Biologie leerjaar 4 hoofdstuk 1
Gedrag is alles wat dieren of mensen doen en laten. Gedrag is aangepast op de
leefomstandigheden waarin je leeft, is gebleken uit onderzoek. Het gedrag dat dieren
uitvoeren bij de paring, noem je paringsgedrag. Paringsgedrag ontstaat door een
combinatie van inwendige en uitwendige prikkels, de motiverende factoren.
Inwendige prikkels zijn prikkels die van binnenuit komen, zoals hormonen, honger- en
dorstgevoel. Uitwendige prikkels zijn prikkels die van buitenaf komen, zoals bewegingen,
geuren en geluiden. Elk an deze prikkels verhoogt de motivatie, de bereidheid om
gedrag uit te voeren. Zodra de drempelwaarde is bereikt, is de motivatie hoog genoeg.
De drempelwaarde is de hoogte van de motivatie door een of meer prikkels, die leidt tot
een bepaald gedrag: de respons. Elk gedrag heeft een bepaalde functie voor het dier.
Voorbeelden van soorten gedrag zijn verzorgingsgedrag, voedingsgedrag en
voortplantingsgedrag. Gedrag bestaat uit samenhangende onderdelen:
gedragssystemen. Voorplantingsgedrag is bijvoorbeeld opgebouwd uit de onderdelen
paren, werpen (krijgen van de biggen) en verzorgen van de biggen. Elk gedragssysteem
is opgesplitst in aparte eenheden, gedragselementen. Gedragselementen zijn
bijvoorbeeld voedsel zoeken, eten en drinken binnen het voedingsgedrag. De vaste
volgorde waarin de gedragselementen voorkomen, noem je de gedragsketen. Je gaat
bijvoorbeeld pas kauwen als je je voedsel hebt afgebeten. Dieren hebben natuurlijk
gedrag. Natuurlijk gedrag heeft een functie, zoals het overleven van het individu en
het overleven van de soort. Het dierenwelzijn wordt verbeterd door betere huisvesting
en een omgeving waarin dieren natuurlijk gedrag kunnen vertonen. Het kunnen vertonen
van sociaal gedrag is ook belangrijk, het gedrag dat gericht is op het leven in een
groep.
Een ethogram is een lijst met objectief en nauwkeurig beschreven gedragselementen.
Een protocol is een lijst waarin je telt hoe vaak de gedragselementen voorkomen binnen
een bepaalde tijd. Gedragsonderzoek is objectie, zonder oordeel vooraf. Bij onderzoek
wordt er gekeken welke prikkels worden ontvangen (input) en welk gedrag hierdoor
optreedt (output). Antropomorf is een subjectief omschrijving, gebaseerd op menselijke
emoties. Ethologie is de tak die wetenschap onderzoekt. Bij beschrijvend onderzoek
worden de omstandigheden niet veranderd, er wordt alleen geobserveerd. Een
sleutelprikkel is een essentiële prikkel waarop altijd hetzelfde gedrag volg. Een
versterkte sleutelprikkel, is een supernormale prikkel. Experimenteel onderzoek is
onderzoek waarbij je de omstandigheden veranderd, omdat je op zoek bent naar een
bepaalde variabele. In de gevoelige periode na de geboorte leert een dier veel. Dit
leren in een gevoelige periode heet inprenting. Leren door een bepaalde prikkel te
koppelen aan een andere prikkel is associatief leren.
Signalen is de taal die bestaat uit prikkels waarmee dieren het gedrag van soortgenoten
willen beïnvloeden. De communicatie van de dieren bestaat uit signalen. Rituelen is
het gedrag dat een symbolische betekenis heeft. Een voorbeeld is het begroeten van
een vriendin. Ritueel gedrag dat leidt tot paringsgedrag, noem je balts. Door middel van
balts toon je aan dat je een geschikte partner bent voor het andere geslacht. Wanneer
mensen meerdere prikkels ontvangen, maar die prikkels een tegengesteld gedrag
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Tamara10. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.