Samenvatting
Samenvatting Paragraaf 4.1 t/m 4.7 van BVJ VWO4
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Paragraaf 4.1 t/m 4.7 van BVJ VWO4
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
PW biologie 5 aprilStof: 4.1 t/m 4.7
H4; Evolutie
4.1 Ontwikkeling van het leven
Geschiedenis van leven op aarde:
● De aarde bestaat ongeveer 4,6 miljard jaar.
● 3,8 miljard jaar geleden ontstonden de eerste eencelligen vormen. (precambrium)
● 670 miljoen jaar geleden verschenen de eerst meercelligen.
● Zo’n 542 miljoen jaar geleden ontstonden gepantserde dieren, geleedpotigen en
stekelhuidigen. Ook vissen ontstonden toen -> eerste fossielen
● Tot het Siluur (tot 416 miljoen jaar geleden)het leven in zee.
● De eerste landplanten ontstonden 400 miljoen jaar geleden, snel daarna landdieren,
vooral geleedpotigen.
● 350 miljoen jaar geleden gewervelden, de amfibieën. Ook grotere planten
ontstonden.
● In carboon (359-299 miljoen jaar geleden) eerste reptielen en insecten maakten de
bloeiperiode door.
● 250 miljoen jaar geleden ontstonden zaadplanten.
● Mesozoicum (trias, jura, krijt samen; 251-65 miljoen jaar geleden) was het tijdperk
van de reptielen. Vooral in het Jura ontstond een grote verscheidenheid aan
reptielen.
● Tijdens de bloeiperiode van sauriërs ontstonden de eerste zoogdieren en vogels.
Deze twee groepen ontwikkelden zich verder in het Cenozoicum (tertiair, kwartair;
65-2 miljoen jaar geleden).
● De oudste fossielen met menselijke kenmerken zijn 5 miljoen jaar oud.
, Ontstaan van organische stoffen:
Voordat het leven ontstond, vond er waarschijnlijk een chemische evolutie plaats. Hierin
werden de stoffen gevormd waaruit de eerste eencellige kon ontstaan. De atmosfeer bevatte
tot 3 miljard jaar geleden geen zuurstof. Deze oeratmosfeer was een mengsel van stikstof
gas, waterdamp, koolstofmonoxide, koolstofdioxide, waterstofgas, ammoniak, methaan en
waterstofsulfide. Door toevoer van energie, kunnen deze gassen ioniseren. Deze ionen
reageren meteen met elkaar. Zo ontstonden uit anorganische stoffen de eerste organische
stoffen. Anorganische stoffen komen zowel voor in levenloze natuur als in organismen.
(koolstofmonoxide, koolstofdioxide, water, keukenzout, zuurstof)
Organische stoffen zijn meestal afkomstig van organismen, en ze hebben meestal
ingewikkeld gebouwde moleculen. (C6H12O6 bijv)
Miller-Urey-experiment: het nabootsen van het ontstaan van organische stoffen uit
anorganische stoffen.
Ontstaan van levende cellen:
Oersoep: door verdamping uit binnenzeeën vond verdikking plaats.
In deze oersoep verenigden kleine organische moleculen zich tot grotere moleculen. Hieruit
ontstonden de eerste cellen. Deze bevatten waarschijnlijk al een vorm van DNA. De vorming
van cellen uit organische stoffen is een voorbeeld van zelforganisatie. (celdifferentiatie en
apoptose ook). Ook is er een theorie dat protobionten zijn ontstaan bij black smokers
(vulkanische schoorstenen). Alle gevonden fossielen ouder dan 1,4 miljard jaar zijn van
prokaryote organismen: eencelligen organismen zonder celkern of andere zichtbare
organellen. Ze waren heterotroof: ze kregen energie uit opname en afbraak van organische
stoffen uit de oersoep. Ongeveer 2,8 miljard jaar geleden ontstonden bacteriën die in staat
waren van fotosynthese: cyanobacterien. Dit waren de eerste autotrofe organismen: alleen
anorganische stoffen nodig.
Ontstaan eukaryoten:
1,5 miljard jaar geleden ontstonden de eerste eukaryoten: cellen met een celkern, dubbele
membranen en organellen. Hoe de ontwikkeling hiervan waarschijnlijk heeft plaatsgevonden
zie je hieronder:
Mitochondriën en chloroplasten zijn ooit vrij levende bacteriën geweest. Ze bezitten beiden
een dubbel membraan. De celdeling loopt bij de mitochondriën en chloroplasten op dezelfde
manier als bij prokaryoten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper linderozemuller. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 71184 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen