In dit document vindt je een samenvatting over Steden & Burgers in de Lage Landen, vanuit het boek Forum. De samenvatting bevat alle hoofdzaken en genoeg bijzaken. Ik heb na het leren van deze samenvatting een 8.8 gehaald.
STEDEN&BURGERS IN DE LAGE LANDEN
Hoe is Nederland in de periode tussen 1000 en 1700 een burgerlijk land geworden met een relatief
grote en tamelijk gelijk verdeelde welvaart en met sterke republikeinse trekken? En in welke mate
was dat een uitzondering vergeleken met andere landen?
- Wordt niet hoog opgekeken van autoriteiten.
- Kleine verschillen arm en rijk.
- Weinig sociale hiërarchie.
- Burgerlijk elitair land.
Nederland behoort tot de 5 landen met minste verschil arm en rijk.
Je ‘doet gewoon’, onderscheidt je niet teveel van anderen en hebt geen ‘kapsones’.
Nederland heeft al eeuwen een opmerkelijk burgerlijk karakter → Stadsburgers (Leven van
handel en ambacht). Belangrijkste sociale en politieke groep ipv grootgrondbezitter en adel
in andere landen.
1. Een middeleeuwse metropoolregio
In cultuur brengen woeste gronden + gebruik nieuwe technieken (beter paardentuig en
ploeg) → Steden herleefden → Bevolkingsgroei → Meer mensen handel en ambacht ipv
landbouw.
Vorsten kregen meer greep → meer veiligheid → handel over langere afstanden mogelijk →
geldeconomie herleefde.
Metropool Vlaanderen
Middeleeuwse metropoolregio's: Noorden Italië (Macht in handen Adellijke families met kasteel of
versterkt huis in stad) en Zuiden van de Nederlanden (Burgers gaven de toon aan).
Poorters (wonen binnen poorten stad): Middeleeuwse stadsburgers.
Vlaamse stede, tak van welvaart: Vervaardigen wollen stoffen = laken (wollen stoffen van goede kwaliteit,
waar kleding van werd gemaakt.)
11e eeuw → Atrecht eerste Nederlandse stad met lakennijverheid. Makkelijk door
schapenhouderij in regio. Atrecht → oude Romeinse stad met bisschop. Kwam in 1000 in
ontwikkeling na verval.
Leiding overgenomen door nieuwere centra Brugge en Gent. (gesticht rond burcht van de Vlaamse graaf
Brugge of gegroeid rond Abdijen (Gent). Waren rond 1300 grootste steden van Noordwest-Europa.
Handelsstromen
Monniken en ridders: Onveiligheid in feodale Europa → nauwelijks contact Noord- en Zuid-
Europa → Handel over lange afstanden onmogelijk.
Steden en staten: Verbindingen hersteld. Uitwisseling Vlaanderen en Noord-Italië via jaarmarkten waar
kooplieden uit Noord en Zuid elkaar ontmoette. Atrecht profiteerde daarvan. Brugge (daar
, hadden veel Europeanen een vaste vertegenwoordiging) verdrong Atrecht door goede
zeeverbindingen/routes → makkelijker/ beter dan jaarmarkten.
Duitse Hanze: Beheerste Oostzee. Eerst samenwerking kooplieden later verbond handelssteden.
Gilden
Organisaties mensen zelfde beroep in Vlaamse steden.
Koopmansgilden: Oudste, rijkste en machtigste gilden. Later ook ambachtsgilden.
Gilden hadden veel invloed: organiseerde werk + sociale/religieuze leven van zijn leden.
Elke gilde had een beschermheilige en altaar in de grote kerk van een stad. Gildemeesters speelde de
voornaamste rol in het stadsbestuur.
Geld- en Beurshandel
Gemunt van edelmetaal → grote bedragen goud/zilver vervoeren was onveilig.
Kooplieden → wisselbrieven → Kon worden ingewisseld voor geld bij een bekende (soort
bank) van de briefschrijver in de stad waar de geadresseerde woont. Dit kon alleen de
geadresseerde!
Meenemen grote hoeveelheden goederen ook riskant + onhandig → beurshandel ontwikkelde
in Brugge = op een ontmoetingsplaats van kopers en verkopers (beurs) werden koopcontracten gesloten
terwijl de goederen zich op een andere plaats bevonden.
Stadsrechten
Anders regels dan voor het boerenplatteland nodig voor een gemeenschap van handelaren
en ambachtslieden met ingewikkelde financiële contracten rond bank- en beurshandel nodig
→ burgers wilden zelf beslissen over het bestuur en de rechtspraak in hun stad.
Graaf van Vlaanderen → gaf ze stadsrecht → zelfbestuur voor de steden.
Graaf leverde deel macht in. Welk belang?
- Steden bevorderen → vorst creëerde tegenwicht tegen adellijke leenmannen → (Met
stenen als steunpunt) meer centrale mocht in vorstendom verwerven.
- Profiteerde als er veel geld werd verdiend in de steden → meer belastingen → legers
huren en ambtenaren inzetten bij bestuur → tegenwicht tegen adel.
Steden met stadsrechten droegen bij aan het tegengaan van de feodale versnippering en daarmee de
herleving van staten in de Late Middeleeuwen.
Stedelijke burgerij nam langzaam de rol van de ader als bestuurder over net als taken van de
geestelijkheid.
- Armenzorg
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper robingoessens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,42. Je zit daarna nergens aan vast.
