ABCDE
A beoordelen - Luchtweg vrij en niet bedreigd?
en - Kan terugpraten (aanspreekbaar)
veiligstellen - Afwijkende geluiden (stridor, heesheid, rochelen, snurken)
bewustzijn - Observeer aanzicht
- Mond bekijken
- Look listen feel methode
- Stabilisatie cervicale wervelkolom (trauma)
B ademhaling - Frequentie (bracypneu <12-20 > tachypneu)
- Saturatie >95%
- Adequaat (diepte, symmetrische ademhaling, gebruik
hulpademhalingsspieren)
- Kleur lippen/tong
- Cyanose?
C circulatie - Bloeddruk
- Hartfrequentie (bradycardy <60 á 100 p.m> tachycardy)
- Capillair refill
- Kleur, bleek?
- Temperatuur acra
- Slijmvliezen, opgezwollen?
- Gestuwde halsvenen?
- Uitwendig bloed zichtbaar?
D disability - Bewustzijn
- Glucose bepalen
- Lateralisatie
- Pupilafwijking-> PEARRL
- EMV (<8 is ernstig hersenletsel of comateuze toestand)
Bij hoofd trauma (hoofdpijn, stuipen, vreemd gedrag)
E - Lichaamstemperatuur
environment - Huidafwijkingen
- Pijnscore
AVPU
A Alert 15
V Reageert op aanspreken 12-14
P Reageert op pijnprikkels 9-11
U Reageert niet <8
Glasgow EWS
Ogen openen
- spontaan 4
- bij aanspreken 3
- bij pijnprikkels 2
- niet 1
Motorische reactie
- voert opdracht uit 6
- lokaliseert pijn 5
- trekt lichaam terug bij pijnprikkels 4
- buigt lichaam terug bij pijnprikkels 3
- trekkramp lichaam bij pijnprikkels 2
- geen 1
Verbale reactie
- kan een gesprek voeren 5
- verward 4
- inadequaat 3
- onverstaanbaar 2
- geen 1
, Oorzaken verlaagd bewustzijn
- geobstrueerde luchtweg (corpus alienum)
- verminderde gaswisseling longen (COPD)
- verminderde circulatie (shock)
Differentiaal diagnose D problematiek ‘verlaagd bewustzijn’
- CVA
- Herseninfarct
- Hersenbloeding
o TIA
o beroerte
o Trauma capitis
o Infectie (meningitis, encefalitis)
- Intoxicaties (alcohol, drugs, medicatie, toxische stoffen)
- Metabole ontregeling (hypoglycemie/hyperglycemie, Wernicke encefalopathie)
Shock
Onvermogen om voldoende bloed door te pompen
Daling O2 gehalte
Lactaat stijging, acidose bloed
Circulair fallen-> celschade-> multi orgaan falen-> dood
Symptomen Tachycardie, nauwelijks voelbare pols, tachypneu, oppervlakkige
ademhaling, oligurie, verwardheid, onrust, angst, verlaagd
bewustzijn, braakneiging, ernstige bloeddrukdaling
Aanvullend onderzoek Lab (Na, K, ALAT, ASAT), metabole acidose
Behandeling O2, Nacl vullen, regelmatige herevaluatie
Nieren en lever zijn shockgevoelig, deze worden als een van de eerste organen
aangetast.
Shock herkennen:
- tachycardie >100/min
- nauwelijks voelbare pols
- tachypneu >20/min
- oppervlakkige ademhaling
- oligurie <20 ml/u
- verwardheid
- onrust, angst
- verlaagd bewustzijn
- koud/warme huid
- braakneiging
- geen/kleine bloeddrukdaling
- ernstige bloeddruk verlaging
Shock berekenen (systolische druk+ 2x diastolische druk)/3
Normaalwaarde 70-110
Tachypneu versnelde ademhaling
Hyppneu oppervlakkige ademhaling
Tachycardie verhoogde hartslag
Bradycardie verlaagde hartslag