Samenvatting Orthopedagogische Handelingsplanning
1. Methodisch handelen
1.1 Wat is methodisch handelen?
Afgeleid van het Grieks, betekent ‘manier van handelen’.
Methodisch te werk gaan is een basiskenmerk van orthopedagogisch handelen, we
noemen dit Methodisch handelen. Je bent bewust van de effecten en invloeden van
jouw handelen op de ander.
Methodisch werken = handelen volgens een vaste doordachte manier om een
bepaald doel te bereiken. Dit gaat gepaard met 4 elementen:
Doelgericht De mensen met wie je werkt moeten er uitdrukkelijk belang bij hebben. Je
kiest samen een doel en bekijkt verder hoe je dit kan bereiken.
Bewust Je vraagt je af welke invloed jouw gedrag op anderen heeft.
Systematisch Stap voor stap handelen.
Procesmatig Voortdurend afvragen of je in de vooropgestelde richting werkt of je
eventueel moet bijsturen.
Orthopedagogisch handelen vertrekt altijd vanuit een vraag van de cliënt. Bij alles wat je
doet moet je steeds kunnen zeggen waarom. Een belangrijke bijdrage aan het
orthopedagogisch denken en handelen is gegeven door de volgende personen:
Ter Horst Begrip ‘problematische opvoedingssituatie’ (POS). Hij legt hierbij expliciet
accent op de situatie die om actie vraagt.
Kok Hij spreekt van een ‘vraagstellingstype’ dat om actie vraagt. Het
vraagstellingstype en de specifiek strategieën als antwoord bepalen het
orthopedagogische behandelingstype.
Broekaert “Wie de orthopedagogiek als handelingswetenschap omschrijft, heeft
gekozen voor een fenomenologische benadering. Hij wenst de totaliteit van
het opvoedingsgebeuren te onderzoeken en te doorgronden…”
Deze visies illustreren dat we steeds moeten vertrekken vanuit ons handelen met de cliënt
en daar ook naar moeten terugkeren. Theorie en handelen staan in een voortdurende
wisselwerking met elkaar. Bij dit handelen is SAMEN handelen heel belangrijk, je werkt aan
de relatie met je cliënt.
1.2 Werken met doelen
Methodisch handelen = handelen afstemmen op de vraag naar ondersteuning
1ste vraag: “Wie is de persoon die je wenst te ondersteunen, wat is zijn vraag, hoe kan
je hem best ondersteunen?”
o Intake gesprek doel opstellen
o Voorziening bieden ondersteuning vanuit ondersteuningsbehoefte
Doelgroep = Die mensen, die we in ons werk be-doel-en te bereiken
o Doelgroepanalyse = groep mensen met gelijkaardige
ondersteuningsbehoeften
o Opletten! Mensen niet in vakje plaatsen Geïndividualiseerde aanpak
Relatie met doelgroep = functionele relatie
o Belang van afstand-nabijheid
1
,1.3 Plannen – uitvoeren – evalueren – bijsturen
Cyclus van het orthopedagogisch handelen continue cyclus
1) Plannen
- Vier soorten plannen
o Instellingsplan / beleidsplan = Visie, doelstelling en werkwijze van een
voorziening
o Afdelingsplan = Agogische doelen, werkzaamheden die op een afdeling plaats
vinden om de doelen te bereiken
o Activiteitenplan (individueel of groep) = Het aanbod, doel en werkwijze van de
activiteiten
o Individueel handelingsplan = Handelingsplan voor de individuele cliënt
2) Uitvoeren
- Activiteitenplan, keuze op basis van de beginsituatie van de cliënt
o Om wie gaat het? (Doelgroep)
o Waarom vindt de activiteit of handeling plaats?
o Wat vindt er plaats? (Welke handelingen)
o Hoe moet het gebeuren? (wie doet wat en op welke manier)
o Waar, wanneer en waarmee vindt de activiteit plaats?
- 3 begeleidingsstijlen, de begeleidingsstijl is van belang
o Autoritair = De begeleider bepaalt alles, geeft aanwijzingen, verdeelt het werk
en doet zelf niet mee.
o Democratisch = Groepsbeslissingen met hulp van begeleider, begeleider geeft
mogelijkheden en keuzes in grote lijnen aan, cliënten verdelen het werk in
overleg met de begeleider, begeleider doet mee
o Laisser Faire = Veel vrijheid voor de cliënten, weinig inbreng van de
begeleider (geeft geen aanwijzingen, taakverdeling en doet niet mee)
Het kan heel goed zijn dat je wisselt tussen verschillende begeleidingsstijlen,
soms is dat nodig. Wel belangrijk dat je bewust nadenkt over waarom je een
bepaalde stijl aanneemt
3) Evalueren
- Productevaluatie = Heb je het doel bereikt?
- Procesevaluatie = Onderzoeken van alle aspecten van het methodisch handelen
(beginsituatie, doelen, activiteiten, …)
Kan zijn dat het ene goed is en het andere niet
4) Bijsturen
- Conclusies getrokken voor de toekomst vanuit je evaluatie
2
, 2. Handelingsplanning binnen het hulpverleningsproces
2.1 Inleiding
De naam die je geeft aan handelingsplanning verraadt veel over de visie van waaruit je werkt
en expliciteert dus ook de visie naar je cliënten toe.
We maken een onderscheid:
Handelingsplanning als proces: het hele cyclische proces dat ons handelen
aanstuurt
Handelingsplanning als product: het neergeschreven product, waarin elke fase
van de handelingsplanning is neergeschreven. Soms verplicht in een organisatie
vanuit het kwaliteitsdecreet. Er zijn tal van alternatieve termen bv. zorgplan,..
2.2 Definitie
Definitie van professor Rink (1988) dynamiek, betrokkenheid en permanent karakter
wordt sterk beklemtoond
- Het gebeuren
o Handelingsplanning is een permanent gebeuren dynamiek / cyclisch proces
o Doelstelling bereikt, naar een andere
o Handelen stopt nooit
- In de instelling
o Niet alleen residentieel maar ook ambulant
- Functionarissen = wie stelt het handelingsplan op? 3 modellen
1. Deskundigheidsmodel: plan wordt opgesteld door deskundigen,
teambegeleider vertaalt en brengt over naar begeleiders
2. Betrokkenheidsmodel: Ervaringen van begeleiders staan centraal, stellen dit
autonoom op
3. Participatiemodel: Verantwoordelijkheid van de cliënt en iedereen die bij
de cliënt betrokken is, zij zijn volwaardige participanten in het hele proces van
handelingsplanning
- De Leefsituatie (KOST): Cliënt is meer dan enkel zijn probleem
o K- variabele: Kind = wie wordt opgevoed? Wie wordt begeleid?
o O-variabele: Opvoeder = wie is de opvoeder? Wie voert de begeleiding uit?
o St-variabele: Situatie = De hele situatie, context, omgeving waarin de
begeleiding plaats vindt
- Hun eigen optreden
o Samen handelen
o Kwaliteitsvol, methodisch handelen
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annelialliet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.