Samenvatting
Samenvatting hoofdstuk 8 natuurkunde 4vwo
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting hoofdstuk 8 natuurkunde 4vwo
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Biologie leerjaar 4 hoofdstuk 8Soorten met een eigen habitat en niche maken deel uit van voedselketens en vormen
met vele andere soorten voedselwebben van ‘eten en gegeten worden’. Zij vormen de
biotische factoren. De abiotische factoren zijn bijvoorbeeld de zon, de wind in je
gezicht, water, bodem en temperatuur. Overal vormen de abiotische en biotische
factoren, in een complex samenspel, in afgegrensde gebieden, aparte ecosystemen.
Dankzij de kringlopen van stoffen kan een ecosysteem zijn grondstoffen hergebruiken.
Elke voedselketen in een ecosysteem begint met producenten. Zonlicht levert de
energie voor de fotosynthese. De grondstoffen zijn de anorganische stoffen CO2 en
H2O, kleine energiearme moleculen. Het energierijke product van de fotosynthese,
glucose, is een organische stof – een stof met onder andere een C-keten en C-H-
bindingen in het molecuul – die veel energie bevat. Via processen van voortgezette
assimilatie (opbouw) maakt een producent uit de glucose andere organische stoffen
zoals zetmeel, eiwitten, vetten en vitamines. Deze stoffen zijn het materiaal dat
organismen als bouwstof, energierijke brandstof en beschermende stof doorgeven in de
voedselketens. Consumenten halen hun organische stoffen uit andere organismen.
Dode resten van planten en dieren, detritus, zijn voedsel voor afvaleters als wormen,
pissebedden en kevers: de detrituseters. Uiteindelijk komen alle restjes uit de
voedselketen terecht bij de reducenten, bacteriën en schimmels die de organische
stoffen omzetten in anorganische stoffen. De energie uit de organische stoffen is in de
voedselketen gebruikt voor bijvoorbeeld celdeling en beweging. De warmte die daarbij
ontstaat verlaat het ecosysteem. Bij lepelaars nam het aantal lepelaars toe door het
grotere voedselaanbod, maar niet spectaculair: de nestgelegenheid bleek de
beperkende factor. De broedgebieden werden vergroot. Eerst was de draagkracht van
het ecosysteem, de maximale populatiegrootte die een gebied gedurende lange tijd kan
onderhouden, nog lang niet bereikt. Waar organismen zijn verbonden via een
voedselweb, heeft de toe- of afname van een populatie als biotische factor invloed op
andere organismen en kan zelfs het hele ecosysteem veranderen. Een afname van een
abiotische factor kan gevolgen hebben voor een soort. Ook predator-prooi relaties
hebben invloed op de grootte van populaties. Schommelingen in de populatiegrootte of
het verdwijnen en ontstaan van populaties, vatten biologen samen onder de term
populatiedynamiek. Soms kan een te groot aantal van een soort de draagkracht van
het ecosysteem overschrijden en een verstoring veroorzaken: een snelle en blijvende
verandering in een ecosysteem. Predatoren zijn net altijd dé oplossing voor het
handhaven van evenwichten. Niet alleen biotische factoren kunnen een verstoring
teweegbrengen; ook een abiotische factoren als een overstroming kan verstoringen
veroorzaken. Veel verstoringen ontstaan door menselijke activiteiten. De aanleg van
een fietspad op een eiland veroorzaakt al ingrijpende en blijvende veranderingen:
verstoringen.
Elke dag bestraalt de zon de aarde. Deze stralingsenergie is genoeg voor 9000 maal de
energiebehoefte van alle 7 miljard aardbewoners samen. De aardatmosfeer absorbeert
en reflecteert daarvan het grootste deel. Slechts een klein deel bereikt het
aardoppervlak. Planten gebruiken gemiddeld slechts 1% van de zonne-energie die hen
bereikt om via fotosynthese organische stoffen te maken. De ecosystemen op aarde
draaien op deze zonne-energie. Alles begint bij het vastleggen van zonne-energie door
fotosynthese. De eerste schakel in de voedselketen zijn de producenten (P). De tweede
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Tamara10. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80467 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen