Paragraaf 1: Onderwerp, Hoofdgedachte en tekstdoel.
Onderwerp en hoofdgedachte:
Elke tekst gaat over een onderwerp en heeft een hoofdgedachte.
Onderwerp : een woord, of een woordgroep die aangeeft waarover de tekst gaat. Het is
geen zin!
Hoofdgedachte: een mededelende zin (dus geen vraag), die het belangrijkste weergeeft
wat in de tekst over het onderwerp gezegd wordt.
Tekstdoel:
Een schrijver of spreker wil met z'n tekst iets bereiken bij z'n publiek: Hij heeft een bepaald
doel.
Er zijn verschillende tekstdoelen:
- Amuseren: Het publiek vermaken met iets wat leuk,spannend of ontroerend is.
- Informeren: Het publiek uitleggen hoe iets in elkaar zit, hoe iets is.
- Opiniëren: Het publiek zelf een mening laten vormen.
- Overtuigen: Het publiek een mening laten overnemen.
- Activeren: Het publiek aanzetten iets te gaan doen (of juist niet te doen).
Elke tekst heeft een van deze doelen als hoofddoel. Soms heeft een tekst een
tweede,bijkomend doel.
Vaak geeft de hoofdgedachte aanwijzingen over het tekstdoel:
- De hoofdgedachte is een constatering: het tekstdoel is informeren of opiniëren.
- De hoofdgedachte is een mening: het tekstdoel is overtuigen en/of activeren.
Titels:
Bij een geschreven tekst staat de titel boven de tekst.
Bij een gesproken tekst wordt de titel soms genoemd in de introductie of vooraankondiging
(een affiche of programmagids).
Er zijn twee soorten titels:
- Een informerende titel geeft aan waarover een tekst gaat, bijvoorbeeld Het
terugbetalen van studieschuld is een groeiend probleem.
- Een motiverende titel maakt de lezer nieuwsgierig naar de tekst, bijvoorbeeld
Afgestudeerden zitten op zwart zaad.
Geschreven teksten hebben vaak de combinatie van een motiverende titel en een
informerende ondertitel.
, Paragraaf 2: Inleiding en slot.
Inleiding: De aandacht trekken:
Een goede tekst bestaat uit drie delen: inleiding, middenstuk en slot. De inleiding van een
tekst heeft twee functies:
- De aandacht van het publiek trekken.
- Het onderwerp van de tekst introduceren.
De inleiding van een tekst moet de aandacht van het publiek trekken. Schrijvers en sprekers
willen immers dat het publiek verder leest of aandachtig blijft luisteren. De inleiding moet dus
aantrekkelijk zijn.
Manieren om de inleiding aantrekkelijk te maken:
- Naar een actuele gebeurtenis verwijzen.
Een tekst kan beginnen met iets wat nu (in de media, onder de mensen) in de belangstelling
staat. Die actualiteit vormt dan de aanleiding voor de tekst.
- Kort de voorgeschiedenis beschrijven.
De inleiding kan kort weergeven hoe er in het verleden over het onderwerp is gedacht of hoe
ermee is omgegaan. Dat maakt het publiek nieuwsgierig naar hoe het tegenwoordig zit en
dat is dan het onderwerp van de tekst.
- Een aantrekkelijk voorbeeld geven.
Een voorbeeld is een kort verhaaltje, een specifiek geval van het onderwerp van de tekst.
Een bijzondere vorm is de anekdote: een kort, grappig (waargebeurd) verhaaltje.
- Het belang voor het publiek aangeven.
Wanneer de inhoud van de tekst van belang kan zijn voor het publiek, kan daar in de
inleiding op gewezen worden. Zo wordt de aandacht van het publiek getrokken.
Een inleiding wordt ook aantrekkelijk door een sterke eerste zin. Klassieke manieren zijn:
- Een intrigerende vraag: -- Waarom denk men -- waarschijnlijk ook hier in de zaal --
dat wiskunde heel moeilijk is?
- ‘Schokkende’ of opvallende cijfers: -- Een op de tweehonderd inwoners van de
Verenigde staten zit achter slot en grendel.
- Een paradox (een schijnbare tegenstelling): - Onze kennis van de wereld wordt
steeds groter en tegelijkertijd weten we steeds minder.
- Een prikkelend citaat: - ‘Er zijn drie soorten leugens: leugens, keiharde leugens en
statistieken’ zei Benjamin Disraeli.
- Een suggestieve of raadselachtige opsomming: -Een geweer, een koe, een boom en
een vrouw. Wat, dames en heren, hebben deze woorden met elkaar te maken?
Inleiding: Het onderwerp van de tekst introduceren.
De tweede functie van de inleiding is duidelijk maken waarover de tekst gaat. Een
onderwerp kan op de volgende manieren geïntroduceerd worden:
- Er worden een of meer vragen gesteld.
- Er wordt een mening (standpunt) geformuleerd.
- Er wordt een probleem geschetst.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rosabekker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.