Hoofdstuk 2 Theorie en achtergronden
2.3 Motiverende gespreksvoering en de zelfdeterminatietheorie
Door velen wordt het gedachtegoed van de ZDT als een goede fundering gezien van
motiverende gespreksvoering. ZDT is een theorie over persoonlijkheidsontwikkeling en
zelfgemotiveerde gedragsverandering. In deze theorie wordt een definitie gegeven van wat
optimale motivatie is en hoe deze bereikt kan worden (of juist ondermijnd).
Ook de ZDT heeft een humanistische basis. Het uitgangspunt is dat mensen beschikken over
psychologische basisbehoeften. Deze worden binnen de ZDT gedefinieerd als needs, als
noodzakelijke basisvoorwaarden die nodig zijn om te functioneren. Er worden drie
basisbehoeften gedefinieerd:
1. Autonomie
2. Competentie
3. Verbondenheid
Behoefte aan autonomie
De behoefte aan autonomie is de behoefte om je eigen richting in het leven te kunnen
bepalen, je eigen doelen te stellen en ‘eigenaar’ te zijn van je eigen ontwikkeling. Je voelt je
autonoom als je het gevoel hebt dat je keuzes kunt maken en dat die keuzes niet
afgedwongen of onder druk tot stand komen. Je voelt je autonoom als datgene wat je doet
ook hetgeen is dat je zelf gewild hebt.
Autonomie kan niet los van of ten koste van anderen ontwikkeld worden. Ze kan juist pas
goed ontstaan in relatie en verbondenheid met anderen. Hoe meer autonoom de cliënt zich
voelt, hoe gemakkelijker en hechter hij zichzelf verbonden kan voelen met anderen. Hoe
minder autonoom hij zichzelf voelt, hoe groter de neiging om defensief gedrag te vertonen,
zich af te zetten of zich (psychologisch) terug te trekken.
Behoefte aan competentie
De behoefte aan competentie houdt in dat iemand zich, onder positieve en ondersteunende
omstandigheden, capabel genoeg voelt om de eigen ontwikkeling vorm te geven, om keuzes
te maken en tot actie te komen. Je voelt je competent als je het vertrouwen hebt dat je
effecten kunt bewerkstelligen met je gedrag. Als je jezelf competent voelt, wil je de
omgeving verkennen en probeer je invloed uit te oefenen op je omgeving. Als je bepaalde
vaardigheden nog niet helemaal beheerst, heb je het vertrouwen dat je deze vaardigheden
kunt ontwikkelen. Cliënten kunnen worden ondersteund in hun behoefte aan competentie
door hen te helpen zich aan te passen aan (veranderende) omstandigheden en door hen te
ondersteunen in het ontwikkelen van hun vaardigheden. De cliënt kan gewezen worden op
zijn potentieel en de ontwikkeling hiervan kan worden gestimuleerd.
Behoefte aan verbondenheid
De behoefte aan verbondenheid is de behoefte aan hechte en intieme relaties met mensen.
Bij deze relaties gaat het om de kwaliteit van de relaties, de mate van onderlinge
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chayennebos. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.