Deze samenvatting bevat alle informatie en leerstof die je nodig hebt om dit vak succesvol af te ronden! Alle leerdoelen en nabesprekingen zijn uitgewerkt in de samenvatting.
Orthopedagogiek: Stoornissen bij kinderen Blok 2.7
Samenvatting werkgroepen probleem 1 t/m 7
Laura de Joode
522876
Pedagogische Wetenschappen B2
Erasmus Universiteit Rotterdam
,Stoorn-IS? 1
Wanneer is er sprake van een (ab)normale persoonlijkheid, en wat is een borderline-
persoonlijkheidsstoornis?
Kennisclip – persoonlijkheidsstoornissen & borderline-persoonlijkheidsstoornis
(ab)normale persoonlijkheid
Er is sprake van een normale persoonlijkheid als iemand gemiddeld scoort op de 5
dimensies van de Big-5. Bij een abnormale persoonlijkheid is er sprake van een extreme
positie of een afwijking van het gemiddelde op de 5 dimensies van de Big-5. Het verschil
tussen een (ab)normale persoonlijkheid is kwantitatief.
Gestoorde persoonlijkheid
Een gestoorde persoonlijkheid is meer dan een statistische afwijking. Er wordt hiervan
gesproken als er sprake is van substantiële beperkingen in het functioneren op het gebied
van het ‘zelf’ en relaties. Het verschil tussen een normale en gestoorde persoonlijkheid is
kwalitatief.
Persoonlijkheidsstoornis
Een persoonlijkheidsstoornis is een psychische aandoening waarbij het dagelijks
functioneren ernstig wordt belemmerd door:
1. Beperkingen in het functioneren van de persoonlijkheid; én
2. De aanwezigheid van pathologische persoonlijkheidskenmerken.
Deze beperkingen in het functioneren van de persoonlijkheid hebben betrekking op het ‘zelf’
en op het intermenselijk functioneren.
DSM-5 criteria persoonlijkheidsstoornis:
Prevalentie
Er wordt in de DSM-5 onderscheid gemaakt tussen 11 verschillende
persoonlijkheidsstoornissen. In de algemene populatie van jeugdigen heeft ongeveer 11%
tenminste één persoonlijkheidsstoornis. Nederlands onderzoek wijst op een prevalentie van
ruim 40% in klinische populaties.
Voor de specifieke persoonlijkheidsstoornissen lopen de prevalenties uiteen. De borderline
persoonlijkheidsstoornis heeft de hoogste prevalentie, namelijk ongeveer 20% in een
klinische populatie van jongeren.
,Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS)
Kenmerken borderline:
- Instabiele relaties met anderen
- Instabiel zelfbeeld
- Sterke stemmingswisselingen
- Impulsief
Deze kenmerken moeten op jongvolwassen leeftijd beginnen en aanwezig zijn in
verschillende contexten.
DSM-5 criteria borderline persoonlijkheidsstoornis
De DSM-5 onderscheid 9 kenmerken van een BPS. Iemand moet tenminste aan 5 van deze
kenmerken voldoen om de diagnose te krijgen.
Probleemgebieden
Mensen met een BPS vormen een zeer heterogene groep. Desondanks kunnen de
symptomen van een BPS onderverdeeld worden in 4 probleemgebieden:
1. Affectregulatie
Mensen met een BPS hebben sterk wisselende en snel opeenvolgende
stemmingen of emoties. Hoewel hun stemming overwegend somber of prikkelbaar
is, kunnen er ook periodes zijn van hypomane vrolijkheid en energie.
2. Intermenselijke relaties
Mensen met een BPS hebben vaak intense en instabiele relaties, waarbij er
periodes voorkomen waarbij ze de ander idealiseren of kleineren. De overgang van
idealiseren naar kleineren kan heel plotseling zijn. Daarnaast hebben mensen met
een BPS een sterke angst om in de steek gelaten te worden.
3. Impulsbeheersing
Mensen met een BPS vertonen vaak sterk impulsief gedrag op meerdere terreinen.
Een gebrek aan inhibitie kan leiden tot onverwachte woede-uitbarstingen of
vechtpartijen, geldverspilling, overmatig alcohol-of drugsgebruik, eetbuien en risicovol
seksueel gedrag.
4. Cognitieve stoornissen
, Mensen met een BPS hebben vaak paranoïde ervaringen, hallucinaties en
dissociatieve klachten. Bij dissociatie heeft iemand het gevoel er niet helemaal bij
te zijn, alsof je als toeschouwer naar je eigen leven kijkt. Deze dissociatieve klachten
beperken zich vaak tot stressvolle situaties.
Over het algemeen vertonen jongens met een BPS meer externaliserend en boos gedrag,
en meisjes meer internaliserend en emotioneel-dramatisch gedrag.
Jongeren met een BPS worden gekenmerkt door hoge scores op de
persoonlijkheidsdimensie neuroticisme en lage scores op altruïsme. Ze zijn dus erg
emotioneel instabiel en moeilijk in staat om de belangen van anderen boven hun eigen
belangen te stellen.
Hoe kunnen stoornissen en gedragsproblemen worden gediagnosticeerd, en welke
benaderingen zijn er mogelijk?
Er wordt onderscheid gemaakt tussen een categorische en dimensionele benadering.
Beide benaderingen kennen voor- en nadelen.
Voordelen Nadelen
Categorische 1. Duidelijk 1. Reducerend en zwart-wit
benadering 2. Minder vatbaar voor 2. Groepeert alleen gedragingen
interpretatie. (symptomen) en kijkt niet naar
achterliggende oorzaken.
3. Steunt niet op een theorie over het
ontstaan, beloop en behandelen
van problemen en stoornissen.
4. Hanteert een grens tussen
pathologie en een normale reactie
op psychosociale stress (dit kan
leiden tot foutieve classificaties).
5. Comorbiditeit tussen stoornissen.
Dimensionele 1. Houdt rekening met de 1. Leidt tot minder scherpe
benadering ontwikkeling van kinderen en diagnostische besluitvorming.
de normale variatie in 2. Groepeert alleen gedragingen
probleemgedrag. (symptomen) en kijkt niet naar
2. Sluit aan bij de plasticiteit van achterliggende oorzaken.
gedrag. 3. Tijdrovend en arbeidsintensief
3. Geschikt voor algemene 4. Vergt meer kennis en
screening in verkennende vaardigheden van professionals.
fasen van het diagnostische 5. Communicatie tussen
proces. professionals en wetenschappelijk
4. Onderscheidt in ernst onderzoek is moeizamer als er
mogelijk. sprake is van gedragsprofielen in
5. Kan voordelig zijn voor plaats van categorieën.
cliënten; ze krijgen niet
meteen een label opgeplakt.
6. Brengt ook de sterke en
positieve kanten van cliënten
in beeld.
Daarnaast wordt er onderscheid gemaakt tussen twee classificatiesystemen: het DSM-5
systeem en het ASEBA systeem (= assessment of emotional and behavioral problems).
Beide systemen kennen voor- en nadelen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauradejoode. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
