Rechtspraak & gerechtelijke organisatie
Inrichting v hoven en rechtbanken
Hoven en rechtbanken oefenen rechterlijke macht uit. (Art. 40 GW)
Rechtbanken: rechtscolleges op niveau vd kantons en arrondissementen waar rechters
zitting houden die vonnissen uitspreken
Hoven: andere rechtscolleges waarin raadsheren zitting houden die arresten uitspreken
Administratieve rechtscolleges: behoren tot uitvoerende macht
Algemene principes
1. eenheid vd rechtspraak
ratio: eensgezindheid: interpretatie en toepassing vd wetgeving mag niet al te veel
verschillen van rechtbank tot rechtbank
→ om deze coherentie te verzekeren; piramidale opbouw vd gerechtelijke organisatie:
- zaken kunnen aanhangig w gemaakt bij lagere rechtbanken
- in hoger beroep kunnen vonnissen hervormd worden door hogere rechtbanken en hoven
- beslissingen van deze rechtsmachten kunnen w verbroken door één hoogste gerechtshof
nl. Hof v Cassatie
- Europees Hof vd Rechten vd Mens (enkel bevoegd na uitputting interne rechtsmiddelen)
+ Europees Hof v Justitie
Europees Hof v
Justitie
Europees Hof vr
Rechten vd Mens
-----------------------
- Hof v Cass
-----------------------------------------------------
Hof v beroep arbeidshof hof v Assisen
-------------------------------------------------------------------
Rechtbank v eerste arbeisrechtbank rechtbank v
Aanleg koophandel
----------------------------------------------------------------------------
Vredegerecht politierechtbank
,2. Dubbele aanleg
- steeds mogelijkheid tot hoger beroep om partijen in een geschil te beschermen tegen
vergissingen of willekeur ve rechter of rechtbank
- eerste behandeling ve zaak = eerste aanleg, wnnr zaak tweede keer behandeld w is dit de
tweede aanleg. Er w afgeweken van de mogelijkheid tot hoger beroep bij minder
belangrijke geschillen, in gevallen v voorrecht van rechtsmacht of bij geschillen v minder
dan €2500 of minder dan €2000 bij de vrederechter (art. 617 Ger W)
- derde aanleg is niet mogelijk, geschillen w nooit een derde keer behandeld
3. specialisatie vd rechtbanken
- materiële bevoegdheid vd rechtbank: elke rechtbank is bevoegd voor geschillen in een
bepaald domein vh recht
- ratio: omvang en complexiteit vd wetgeving brengen met zich mee dat voor een aantal
domeinen vh recht, eigen rechtbanken en sancties binnen eenzelfde rechtbank bestaan.
Deze domeinen zijn: strafrecht, familie- en jeugdrecht, handelsrecht, sociaal recht en
militair (straf)recht. Binnen deze domeinen bestaan nog onderverdelingen; bv bij
strafrecht kan zowel politierechtbank, correctionele of assisenhof bevoegd zijn.
- bijzondere samenstelling: aanpassing vd samenstelling ve rechtbank aan de aard vd
geschillen die ze moet beslechten; één of meer rechters, lekenrechters of een jury… bv
rechtbank v koophandel bestaat uit één professionele rechter en twee rechters in
handelszaken
- voorzitter v rechtbank kan zitting houden in ‘kort geding’ & dringende voorlopige
maatregelen treffen
4. Territoriale organisatie vd rechtbanken
- territoriale bevoegdheid: een rechtbank is maar bevoegd voor een bepaald grondgebied
- kantonaal niveau: laagste rechtbanken zijn bevoegd voor kleinste grondgebied, nl kanton
bv vrederecht (162 gerechtelijke kantons, 208 kieskantons)
- arrondissementeel niveau: politierechtbanken, rechtbank v eerste aanleg (burgerlijke
rechtbank, correctionele, familie- en jeugd, strafuitvoeringsrechtbank art. 76 Ger W) en
arrondissementsrechtbank. (12 gerechtelijke arrondissementen)
- provinciaal niveau: assisenhoven en arbeidshoven in elke provinciehoofdstad
- ressort vh Hof v beroep: 5 hoven v beroep + de arbeidshoven:
• Hof vf Beroep in Brussel, waarvan het rechtsgebied Vlaams-Brabant, Waals-Brabant en het
tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad omvat
• In Antwerpen; omvat Antwerpen en Limburg
• Luik; omvat Luik, Namen en Luxemburg
• Gent; omvat Oost- en West-Vlaanderen
• Bergen; omvat Henegouwen
- nationaal niveau: Hof v Cassatie, bevoegdheid voor hele Belgische grondgebied
- internationaal niveau: Europees Hof v Justitie + Europees Hof vr de Rechten vd de Mens
,Verschillende burgerlijke rechtscolleges & hun bevoegdheden
- vredegerecht : geschillen over onroerende goederen (huurgeschillen, geschillen tss mede-
eigenaars, geschillen over erfdienstbaarheid) & regeling met betrekking tot
onbekwaamheid
- rechtbank v eerste aanleg : alle geschillen (met uitzondering v sociaalrechtelijke of
economische geschillen) met waarde v > 5000 euro + aantal bijzondere geschillen →
onteigening, tenuitvoerlegging v vonnissen & arresten
familie- & jeugdrechtbank : afstammings-, huwelijks-, echtscheidings- &
samenwoningcontentieux, geschillen ouderlijk gezag, hoederecht,
onderhoudsverplichtingen & vorderingen m.b.t. huwelijksvermogensrecht, erfopvolging,
schenkingen & testamenten
- ondernemingsrechtbank : algemeen ; geschillen tss alle natuurlijke personen die
zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefenen, alle rechtspersonen, alle organisaties zonder
rechtspersoonlijkheid / bijzonder ; alle geschillen ter zake verenigingen met rechtsperslh,
stichting of vennootschap + geschillen tss voormalige, actuele of toekomstige venn
- arbeidsrechtbank : geschillen over individuele arbeidsbetrekkingen, betwistingen
betreffende sociale zekerheid (beroepsziekten, arbeidsongevallen)
- arrondissementsrechtbank : bevoegdheidsconflicten tss rechtscolleges
- hof v beroep : hogere beroepen tgn vonnissen in eerste aanleg vd rechtbanken v eerste
aanleg met bedrag > 2500 euro
- arbeidshof : hogere beroepen tgn vonnissen vd arbeidsrechtbanken
- Hof v Cassatie : eenvormige interpretatie vd wet in België verzekeren, beoordeelt
wettigheid vd bestreden beslissing
GER W!!!!!
beginselen vd burgerlijke rechtspleging
A lijdelijkheid vd rechter & beschikkingsbeginsel der partijen
De rol vd partijen & rechter is in België gebaseerd op het beschikkingsbeginsel : de partijen
zelf bepalen de grenzen ve burgerlijk geschil, zij nemen initiatief tot het aanhangig maken
ve zaak vr de rechter, ze kiezen ook zelf welke partijen betrokken w in het geschil &
bepalen het vwp en de oorzaak
!!! rechter mag in burgerlijke zaken nooit op eigen initiatief behandelen, met uitz.
faillissement
→ rechters hebben een passieve rol, ze leiden het proces & waken over procedurele regels
B schriftelijke & mondeling karakter vd procedure (eerder schriftelijk)
Het gelding w ingeleid met een akte (verzoekschrift / dagvaarding)
De argumentatie vd partijen moet ook altijd eerst schriftelijk gebeuren. Daarna w de zaak in
de debatten ter terechtzitting mondeling behandeld.
