opzicht,
sociale zekerheid en diverse procesrechtelijke gebieden.
, Adoptie
Verschillende soorten adoptie: Let op: voor beide adopties gelden andere regels.
Adoptie van kinderen binnen de Nederlandse grenzen:
Nederlandse adopties dienen aan verschillende voorwaarden te voldoen:
Als eerste moet de adoptie in het kennelijk belang van het kind zijn. Op het moment
van adoptieverzoek moet vaststaan dat het kind niets meer van zijn biologische
ouders te verwachten heeft. Een kind mag alleen worden geadopteerd zolang het
onder de 18 jaar is. Vanaf 12 jaar speelt de mening van het kind een rol en moet er
onderzocht worden wat het kind er zelf van vindt. Tot slot is het niet toegestaan dat
grootouders het kleinkind adopteren.
Voorwaarden waaraan biologische ouders moeten voldoen:
1. De adoptie gaat niet door als de biologische ouders afwijzend staan tegenover de
adoptie. Alleen als de biologische ouders hun kind hebben mishandeld of
verwaarloosd kan de rechter tegen hun wens besluiten dat de adoptie toch
doorgaat.
2. De biologische moeder moet op het moment van adoptie ten minste 16 jaar oud
zijn en dient op dat moment niet meer het gezag over haar kind uit te oefenen.
Voorwaarden waaraan adoptiefouders moeten voldoen:
1. De adoptiefouders moeten minstens 18 jaar ouder zijn dan het kind dat ze willen
adopteren.
2. Er moet iets ‘bewezen’ zijn: de aanstaande ouders moeten al minstens 3 jaar
samenwonen en het kind moet voordat tot adoptie kan worden overgegaan al ten
minste een jaar bij hen thuis wonen en door hen worden verzorgd en opgevoed.
Adoptie van kinderen uit het buitenland naar Nederland:
Adoptie over landsgrenzen is gebonden aan een omslachtige procedure, waarvan de
belangrijkste regels zijn vastgelegd in het Haags Adoptieverdrag (1993) voor
interlandelijke adoptie.
1. Als eerste moeten kandidaat-adoptiefouders een verzoek indienen bij het
ministerie van Justitie en Veiligheid, dat als Centrale Autoriteit voor interlandelijke
adoptie is aangewezen.
2. Op dit verzoek volgt een onderzoek door de Raad van de Kinderbescherming.
3. Vervolgens moeten ouders een verplichte voorlichtingscursus over de gevolgen
van adoptie volgen, waarna de minister hun beginseltoestemming verleent.
4. Via een door de overheid erkend bemiddelingsbureau kunnen ze dan opzoek
gaan naar een adoptiekind in het buitenland.
5. Een bemiddelingsbureau dient volgens het verdrag gegevens over de afkomst en
achtergrond van het kind te vergaren. Ook de vergunninghouder dient de
bevoegde autoriteiten van het land van herkomst van het kind op de hoogte te
houden van de procedure en dient het land van herkomst te informeren over de
situatie van het kind na adoptie.
Let op: de adoptie is pas mogelijk na een jaar (bij twee ouders) of na drie jaar (bij
een ouder) zorg en opvoeding van het kind.
Minderjarigheid
Het jeugdrecht hanteert met het oog op rechtszekerheid
vaste leeftijdsgrenzen, onafhankelijk van de persoonlijke
ontwikkeling van het kind. Maar het probeert door het
vastleggen van meerdere leeftijdsgrenzen toch rekening te
houden met een dynamisch kindbeeld. De
meerderjarigheidsgrens is sinds 1988 verlaagd naar 18
jaar, zoals in de meeste Europese landen. Kenmerkend
voor minderjarigheid is dat het kind niet zelf, maar de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elinevangestel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
