College 1. De groene en de rode draad. Wilfred Boele. Alhoewel het ideaal van een rationele
beleidsvoering breed wordt gedragen vindt het in de praktijk doorgaans vele obstakels op
haar pad. Om met de VU professor Gijsbert Kuypers te spreken botst de “groene draad”
(gewenste praktijk van rationele beleidsvoering) nogal eens met de “rode draad” (de
feitelijke praktijk van beleidsvoering). In dit college wordt een aantal van dergelijke obstakels
besproken. Ook wordt alvast vooruitgeblikt naar de “rode draad” mechanismen die in het
vervolg van de cursus aan bod zullen komen.
Wat is beleid?
Andries Hoogerwerf: Beleid is het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met
bepaalde middelen en bepaalde tijdskeuzes
De voorwaarde van beleid is dat er een bepaalde norm is waarom beleid op dat moment
plaatsvindt.
Besluitvorming gaat over waarom we bepaalde keuzes maken binnen het beleid.
Centrale vraag van de cursus
“Waarom pakken beleid en besluitvorming vaak zo anders uit dan gewenst of gedacht?”
Hiervoor ga je normatieve en empirische theorie bestuderen.
Groene draad
1. Goed je verstand gebruiken
2. First things first
3. Het beleidsproces (“groene draad”)
- Agenda vorming -à beleidsvoorbereiding à beleidsbepaling à beleidsuitvoering à
beleidsevaluatie (cirkel)
Agenda vorming: de problemen op de agenda zetten
Beleidsvoorbereiding: wat zijn de oorzaken van het probleem, hier maak je gebruik van het
causale model waarbij je alle oorzaken aan elkaar verbindt. Wat zijn de oorzaken dat het
betreffende probleem zich plaatsvindt?
Beleidsbepaling: op basis van de informatie beslis je hoe je het gaat doen, je maakt een
afgewogen beslissing.
Beleidsuitvoering: De uitvoering gaat op een nette manier, wat je hebt besloten in de
bepaling voer je uit
Beleidsevaluatie: Tijdens de evaluatie geef je eerlijk toe wat er beter kon en wat de gebreken
waren.
Waarom is het model niet haalbaar? Dit komt omdat er ook nog een rode draaf is, hierbij is
het zo dat bij de stappen er problemen voorkomen binnen die stappen. Het gaat niet altijd
perfect. Bij elk van de fases kom je mechanismes tegen die het lastiger zullen maken.
1
,Beleid en besluitvorming
Onmogelijke voorwaarden
1. Beschikken over volledige informatie (beleidsvoorbereiding) dit is belangrijk om de
juiste en verstandige keuzes te kunnen maken. Hier is meestal geen sprake van
omdat achter de locus van het probleem komen lastig is.
2. Unitaire besluitvormer (beleidsbepaling) dit is dat 1 iemand het besluit neemt, dit is
belangrijk omdat als meerdere personen het besluit nemen gaan belangen een rol
spelen. Hierdoor gaat de kwaliteit van het besluit daardoor omlaag.
3. Loyale uitvoerders (beleidsuitvoering) dit is wel mogelijk, maar vaak als het beleid op
grote schaal wordt uitgevoerd is dit lastiger vooral als het om controversiële
onderwerpen gaat.
4. Vermogen tot kritisch zijn (beleidsevaluatie) je moet een eerlijke beleidsevaluatie tot
stand laten komen. Echter kan je hier niet zomaar vanuit gaan omdat je hiermee je
eigen beleid in een slecht daglicht kan zetten. Je moet je eigen fouten erkennen en je
kwetsbaar opstellen.
Obstakels
1. Geldgebrek
2. Tijdsdruk
3. Weerstand
Mechanisme
- Causale keten
- Getriggerd door individuen
- Komt vaak voor
- Gemakkelijk herkenbaar
- Vergelijkbaar met spreekwoorden
Wordt vaak gebruik gemaakt van natuurwetten en wetmatigheden.
“Be careful what you ask for, because you might get it”
De mechanismes
- Probleem van problemen (agenda vorming, beleidsvoorbereiding) het is lastig om de
oorzaken van een probleem goed vast te stellen en om actoren goed mee te krijgen
als je bepaald beleid wilt gaan uitvoeren
- Capture (beleidsbepaling)
- Pad afhankelijkheid (beleidsbepaling) als je een bepaald beleid hebt ingezet is het
lastig hiervan af te wijken
- Beleidsresistentie (beleidsuitvoering) De uitvoerders van beleid zijn lastig te sturen
- Prestatie paradox (beleidsuitvoering) als je de uitvoerders een bepaalde richting op
probeert te krijgen kun je ze daarop controleren maar dat betekent niet dat je de
juiste uitkomst hebt.
- Big data (beleidsuitvoering)
- Collusie (beleidsuitvoering) gaat over stijlen van handhaving, je kan een
handhavingsstijl hebben maar dan dreigt al heel snel dat je gaat samenspannen met
de mensen die je controleert
2
,Beleid en besluitvorming
- Coping (beleidsuitvoering)
3
, Beleid en besluitvorming
Lecture 2
De rationalistische benadering
College 2. Rationele model (theorie). André van Montfort. De rationele benadering van
beleid ligt aan de basis van de beleidswetenschap. Deze benadering verschilt in twee
opzichten van andere, meer recente benaderingen. Ten eerste wordt het beleidsproces
onderverdeeld in een aantal duidelijk te onderscheiden fasen. Ten tweede wordt in de
diverse fasen van het beleidsproces veel waarde gehecht aan de beschikbaarheid van
adequate informatie. Het college is als volgt opgebouwd. Eerst wordt de rationele
benadering van beleid vergeleken met enkele andere benaderingen. Vervolgens wordt kort
stilgestaan bij elke fase van het beleidsproces. Daarbij komt met name aan de orde op welke
wijze een beleid het beste kan worden voorbereid en op welke wijze dat beleid het beste na
verloop van tijd kan worden geëvalueerd.
De groene draad is het ideaaltype van het beleid, in praktijk zal dit vaak tegenvallen. De
rationalistische benadering is dan ook een ideaaltype.
Netwerkbenadering “samen sterk”
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laylakarim. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.