Deze samenvatting bevat super handige stappenplannen voor elk onderwerp wat aan bod is gekomen tijdens het vak Materieel Strafrecht. Deze schema's bieden handvaten om casusvragen op het tentamen systematisch op te lossen.
Schema week 2
Causaliteit
Om causaliteit vast te stellen, geldt in beginsel de heersende leer van redelijke toerekening (Lethale
Longembolie arrest). Vaak is causaliteit makkelijk vast te stellen, maar in sommige gevallen is er
sprake van een complexe causale keten. Om te kijken of de toerekening redelijk is, is het handig om
te toetsen aan vier gezichtspunten:
Aard van de gedraging (Aortaperforatie arrest): heeft het gedrag van de verdachte de mate
waarin het gevolg zou intreden verhoogd?
Opzet/schuldverband: als iemand opzet op een delict had, dan is het sneller redelijk om het
gevolg toe te kennen. Bij culpoze delicten is dit lastiger vast te stellen, omdat je het gevolg
niet had gewild. Er moet dan worden gekeken of de gevolgen voorzienbaar waren.
Ratio van de delictsomschrijving (Shaken Baby arrest): welk rechtsgoed beschermt? Denk aan
‘zorgplicht’ bij het bovengenoemde arrest.
Toetsen aan oude causaliteitsleren: denk aan voorzienbaarheid en csqn.
Soms is het onduidelijk welke gebeurtenis de aanleiding vormde voor het ingetreden gevolg. Het is
dan onduidelijk of de gedraging van de verdachte een noodzakelijke factor is geweest in de causale
keten. Er is sprake van een tussenliggende factor. De volgende arresten zijn hierop van toepassing:
Letale Longembolie arrest medische complicatie wel aan verdachte toe te rekenen.
Aortaperforatie arrest medische fout wel aan verdachte toe te rekenen.
Dwarslaesie arrest keuze van het slachtoffer wel aan verdachte te rekenen.
Bij csqn kan onduidelijkheid ontstaan bij het nalaten. Bij deze kwestie over redelijke toerekening bij
omissiedelicten kan het Shaken Baby arrest worden gebruikt. Er wordt in deze situaties een oordeel
geveld over een hypothetische situatie. Wat was er gebeurt als er wél was ingegrepen? Omdat het
slachtoffer in dit soort gevallen vaak al is overleden of ernstig letsel heeft opgelopen, moet worden
gekeken of de gedraging de kans op het intreden van het gevolg heeft verhoogd.
Naast onduidelijkheid in geval van nalaten, kan ook onduidelijkheid bestaat in de keten van
gebeurtenissen bij csqn door een alternatieve causaliteit. Voor het aannemen van een alternatieve
verklaring kan het Groninger HIV arrest worden gebruikt:
Het moet mogelijk zijn
En aannemelijk worden geacht door…
o De aard van de gedraging
o Naar ervaringsregels aannemelijk
o Scenario’s afwegen (scenario’s hoeven niet worden uitgesloten, maar wel hoogst
onwaarschijnlijk worden geacht)
, Schema week 3
Opzet
Opzet is willens en wetens handelen. Het is een subjectief bestanddeel, dus dient te worden
bewezen. Het gaat om de intentie van de dader. Er zijn drie gradaties van opzet:
1) Vol opzet: je hebt iets gedaan en wilde ook dat dit gedaan werd.
2) Noodzakelijkheidsbewustzijn: je bent je noodzakelijkerwijs bewust van het gevolg dat
intreed.
3) Voorwaardelijk opzet: bewust aanvaarden van de aanmerkelijke kans.
Voorwaardelijk opzet is dus de laagste gradatie van opzet en kent drie componenten:
1) Aanmerkelijke kans (kans component): kijk naar aard van de gedraging en de
omstandigheden van het geval. Het moet gaan om een reële en niet onwaarschijnlijke kans
(Aanmerkelijke Kans arrest). Nuancering: we kijken naar de grootte van de kans en niet naar
de ernst van het delict (HIV I arrest). Het toetsingsmoment ligt bij de gedraging zelf (Steek
Incident arrest in de meeste gevallen dragen mensen geen steek-werende vesten).
2) Bewust (kenniscomponent): wat wist de verdachte? Kijk eerst naar de verklaring van
verdachte. Als hier geen duidelijkheid uit kan worden gehaald kijken we naar een gemiddelde
derde. Welke kennis kan worden verondersteld? Let op: had moeten weten is hier
onvoldoende dit is de scheidslijn tussen opzet en culpa.
3) Aanvaarden (wilscomponent): eerst kijken naar de verklaring van verdachte (Enkhuizer
Doodslag arrest ‘koste wat het kost’). Als hier geen duidelijkheid uit kan worden gehaald
kijken we naar de uiterlijke verschijningsvorm. Er kunnen contra-indicaties zijn (Porsche
arrest hij nam de gevolgen niet op de koop toe).
Voorbedachte raad is geen vorm van opzet, maar een strafverzwarend bestanddeel. Hierbij zou de
dader tijd en gelegenheid hebben gehad om beraad te plegen. Belangrijk zijn de contra-indicaties
(Voorbedachte Raad II arrest):
Besluitvorming en uitvoering vinden in plotselinge hevige drift plaats
Korte tijdspanne tussen besluit en uitvoering
Gelegenheid tot beraad ontstaat tijdens de uitvoering
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Thesso. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
