Samenvatting
Samenvatting tijdvak 6 geschiedenis
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- HAVO
tijdvak 6 van memo geschiedenis
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Lisa KosterTijdvak 6
23. Het streven van vorsten naar absolute macht.
24. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse
Republiek.
25. Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
26. De wetenschappelijke revolutie.
6.1
Moedernegotie en stapelmarkt
In de 15e eeuw verslechterde in de kustgewesten de landbouw. Het grondwater stond zo hoog dat de grond niet langer
geschikt was voor graan, alleen koeien konden op landbouwgronden grazen. De boeren stapten van graanteelt over op
rundveehouderij. Zij verkochten voedingsmiddelen aan de stadsbewoners, zoals boter, kaas en slachtvee.
Tegelijkertijd vond in Noord-Duitse gebieden en ten oosten daarvan een toename van de graanproductie plaats.
Graanhandelaren kochten graan in dit Oostzeegebied en verkochten dat in de kustgewesten van de Nederlanden. De
zuivelproducten uit de Nederlanden werden in het Oostzeegebied verkocht. De winstgevende handel met het
Oostzeegebied wordt de moedernegotie genoemd. Een deel van deze handel liep via Amsterdam. De stad groeide uit
tot het centrum van het handelskapitalisme nadat de Spanjaarden in 1585 Antwerpen veroverden. De opstandige
gewesten sloten als maatregel de Schelde, de rivier die naar Antwerpen leidde, af. Antwerpse handelaren en bankiers
verlieten de stad en vestigden zich in het noorden. Vooral Amsterdam profiteerde daarvan. Handelaren brachten er
goederen uit heel Europa om die later tegen een hogere prijs te verkopen. Graan uit het Oostzeegebied, wijn en olijfolie
uit het Middellandse Zeegebied, haring uit de Noordzee en talloze andere producten vulden de Amsterdamse zolders en
pakhuizen. Amsterdam groeide uit tot de belangrijkste stapelmarkt van Europa.
Handelscompagnieën
Veel kooplieden investeerden hun winsten uit de moedernegotie in handelscompagnieën, die handelsreizen
organiseerden naar onder andere het Middellandse Zeegebied. De Portugezen beheersten de handel in specerijen, zijde
en andere Aziatische luxeproducten. Zij hadden de zeeroute naar Azië ontdekt. Kooplieden uit Amsterdam richtten een
handelscompagnie op om vier schepen naar Azië te sturen.
Onder leiding van Cornelis de Houtman moest deze kleine vloot de zeeroute naar Azië vinden én vastleggen. Twee jaar
later keerde Houtman terug van deze zogeheten ‘Eerste Schipvaart’. Een van de vier schepen was vergaan, twee derde
van de matrozen en andere bemanningsleden was dood en de hoeveelheid ingekochte specerijen was klein. De
handelaren leden verlies, maar de Eerste Schipvaart had bewezen dat Hollanders naar Azië konden varen. Met die
wetenschap voeren in 1598 al 22 schepen vanuit de Republiek naar Azië en in 1599 zelfs 68. De Republiek ging een
hoofdrol spelen in de handel in Aziatische producten.
Doordat steeds meer handelscompagnieën schepen naar Azië stuurden, stegen de inkoopprijzen van de specerijen. Er
was steeds meer vraag naar, tegelijk daalden de verkoopprijzen in Amsterdam doordat de hoeveelheid specerijen die
daar werd verkocht, toenam. Om deze onderlinge concurrentie te stoppen, werd door de Staten-Generaal ingegrepen.
Alle handelscompagnieën werden in 1602 samengevoegd tot de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC).
VOC en WIC
De VOC kreeg van de Staten-Generaal, die over de buitenlandse politiek gingen, het handelsmonopolie op Azië. Alleen
de VOC en niemand anders mocht daar handel drijven. De VOC mocht handelsovereenkomsten met inlandse vorsten
sluiten, soldaten en bestuursambtenaren in dienst nemen, aan vreemde kusten forten bouwen, schepen kapen en
oorlog voeren. In 1600 hadden Britse kooplieden zich al verenigd in de East India Company en ook de Fransen richtten in
1642 een compagnie op, dit waren grote concurrenten van elkaar.
Voor de handel met West-Afrika en Amerika organiseerde de Republiek in 1621 de West-Indische Compagnie. De WIC
bouwde forten en handelsnederzettingen en stichtte koloniën. Ze nam een deel van de Spaanse slavenhandel over en
was actief in de kaapvaart. Het bekendste succes van de WIC was de verovering van de Spaanse zilvervloot door Piet
Hein. Met de opbrengst daarvan kreeg de oorlog tegen Spanje een flinke impuls.
De handel verbond verschillende werelddelen met elkaar, er was een wereldeconomie. De VOC verkocht bijvoorbeeld
opium uit India in China, met de opbrengst daarvan werden specerijen, zijde, katoen en porselein voor de Europese
markt gekocht. De WIC ruilde kostbaarheden, wapens en dure Aziatische stoffen voor tot slaaf gemaakte Afrikanen, die
ze in Amerika verkochten. Op de terugreis uit Amerika namen de WIC-schepen tabak en suiker mee naar Europa.
6.2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisakoster77. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen