Samenvatting
Samenvatting tijdvak 7 geschiedenis
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- HAVO
samenvatting van tijdvak 5 van memo geschiedenis
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 3 pagina's
Voorbeeld 1 van de 3 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Lisa KosterTijdvak 7
27. Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst,
politiek, economie en sociale verhoudingen.
28. Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te
geven (verlicht absolutisme).
29 Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden
trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme.
30. De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en
staatsburgerschap.
7.1
Redeneren over de samenleving
In de 17e eeuw bracht de wetenschappelijke revolutie nieuwe kennis over mensen, de natuur en de wereld. Als het
gebruik van de ratio door natuurwetenschappers grote positieve gevolgen had, zou dat dan ook niet kunnen gelden
voor het bestuderen van de mens en de samenleving? De overtuiging dat zo een betere, eerlijker samenleving kon
worden ontwikkeld, wordt rationeel optimisme genoemd. Filosofen gingen vaak uit van vragen, deze waren eeuwenlang
beantwoord door te verwijzen naar traditie en religie.
Verlichte filosofen bedachten argumenten en mogelijke oplossingen en discussieerden daar met elkaar over, ze gingen
ervan uit dat er rechten bestaan die voor alle mensen gelden, vrijheid van meningsuiting is zo’n recht.
Verlichte filosofen
Verlichte filosofen dachten op allerlei manieren na over een rechtvaardige samenleving. Soms vulden hun ideeën elkaar
aan en soms ook niet.Volgens Montesquieu was het belangrijk dat de macht niet in handen van één persoon of groep
was, door de macht te verdelen over drie groepen of personen die elkaar controleren, is de kans op machtsmisbruik een
stuk kleiner. Voor hem was een trias politica het beste middel om het eerlijker te krijgen. De Fransman Voltaire vond dat
alleen mensen met een goede opleiding deel konden uitmaken van het bestuur. Volgens de filosoof John Locke moesten
de mensen onderling een sociaal contract sluiten, hiermee besloten ze dat ze een politieke eenheid waren. Vervolgens
konden de mensen uit hun midden bestuurders kiezen.
Leren denken
De verlichte denkers vonden dat onderwijs mensen zou helpen om zelf na te denken. De Franse wetenschappers Denis
Diderot en Jean d’Alembert stelden hiertoe een Encyclopédie samen, waarin deskundigen een groot deel van de kennis
en ideeën beschreven. De boeken werden ruim verspreid en hadden veel invloed. Veel edelen en geestelijken voelden
zich door de inhoud van sommige artikelen aangevallen, want de Encyclopédie bevatte veel kritiek op de voorrechten
van de adel en op de positie van de Kerk en de geestelijkheid. Een oproep tot een verbod van de boeken werkte
averechts: de boeken werden daarna nog beter verkocht.
Verlichte vorsten
De verlichte ideeën drongen ook door tot verschillende vorsten. De meeste van hen hielden vast aan het absolutisme,
de regeringsvorm van het ancien régime. Wel stelden sommige absolute vorsten zich open voor verlichte denkbeelden.
Frederik de Grote van Pruisen was zo’n vorst. Hij wees het droit divin af en vond dat hij verantwoording was
verschuldigd aan het volk met wie hij een sociaal contract had afgesloten. Hij vond wel dat het contract bindend was en
dat het volk hem dus niet kon afzetten. Frederik de Grote gaf zijn volk geen inspraak in het bestuur, maar hij zorgde er
wel voor dat zijn onderdanen geloofsvrijheid kregen en het onderwijs werd verbeterd, dit wordt absolutisme genoemd.
Ook Catharina de Grote van Rusland vond verlichte ideeën over gelijkheid en vrijheid interessant. Ze liet een grondwet
schrijven. De meeste Russische edelen waren hier niet enthousiast over, ze vonden het vervelend om aan dezelfde
rechten en plichten te zijn gebonden als de horigen op hun landerijen.
7.2
De suikerplantages van Suriname
Net als de Spanjaarden en de Portugezen wilden de Engelsen in de zeventiende eeuw plantages opzetten. Ze deden dat
o.a. in Suriname, het gebied dat in korte tijd een plantagekolonie werd. De plantagehouders zetten hiervoor Afrikanen
in die als slaven naar Amerika werden gehaald via de trans-Atlantische slavenhandel.
In 1667 werd Suriname veroverd door een Zeeuwse kapitein, waarna de plantages in handen kwamen van een kleine
groep Zeeuwse en Hollandse kolonisten. De Staten-Generaal zorgde voor soldaten plantagehouders verdedigden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisakoster77. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen