Samenvatting
Samenvatting Strafrechtelijk sanctierecht - Transcripten van alle hoorcolleges (1-9). Het vak afgesloten met een 8!
- Instelling
- Tilburg University (UVT)
Alle hoorcolleges 1-9 strafrechtelijk sanctierecht uitgetypt.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 56 pagina's
Voorbeeld 4 van de 56 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting strafrechtelijk sanctierecht – Hoorcollege 1-9Week 1. Inleiding en uitgangspunten
- Theoretische perspectieven op het sanctiestelsel
- Tweesporenstelsel
- (On)voorwaardelijke sancties
Week 2. Straftoemeting
- Straftoemeting(svrijheid)
- Wet beperking oplegging taakstraf
- Strafmaxima/minima
- Levenslang
Week 3. TBS: de rol van de psychische stoornis
- TBS
- Het stoornisvereiste
- Weigerende observandi
Week 4. Vrijheidsbenemende en -beperkende maatregelen en de rol van risicotaxatie
- TBS: vervolg
- ISD
- GVM (Wet langdurig toezicht)
- Risicotaxatie
Week 5. Uitgangspunten tenuitvoerlegging gevangenisstraf
- Uitgangspunten detentierecht
- Selectie, plaatsing en overplaatsing
- Promoveren en degraderen
- Het recht op mentale integriteit
Week 6. Tenuitvoerlegging van sancties
- Verantwoordelijkheid tenuitvoerlegging strafrechtelijke beslissingen
- Dadelijke uitvoerbaarheid
- Voorwaardelijke invrijheidstelling
- Detentiefasering
Week 7. Biomedische interventies in het sanctierecht
- Chemische castratie
- Neuro-interventies
- Mensenrechten
Week 8. Slachtoffers in de tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties
- Slachtofferrechten
- Herstelrecht
- Slachtoffer-dader contact
Week 9. Materiële en formele rechtspositie gedetineerden
- Ordemaatregelen en disciplinaire straffen
- Rechtspositie gedetineerden
- Beklag- en beroep
- Casusbespreking
,Week 1. Inleiding en uitgangspunten
Sancties, 2 centrale aspecten:
- Oplegging van sancties: welke sancties hebben we, wanneer kunnen we die opleggen, onder
welke voorwaarden, wat zegt de wet daarover
- Tenuitvoerlegging van sancties: wat betekent het nu als je als veroordeelde een sanctie
krijgt opgelegd, wat is je rechtspositie, hoelang duurt zo een sanctie, wanneer kan een
sanctie worden verlengd, wanneer moet een sanctie worden afgebroken, wanneer houdt zo
een sanctie van rechtswege op
Twee perspectieven:
- Positief rechtelijke perspectief: wat zegt geldend recht hierover, de oplegging en
tenuitvoerlegging van sancties
- Actuele discussies: op niveau van wetgeving maar ook op niveau van literatuur, wat zegt de
wetgeving over de sancties, wat wil de wetgever gaan veranderen, wat zegt de literatuur van
de oplegging en tenuitvoerlegging van de sancties en wat vinden wij daar weer van
(afschaffing levenslang, minder korte detenties en meer betekenisvolle alternatieven bv), is
en blijft actueel en is politiek gevoelig en daarom ook steeds in ontwikkeling
Benaderingen strafrechtelijk sanctierecht:
- Theoretisch: waarom sanctioneren we?> wat is het doel van het opleggen van sancties
- Effectiviteit van sanctioneren> hebben sancties wel het beoogde effect, helpen sancties wel
om het beoogde doel dat we daarmee hebben te bereiken, wanneer is een sanctie
überhaupt effectief
- Rechtshistorisch: what works?> waarom we nu bepaalde sancties wel hebben, welke zijn
afgevallen, iets zeggen over in hoeverre dat nieuwe sancties mogelijk wel of geen effect
hebben op het beoogde effect
- Recente ontwikkelingen> zoals verhardend strafklimaat, ontwikkelingen binnen het
risicostrafrecht
Theoretisch: waarom straffen?
- Vergelding (ook wel leedtoevoeging)
o Vaak grondslag voor straffen, het intentioneel doelbewust toebrengen van leed, heel
oud, iemand pleegt een delict en slaat daarbij deuk in de rechtsorde en om die deuk
te herstellen moeten we met een tegenreactie komen en de deuk langs de andere
kant weer uitdeuken, logisch, noodzakelijk, rechtvaardig, toch veel discussie, want de
staat schendt in reactie op een geschonden norm omgedraaid weer de norm van de
verdachte, zijn recht op vrijheid, vergelding verzacht wel het leed van slachtoffers of
misschien zelfs wegnemen, vanuit wraakneming, beter aan de staat overlaten
vanwege geweldsmonopolie anders wordt het een zooitje, abolitionisten zeggen
intentioneel schade toebrengen aan de dader lost toch niks op, wat herstelt dat, leidt
eindstand tot veel meer schade, twee geschonden grondnormen en niks hersteld of
opgelost, vergelden is toevoegen van verdient leed, een irrationele rechtvaardiging
van straffen
- Normbevestiging (als iemand iets doet wat niet mag en we reageren erop door te straffen,
norm overschrijden is reageren, geen norm schenden, met zijn allen vinden we dat
belangrijk)
o Als we niet straffen wordt de normschending ook niet bevestigd, abolitionisten
zeggen als het daarom gaat, het afkeuren van gedrag, dan hebben we daar niet
straffen en vergelding voor nodig als definities, er zijn ook andere manieren om dit te
bevestigen vb verplichten tot herstel en niet door extra leed toe te voegen, laat
, verdachte sorry zeggen en schade repareren of vergoeden, van belang dat
combinaties ook mogelijk zijn, begin gevangenisstraf vaak vergelding en naar gelang
slaat het vaak om in herstel en reparatie
- Herstel (van aangerichte schade, al dan niet materieel, band tussen slachtoffer en dader)
o Zie hierboven over herstel
- Speciale en generale preventie (recidive voorkomen, maatschappij beschermen,
rehabiliteren, afschrikking)
o We willen graag zo min mogelijk strafbare feiten en een zo veilig mogelijke
samenleving en daarvoor zetten we graag het strafrecht in, maar onderzoek laat zien
dat deze twee doelen niet zo realistisch zijn, een enkeling leert van zijn straf en zal
dit niet meer doen, en ook een enkeling die het niet doet omdat een ander gestraft
wordt, maar het punt is dat delinquent gedrag vaak niet rationeel is, we maken niet
altijd een rationele afweging tussen kosten en baten en handelen daar naar, zo komt
delinquent gedrag niet tot stand, daarom kunnen we gedrag moeilijk sturen, neemt
niet weg dat we dat niet moeten proberen dmv maatregelen en straffen, een middel
is inderdaad resocialisatie door het verbeteren van het gedrag daarmee beogen we
dat de betrokkenen succesvol kunnen terugkeren in de maatschappij, hoort ook bij
dat je geen delicten meer pleegt, de behoefte kan afnemen om delicten te plegen,
allemaal factoren die we kunnen optimaliseren gedurende de tijd in detentie en
daarmee dus ook aan preventie
Theorieën die straffen beogen te rechtvaardigen:
- Vergeldingstheorieën (absoluut)> de rechtvaardiging/rechtsgrond/doel wordt begeleid tot
vergelding, tot het feit dat iemand die straf verdient omdat hij een strafbaar feit heeft
gepleegd, grondslag en doel van straffen ziet puur op vergelding, het perspectief is dan ook
terugkijkend, jij hebt een delict gepleegd en omdat je in het verleden een delict hebt
gepleegd verdien je nu straf, tegelijkertijd is vergelding hier een redelijke verhouding tussen
de straf en de ernst van het delict, de mate/omvang/inhoud van de straf en de misdaad, als
jij het verdient kan je niet iemand meer straffen dan dat hij verdient of misdaan heeft, deuk
uitdeuken maar niet met een hardere klap, vergelding legitimeert de straf in deze theorie
maar die ernst van het delict moet weer terugkomen in de straf en mag niet verder gaan dan
noodzakelijk is, dus het beperkt ook weer de omvang van de straf
- Preventietheorieën (relatief)> de rechtvaardiging ligt in het doel van de straf, waarbij het
voornamelijk gaat om speciale en generale preventie, perspectief is niet terugkijken maar
vooruitkijken, als je goed op de vingers wordt getikt denk je de volgende keer wel na, als ze
je opsluiten kan je die tijd in de toekomst geen fouten maken, niet de daad centraal, maar de
persoon van de dader, wie is dat, die is kneedbaar en kunnen we beïnvloeden,
individualisering van het strafrecht, steeds meer op maat straffen, wat is het probleem van
deze dader en hoe kunnen we daaraan werken en welke straffen zijn daarvoor nodig, kritiek
is dat de inhoud van de straf onvoldoende wordt afgebakend, er zijn geen grenzen, geen
vergelding, straf is gelegitimeerd zolang het doel gelegitimeerd is, dan hebben we niet zoiets
als dat de straf proportioneel moet zijn aan het delict, hier is het zolang ze goed preventief
werken, en zolang je iemand opsluit is dat zo, dus wat is de normatieve grens
- Verenigingstheorieën (combinatie)> de eerste twee theorieën sluiten elkaar niet
noodzakelijkerwijs uit, twee kanten van dezelfde medaille, vergelding vormt de grondslag
van straf die legitimeert de straf en limiteert ook de omvang van de straf (proportionaliteit
naar ernst delict), sanctieruimte die daardoor ontstaat (dus in verhouding met het delict),
binnen die ruimte wordt de straf ingevuld door generale en speciale preventie en mogelijk
ook herstel, heersende benadering in Nederland
, Straf doodslag omhoog van 15 naar 25 jaar omdat we vinden dat 15 jaar te weinig is en dat doodslag
ernstig is en dat we meer moeten vergelden, een roep om hogere straffen is een roep om meer
vergelding. Taakstrafverbod zou niet veel leed toevoegen aan dader, niet echt vergelding, dus sluiten
we het opleggen van een taakstraf bij bepaalde delicten uit. Ook een trend om steeds meer en langer
toezicht te houden en meer in te zetten op gedragsbeïnvloeding. Ook steeds meer een
risicosamenleving. We willen alle risico’s in de samenleving uitsluiten en daarvoor het strafrecht
inzetten dus daardoor breidt het strafrecht ook uit, wordt de ultimum remedium gedachte wel
genoeg in ogenschouw gehouden?
Wanneer kom je in aanmerking voor een straf? Wat is de noodzaak voor een straf? Verwijtbaarheid.
Vergelding is de grondslag van straf omdat je het verdient hebt, als je dus ook een verwijt kan
worden gemaakt, geen straf zonder schuld (in de zin van verwijtbaarheid, zie HR Melk en water), er
moet wel iets te vergelden zijn, als jou geen verwijt kan worden gemaakt dan ook geen vergelding en
geen straf. Dus verminderde verwijtbaarheid moet ook terug te zien zijn in de straf. Het gaat om wat
je verdient. Zou je zeggen. De HR denkt daar anders over. Roept al jaren dat straffen naar mate van
schuld geen steun vindt in het recht. De zwaarte van de straf wordt primaire bepaald door de ernst
van het delict en de gevolgen daarvan. De mate van schuld speelt wel een rol, maar hoeveel invloed
dat heeft laat zich niet in abstracto uitdrukken. Alleen als elke schuld ontbreekt wordt niet gestraft.
Er zijn zaken waarin buiten de schuld om werd gestraft. Gaat vaak om zaken waarin een psychische
stoornis zich afspeelt. Zie in dit kader HR Antilliaanse amokmaker. In HR 4 dec 2007 NJ2008/19 ging
het om een levenslange gevangenisstraf voor verminderde toerekeningsvatbaarheid. Extra
beveiliging van de samenleving zodat het niet nog eens gebeurt. De noodzaak hiertoe is in Nederland
wel afgenomen want we kennen naast straffen ook maatregelen en die werken best goed, vb. tbs.
Zien juist erop dat als vergelding en de straf ophoudt om via andere routes nog toezicht te houden
en de samenleving te beschermen.
We hebben dus een tweesporenstelsel met aan de ene kant straffen en aan de andere kant
maatregelen. Straf heeft de grondslag in vergelding en hangt samen met de ernst van het delict en
dus wordt de straf gelimiteerd door proportionaliteit. Maatregelen hebben de grondslag in een
ongewenste situatie die tot een einde moet worden gebracht en niet vergelding. Proportionaliteit en
de ernst van het delict spelen geen rol. Maatregelen legitimeren zich tot de doelen die moeten
worden behaald. Proportionaliteit kan wel een rol spelen vb met de ernst of mate van gevaar van het
individu en de duur van de maatregel, tbs kan worden verlengd zolang dat iemand recidivegevaar is
en een gevaar is voor de maatschappij, hoe gevaarlijk moet iemand zijn om die tbs maatregel te
verlengen etc. We kennen ook onttrekking aan het verkeer en schadevergoedingsmaatregel. Je kan
jezelf afvragen hebben we die maatregelen wel nodig want we kunnen toch ook langere
gevangenisstraffen opleggen. We kunnen toch ook maatregelen afschaffen en in het kader van
straffen meer werken aan resocialisatie ipv tot tbs begint. Maar kan dat? Nee je kan de strafdoelen
niet bereiken met alleen straffen. Vb: als we een veroordeelde hebben voor doodslag, daar staat max
15 jaar op, stel deze veroordeelde lijdt aan een psychische stoornis en is daarom gevaar voor de
samenleving. Dan kunnen we die veroordeelde wel 15 jaar lang uit de samenleving houden maar na
die 15 jaar is de koek op, dan is de proportionaliteit op, langer kan die straf niet duren. Bij een tbs
maatregel is dat namelijk anders. De proportionaliteit speelt in verhouding met de ernst van het
delict geen beslissende rol. Bij de tbs maatregel staat het voorkomen, het opheffen van die
ongewenste situatie voorop en dus kunnen we die tbs maatregel verlengen zolang dat noodzakelijk is
met het oog op het voorkomen van gevaar. Dus we stuiten daarbij op de normatieve grenzen van
straf. De wet bepaalt per straf welke maximale omvang van straf kan worden opgelegd en met die
wettelijke limiet van ieder delict, heeft de wetgever de grootst denkbare ernstige omstandigheden
afgebakend voor dat specifieke strafbare feit. We kunnen niet meer straffen dan de wet toelaat. Ook
niet met het oog op het voorkomen van gevaren. Natuurlijk kunnen we de wettelijke bovengrens
veranderen of oprekken maar dan komen we terecht bij nieuwe grensgevallen waarbij ook telkens
weer de proportionaliteit een rol zou moeten spelen. Dus 1 van de belangrijkste redenen waarom we
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper suraya08. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen