In dit document staan de aantekeningen van alle colleges van het blok specifieke patiëntengroepen, met o.a. informatie over angst, kindertandheelkunde en geriatrie.
Kindertandheelkunde.................................................................................................................................. 16
Hoorcollege 1 – Ontwikkelingspsychologie deel I: Thema’s..............................................................................16
Hoorcollege 2 – Ontwikkelingspsychologie deel II: Ontwikkeling van baby tot basisschoolkind......................18
Hoorcollege 3 – Ontwikkelingspsychologie deel III: Puberteit en Adolescentie.................................................23
Hoorcollege 4 – Gedragsbeïnvloeding bij kinderen............................................................................................26
Hoorcollege 5 – Communicatie met kinderen....................................................................................................30
Hoorcollege 6 – Angst bij kinderen....................................................................................................................33
Hoorcollege 7 – Pijnbeleving bij kinderen..........................................................................................................38
Hoorcollege 8 – Meldcode..................................................................................................................................44
Gerodontologie............................................................................................................................................ 49
Hoorcollege 1 – Belang van herkennen kwetsbaarheid door de tandarts.........................................................50
Hoorcollege 2 – De 3 D’s: Dementie, delier, depressie.......................................................................................51
Hoorcollege 3 – Specifieke mondproblemen bij kwetsbare ouderen.................................................................55
Hoorcollege 4 – Anamnese en mondzorgplan voor de oudere patiënt.............................................................59
Opdrachten Geriatrie.........................................................................................................................................61
Filmfragment: Er komt een dementerende oudere in de mondzorgpraktijk...............................................61
Filmfragment: Delier......................................................................................................................................64
Filmfragment: Mini Mental State Examination.............................................................................................64
Alzheimer Experience....................................................................................................................................64
Hoorcollege 1 - Inleiding
Door: Dhr. A.D. de Jongh
1
,In het blok specifieke patiëntengroepen zijn vijf onderwerpen geïntegreerd:
- Kinderen: jonge patiënten die zich oncoöperatief gedragen tijdens de behandeling en
waarbij gerichte communicatie en gedragsbeïnvloeding
- Pathologische angst voor de tandheelkundige behandeling: volwassen patiënten die
met angstige gevoelens anticiperen op een aanstaande tandheelkundige behandeling
en/of zodanige angstreacties vertonen dat dit interfereert met het tandheelkundig
handelen
- Psychopathologie: patiënten met een psychische aandoening dan wel een verhoogde
kwetsbaarheid ten aanzien van het ontwikkelen van psychische klachten
- Specifieke of bijzondere zorgcategorieën: patiënten die wat betreft een of meerdere
kenmerken verschillen van de ‘doorsnee patiënt’ met implicaties voor de
tandheelkundige behandeling
4% van de mensen in Nederland heeft een fobie voor de tandarts
25% heeft enigszins angst voor de tandarts en vermijdt ze
Specifieke patiëntengroepen:
- Ouderen
- Kinderen
- Angstige
- Mensen met psychische problemen
- Gehandicapten
+ ethiek
28% van de mensen boven de 18 jaar lijdt aan een psychische stoornis:
- Angststoornissen: 12,6%
- Verslavingen: 9,5%
- Stemmingsstoornissen: 9,5%
- Ernstige cognitieve stoornissen: 2,7%
Soms zijn ze zelfs gevaarlijk iets mis met moreel besef
Het herkennen van psychische afwijkingen is dus belangrijk. Dit geld ook voor de tandarts en
wel i.v.m.:
- Het maken van keuzes inzake het behandelplan
o Eetstoornis: verwijzen naar huisarts door verstoord zelfbeeld en suïcidale
gedachten, erosie (niet gelijk de gebitsslijtage herstellen, eerst de oorzaak
aanpakken)
- Het voorkomen van onterechte, overbodige of onjuiste behandelingen
2
, o In ieder elementen een endo + apex resectie (neuropathische pijn: psychische
klachten worden vertaald naar lichamelijke pijn)
- Het voorkomen van problemen t.a.v. de interactie met de patiënt
o Borderline: patiënt die zegt ‘ik wil nu geholpen worden aan de pijn anders
pleeg ik zelfmoord’: dat is buiten proportioneel
o In elkaar geslagen worden
- De onmogelijkheid om überhaupt te kunnen behandelen
- Het beargumenteerd kunnen weigeren verder te behandelen dan wel te kunnen
verwijzen naar een andere hulpverlener
Waar ligt de grens? Tandarts heeft de cuspidaten scherper gemaakt en de tong
gesplitst.
Een voorbeeld van hoe psychische factoren en psychische aandoeningen in de
tandheelkunde een rol kunnen spelen.
- Schadelijke effecten bij mensen die zich ongebreideld esthetisch willen
verfraaien (Michael Jackson)
- Mensen die hun ledematen niet bij zich vinden passen dus laten
verwijderen
En ben je als tandarts in de mogelijkheid dit te beoordelen?
Stoornissen volgens DSM-5:
- Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen: verstandelijke beperking, autisme,
spectrumstoornis, aandachtsdeficiëntie/hyperactiviteit stoornis, specifieke
leerstoornissen, tic stoornissen zoals Gilles de la Tourette
- Schizofreniespectrum en andere psychotische stoornissen
- Bipolaire stemmingsstoornissen
- Angststoornissen
- Obsessieve compulsieve en verwante stoornissen
- trauma- en stress gerelateerde stoornissen
- Dissociatieve stoornissen
- Somatisch-symptoomstoornis en verwante stoornissen (o.a. ziekteangststoornis)
- Voedings- en eetstoornissen (o.a. ruminatiestoornis en anorexia nervosa)
- Stoornissen in de zindelijkheid (o.a. enuresis)
- Slaap-waakstoornissen (o.a. insomniastoornis, narcolepsie)
- Seksuele disfuncties (o.a. erectiestoornis)
- Genderdysforie
- Disruptieve, impulsbeheersings- en andere gedragsstoornissen (o.a. pyromanie)
- Middel gerelateerde en verslavingsstoornissen (o.a. gokstoornis)
- Neurocognitieve stoornissen (alzheimer)
- Persoonlijkheidsstoornissen (borderline)
- Parafiele stoornissen (o.a. exhibitionisme stoornis)
Beoordeel de volgende casus vanuit de volgende perspectieven.
3
, Angst voor de tandheelkundige behandeling
Hoorcollege 1 – Angst 1
Door: A.D. de Jongh
Prevalentie angst en fobie
Prevalentie en ernst van angsten in Nederland: 2000 mensen zijn onderzocht verdeeld over
heel Nederland. Hieruit bleek dat angst voor slangen, angst voor hoogte het meeste voor
komt. Maar angst voor de tandarts komt ook heel vaak voor (25%). Als ze aangeven hoe erg
deze angst is, dan scoort deze angst wel hoog.
Verschil tussen angst en fobie is dat een fobie je leven ook beperk.
Er is ook een vragenlijst om de angst voor de tandarts te meten (dental anxiety scale Corah).
De zorgverzekeraar geeft een vergoeding per uur als je als specialist als angsttandarts werkt.
Normaal versus pathologisch: Geen of weinig angst hoge angst extreme angst
Schaal loop van 0 tot 20: 0-4 geen angst, >11 hoge angst, 20 extreme angst. Vanaf een score
van 11 kan je een vergoeding aanvragen bij de zorgverzekeraar.
Wanneer wordt een angst een echt probleem (fobie):
- Er is sprake van een buitenproportionele angst voor een bepaald object of situatie
- Een confrontatie hiermee veroorzaakt onmiddellijk een angstreactie
- Er is een besef dat de angst irrationeel is
- De situatie wordt zoveel mogelijk vermeden
- Het vermijdingsgerag is invaliderend (je hebt pijn, ontstekingen, lelijke tanden,
afgebroken vullingen en je durft hier niets aan te laten doen)
Afgebroken tanden/vullingen pijn ontsteking halitose.
Hierdoor is angst voor de tandarts een ander type angst dan andere angsten. De drempel
wordt namelijk steeds weer hoger voor de patiënt om naar de tandarts te gaan, er moet
namelijk steeds meer gedaan worden vicieuze cirkel.
Een derde deel van de bevolking heeft een afwijking in het evenwichtsorgaan dat aanslaat
als je op grote hoogte bent. Dit is geen fobie, maar wel een angst.
Soorten angst
Angst wordt ontwikkeld door biologie en ervaringen. Dit zorgt voor reactiepatronen.
Twee soorten angst:
- Stabiel: dispositieangst wat je door middel van ervaringen hebt geleerd (angst
voor spinnen, angst voor tandarts). Deze angst is er altijd, ook als de stimuli niet
aanwezig is. Zodra je in de context gezet wordt dan word je wel angstig door de
emotie toestandsangst). dit si een voorbeeld van de vragenlijst over angst voor de
tandheelkundige behandeling. Dit voorspelt de toestandsangst.
- Fluctueert: toestandsangst dit hangt af van je emotie. Angst neemt toe als iemand
in de behandelkamer en als de tandarts een injectienaald pakt. Dit hangt dus af van
de stimuli die aanwezig zijn.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper thkstudent186. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