In alle burgerlijke procedures dienen de rechten v verdediging en de algemene beginselen v
behoorlijke rechtspraak uit het EVRM te w gerespecteerd
,C verschillende stadia vd rechtspleging
1. Inleiden vd procedure
a) Dagvaarding vr d verweerder dr de eiser (om binnen 8 dagen vr bevoegde rechtbank
te verschijnen), w overhandigd dr gerechtsdeurwaarder
OF verzoekschrift (goedkoper) aanhangig maken bij de griffie vd rechtbank
OF vrijwillige verschijning
b) Inschrijving op de algemene rol vd rechtbank (→ rolrecht betalen)
Zaak kan w doorgehaald op de rol mits akkoord vd partijen (na meer dan 3j sws
doorhaling TENZIJ expliciet gevraagd op rol te houden), na het doorhalen w de
inleidende akte als onbestaande beschouwd
2. Proces
a) Verschijning op de inleidingszitting : persoonlijk of vertegenwoordigd dr advocaat
(bij een eenvoudig geschil ; onmiddellijk uitspraak)
b) Onderzoek vd zaak : rechter ambtshalve onderzoeksmaatregelen bevelen, partijen
voeren ze uit!! Elke partij moet aan de tegenpartij inzage geven vd stukken waarvan
ze gebruik wil maken
c) Conclusie (art. 744 Ger W) : geschift waarin procespartijen hun aanspraken
toelichten net als de feitelijke & wettelijke argumenten die ze gebruiken
Verweerder moet eerste conclusie opstellen, eiser zal hierop antwoorden → beide
partijen beschikken over 1 maand (verweerder daarna nog 15 dagen vr 2de
conclusie), praktijk : vaak overschrijding vd termijn, gn sanctie op overschrijden,
wel kan rechter op verzoek v 1 vd partijen tegenpartij bestraffen die het nalaat
conclusies neer te leggen (rechter moet nt meer antwoorden op de conclusies die
naderhand w ingediend)
d) Debatten & pleidooien : elke partij zet haar argumenten mondeling uiteen in een
openbare zitting → sluiting vd debatten en zaak in beraad nemen, partijen kunnen in
gemeenschappelijk overleg afzien v mondelinge procedure
e) Vonnis : art. 149 GW rechtelijke beslissingen moeten altijd in openbare zitting w
uitgesproken
→ uitspraak over de ontvankelijkheid (als eis onontvankelijk → nt onderzocht welke
partij gelijk heeft, vordering meteen afgewezen) en de gegrondheid vd eis
; gegrond = eiser wint proces, ongegrond = verweerder wint proces
art. 149 GW verplicht rechter zijn beslissing te motiveren
f) Betekening : gerechtsdeurwaarder moet het vonnis laten beteken aan de in het
ongelijk gestelde partij om het vonnis uit te voeren
Vanaf betekening een maand de tijd om hoger beroep in te stellen, daarna gaat het
vonnis in kracht v gewijsde
g) Tenuitvoerlegging : (bij betalen geldsom)verbod om vonnissen zelf ten uitvoer te
leggen → gerechtsdeurwaarder betekent aan de schuldenaar een bevel tot betaling,
indien nt betaald w neemt hij de goederen vd schuldenaar in beslag
3 soorten beslag :
- roerend beslag (op roerende goederen), verkocht dr deurwaarder
- onroerend beslag (op onroerende goederen), verkocht dr notaris
- beslag onder derden (beslag op bedragen & zaken die een derde verschuldigd is
aan de schuldenaar-beslagene)
, 3. Aanwending rechtsmiddelen
Dr het aanwenden v rechtsmiddelen probeert een partij een nieuwe beslissing te
verkrijgen in geschil waarin al uitspraak is gedaan
Gewone rechtsmiddelen ;
- verzet : voor procespartij tgn wie een verstekvonnis is gewezen (is nt verschenen vr
rechtbank) → zaak w opnieuw behandeld dr rechter die bij verstek uitspraak heeft
gedaan → maar 1x mogelijk
- hoger beroep : zaak w volledig opnieuw behandeld dr hogere rechter, nt indien de
vordering < 2000 euro bij vrederechter & 2500 euro voor ondernemingsrechtbank &
rechtbank v eerste aanleg → binnen maand na uitspraak
→ na het arrest hebben partijen 3 maanden tijd om een voorziening in cassatie in te
stellen
→ misbruik recht hoger beroep? Partij w veroordeeld tot het betalen ve
schadevergoeding
Buitengewone rechtsmiddelen :
- voorziening bij Hof v Cassatie ; Hof v Cass behandelt de zaak nt volledig opnieuw, het
gaat enkel na op de beslissing nt werd genomen met overtreding ve wettelijke
bepaling, verkeerde interpretatie vd wet of schending ve substantiële op straffe v
nietigheid voorgeschreven vormvereiste
4. Gezag & kracht v gewijsde
Gezag v gewijsde = handelingen vd rechter genieten een bijzonder gezag, de
jurisdictionele uitspraak geldt als wettelijke waarheid en bindt de partijen zonder meer
Het gezag vh rechterlijk gewijsde strekt zich nt verder uit dan tot wat het vwp vd
beslissing heeft uitgemaakt!
Zodra de termijnen vr het aanwenden v rechtsmiddelen verstreken zijn, w de
jurisdictionele handeling definitief & onaantastbaar, ze heeft dan kracht v gewijsde
Wat dr de rechter definitief is beslist = w onweerlegbaar vermoed de waarheid te zijn
Hoofdstuk 2
Algemene rechtsbeginselen
Definitie
Algemeen
= fundamentele normen (regels) die in één of meer rechtssystemen min of meer impliciet
aanwezig zijn en daarin door de rechtspraak en rechtsleer w gevonden, omdat zij geacht
w te voldoen aan (onbetwistbaar geachte) noden en verwachtingen vd maatschappij.
,Elementen vd definitie
1. Algemene rechtsbeginselen berusten op een doorgedreven rechtsanalogie
ARB’s w uit de bestaande wetgeving geïnduceerd dr aantal wetteksten te herleiden tot een
gemeenschappelijk basisbeginsel. Een nauwe, indirecte band met wetteksten moet er dus
steeds zijn!!! Een toepassing van ARB’s om bepaalde leemten in het recht op te vullen is
niets anders dan een vorm v analogische interpretatie.
Rechtspraak is minder geneigd om ARB’s te aanvaarden. De rechtsbeginselen werden
zonder veel structuur en zonder duidelijk theoretisch kader geformuleerd. Minder
uitgewerkte, meer problematische beginselen werden later naar voren geschoven → de
rechtspraak werd meer weigerachtig om nieuwe algemene beginselen aan te nemen.
2. Algemene rechtsbeginselen zijn geschreven of ongeschreven
ARB’s zij in of meer impliciet aanwezig om dat ze zowel ongeschreven kunnen zijn als
door interpretatie leesbaar gemaakt. ARB’s kunnen steeds in een wet of een verdrag w
opgenomen maar houden daarmee niet op rechtsbeginselen te zijn (bv. art 6 EVRM).
Enkel in de mate dat ARB’s niet uitdrukkelijk in een wettekst zijn neergeschreven mr wel
als rechtsbron dr de rechtspraak zijn erkend zijn ze een formele bron van recht
3. Algemeen karakter van de rechtsbeginselen
Duidt op het feit dat het beginsel een bepaalde rechtstak te buiten gaat of dat het aan
verschillende rechtstakken gemeen is
4. Grond tot cassatie
De schending van een ARB is grond tot voorziening in vernietiging vr het Hof v Cassatie
als het Hof van Cassatie dat ARB erkent (bv. Privaatrecht: verbod v rechtsmisbruik, enac,
verrijking zonder oorzaak … / in publiekrecht : scheiding der machten, onmiddellijke
werking vd nieuwe wet…)
Plaats in de hiërarchie der rechtsnormen
1. Verhouding van de algemene rechtsbeginsel t.o.v. de wet
a) Vooraf: er zijn ≠ beginselen ; grondwettelijke/wettelijke ARB
Als ARB nt gedekt w dr wetsbepaling → onwaarschijnlijk om er grondwettelijke waarde
aan toe te kennen.
b) ARB met grondwettelijke waarde: wetten, verordeningen & besluiten vd uitvoerende
macht kunnen aan ARB’s sensu lato w getoetst. Vullen de Grondwet aan. (vbn.
Rechtzekerheidsbeginsel, gelijkheidsbeginsel, legaliteitsbeginsel, scheiding der machten
c) ARB met wettelijke waarde: verordeningen & besluiten van de uitvoerende macht
kunnen aan ARB’s sensu stricto worden getoetst. (vbn. zorgvuldigheidsbeginsel,
hoorplicht, vertrouwensbeginsel, redelijkheidsbeginsel, evenredigheidsbeginsel,
redelijke termijn)
⇒ ARB’s gelden naast maar niet tegen de wet.
,2. Verhouding tussen de diverse ARB’s:
rechtsbeginselen conflicteren in beginsel nt met elkaar, mr dienen tgo elkaar afgewogen te
worden → in een bepaalde situatie moet meer gewicht w toegekend aan het ene beginsel
dan het andere
Bespreking ve aantal algemene rechtsbeginselen
Internationale algemene rechtsbeginselen
Beginsel pacta sunt servanda in het internationaal recht :
Inherent aan de notie verdrag die in essentie een OVK tss staten en/of internationale
instellingen is.
Algemene rechtsbeginselen in het internationaal publiekrecht :
ARB’s bestaan niet enkel in het interne recht, ze zijn ook een autonome bron van
internationaal publiekrecht. De ratio van die rechtsbron is een oplossing te bieden vr de
lacunes in het internationaal recht
Algemene rechtsbeginselen in het Europees recht :
* Eenheid vd markt (le principe du marché unique)
* Vrijheid (le principe de liberté)
* Non-discriminatie (le principe de non discrimination)
Grondwettelijke algemene rechtsbeginselen
Onpartijdigheid en onafhankelijkheid van de rechter
De onpartijdigheid is een fundament van de rechtstaat → volledige onafhankelijkheid vd
rechter (maar rekening houden met persoonlijke, subjectieve overtuiging van de rechter)
Privaatrechtelijke algemene rechtsbeginselen
Verbindende kracht van de overeenkomsten in het verbintenissenrecht
Basisbeginsel van ons verbintenissenrecht: verwoord in art 1134 BW → alle OVK die
wettig zijn aangegaan, strekken degenen die deze hebben aangegaan tot wet ⇒
rechtszekerheid.
Geldt vr de partijen zelf (kunnen zich nt eenzijdig onttrekken aan de uitvoering vd
verplichtingen die voortvloeien uit een OVK) en vr de rechter (mag een geldig gesloten
contract nt wijzigen, teniet doen of weigeren toe te passen)
Uitzonderingen op beginsel:
- wet: nieuwe wet met dwingende bepalingen die onmiddellijk van toepassing is op de
lopende OVK
- rechter: bevoegdheid om de OVK te wijzigen in bepaalde omstandigheden en vr bepaalde
materies (bv art 1244, 2de lid BW).
,Eenzijdige beëindiging van de overeenkomsten aangegaan voor onbepaalde duur
Het principe vd individuele vrijheid leidt ertoe afbreuk te doen aan de verbindende kracht
van OVK (art 1134 BW) en maakt de eenzijdige beëindiging mogelijk van OVK aangegaan
vr onbepaalde duur die in de tijd gespreide prestaties inhouden
Principiële verplichting tot voorafgaande ingebrekestelling
Als een schuldeiser zijn schuldenaar wil dwingen om zijn verbintenis na te komen of de
sancties wil toegepast zien die aan de niet-uitvoering van de verbintenis verbonden zijn
moet hij zijn schuldenaar eerst aanmanen (=ingebrekestelling) tot het naleven van diens
verplichtingen (sinds lang erkend door het Hof van Cassatie)
Principe van wilsautonomie, contractvrijheid en consensualisme
i) Wilsautonomie
Basisbeginsel vh Belgische vermogensrecht: bevoegdheid v iedere burger om, mits
inachtneming vd regels v dwingend recht, zelf volledig vrij en nr eigen goeddunken zijn
rechtspositie te bepalen, rechtsverhoudingen in het leven te roepen en daarvan zelf ook de
inhoud te bepalen.
Uitdrukkelijk in oud BW (art 3.50 BW & art 967 oud BW) mr grenzen (bv. art 2 oud BW)
Kritiek: vaak een illusie te denken dat het individu de beste verdediger is v zijn eigen
belangen → wetgever is opgetreden ter bescherming van economisch zwakkere partijen
ii) Contractvrijheid
Wilsautonomie gebeurt vaak door het sluiten v OVK → contractvrijheid (= toepassing v
wilsautonomie, zoals testeervrijheid)
Binnen de dr de wet en de rechtspraak bepaalde grenzen staat het iedere partij vrij om:
* al dan nt OVK te sluiten
* OVK aan te gaan met wie men wil
* met het akkoord v wederpartij zelf de inhoud/werking/vorm vd OVK te bepalen
Staat nt uitdrukkelijk in onze wetgeving mr w wel erkend, 1 vd basisprincipes waarop onze
maatschpl ordening rust → onontbeerlijke vwd vr het functioneren ve vrije markteconomie
Maar!
* Een aantal wettelijke bepaling maken afbreuk op het contractvrijheid
- Ondernemingen zijn in een aantal gevallen verplicht om sommige contracten af te sluiten
(bv : wet v basisbankdienst / elektriciteitsmaatschappij verplicht te contracteren met
burgers die erom vragen)
- Bepaalde personen w verboden om bepaalde contracten te sluiten (bv. gereglementeerde
beroepen om diensten aan te bieden indien men nt het monopolie heeft verkregen om die
dienst aan te bieden)
* Wetten die de principiële vrijheid om te contracteren met wie men wil beperken
- Mag gn afbreuk doen aan de rechtsregels die de openbare orde en de goede zeden
aanbelangen. (art 2, 1131 en 1133 oud BW)
* Wetten die vrijheid tot contractsinhoud beperken (bedoeld om economisch zwakkere te
beschermen, vb. B2C art. VI 83-84 WER / B2B art. VI 91/5 WER
,iii) Consensualisme
Het principe v consensualisme houdt in dat een rechtshandeling geldig tot stand komt dr de
loutere wilsovereenstemming (ongeacht de wijze, verrijst dus geen akte of geschrift). Geen
uitdrukkelijke erkenning in BW omdat vanzelfsprekend beschouwd.
Twee uitzonderingen:
- plechtige OVK ; plechtige contracten vereisen vr hun totstandkoming de naleving v
formaliteiten --> openbaar ambtenaar moet zijn medewerking verlenen aan de opstelling
vh instrumentum (bv. huwelijk: art 165 oud BW / schenking: art 931 oud BW)
- zakelijke overeenkomsten komen tot stand dr overhandiging aan de schuldeiser vd zaak
die het vwp uitmaakt vh contract / de prijs (bv. OVK v bewaargeving art. 1915 oud BW,
lening art 1875 oud BW).
Recent werden enkele wetten goedgekeurd die in beperkte maten afwijken vh beginsel v
consensualisme. De vormvereisten verschillen v die vd klassieke plechtige contracten
bv: pachtOVK art 3 Pachtwet, kredietOVK art VII 78 WER …
administratiefrechtelijke algemene rechtsbeginselen (in de rechtspraak vd RvS)
Wetten van de openbare dienst in het administratief recht
Een openbare dienst is een organisme dat door de UM is ingericht om in een collectieve
behoefte te voorzien en dat onder haar controle staat. De rechtsleer heeft een aantal
beginselen vastgesteld die een soort minimumstatuut vormen: één daarvan is het principe
vd continuïteit openbare dienst (2 belangrijkste toepassingen → stakingsverbod &
uitvoeringsimmuniteit
Algemene rechtsbeginselen in de rechtspraak van de Raad van State
1. Definitie
Een specifieke categorie van ARB’s zijn de dr de RvSt ontwikkelde beginselen v behoorlijk
bestuur. De toenemende opdracht vd OVH heeft ervoor gezorgd dat de rechter meer belang
is gaan hechten aan de rechtsbescherming tgn onrechtmatig bestuur. De algemene
beginselen v behoorlijk bestuur kunnen mr toegepast w in de mate dat de OVH bij het
voorbereiden en het nemen van haar besluit over een zekere vrijheid v handelen
(discretionaire bevoegdheid) beschikt → werken als aanvulling/verfijning vh geschreven
recht
2. Plaats in de hiërarchie der rechtsnormen
Hoger dan KB’s en RB’s mr ondergeschikt aan de wetgevende akten.
3. Inhoud
a) Processuele beginselen
Hoorplicht
Inachtneming vd rechten v verdediging : 1 component = beginsel v hoor én wederhoor
, Hoorplicht omvat 3 aspecten:
* De betrokkene w de mogelijkheid geboden zijn standpunt over de voorgenomen
maatregel kenbaar te maken
* De betrokkene w meegedeeld welke tekortkomingen hem ten laste w gelegd of welke
feiten tot de maatregel nopen
* De betrokkene w een redelijke termijn geboden om zijn standpunt vr te bereiden
Grenzen:
- als de zaak geen uitstel duldt
- mag noodzakelijke courante gezagsuitoefening nt verstoren
Onpartijdigheid
Niemand kan in een zaak tegelijkertijd rechter en partij zijn: “nemo iudex in sua causa”
Zorgvuldigheid, behoorlijke belangenafweging
Bij de vaststelling en waardering vd feiten waarop het besluit berust, moet de nodige
zorgvuldigheid w betracht.
b) Inhoudelijke beginselen: redelijkheidsbeginsel
De rechter toetst of het bestuur in alle redelijkheid tot het besluit kon komen (=marginale
toetsing)
In tuchtzaken komt redelijkheidsbeginsel tot uiting in het evenredigheidsbeginsel: een
tuchtrechtelijke beslissing zal vernietigd w indien er kennelijke wanverhouding is tss de
sanctie en het tuchtrechtelijk vergrijp
Hoofdstuk 3
Gewoonte
Algemeen
Gewoonte : rechtsregel die zich uitsluitend dr zijn herhaalde toepassing openbaart, buiten
elke wetsbepaling om → ontstaat zonder tussenkomst vd rechter, mr uit feitelijke
toestanden (die dr de algemene opinie als billijk & rechtvaardig w beschouwd). Het
optekenen van een gewoonte impliceert nt dat zij hetzelfde gezag toegemeten krijgt als een
wet, omdat zij niet uitgaat ve officiële overheid.
Gewoonterecht : ongeschreven rechtsregels, ontstaan uit bepaalde feiten, die de mens op
bepaalde wijze aangeven hoe te handelen en welke gedragingen hij moet volgen in zijn
sociale betrekkingen. Gevestigde gebruiken die dr de rechtsgenoten als bindende
rechtsregels w beschouwd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtenstudente1382. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,99. Je zit daarna nergens aan vast.