100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting Notities dierenvoeding 1 (JPBWC6) €5,99   In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Odisee Hogeschool (Odisee)
  4.  
  5. Agro-en Biotechnologie: Dierenzorg
  6.  
  7. Dierenvoeding 1 (JPBWC6)

Samenvatting

Samenvatting Notities dierenvoeding 1 (JPBWC6)
 20 keer bekeken  3 keer verkocht
  • Vak
  • Dierenvoeding 1 (JPBWC6)
  • Instelling
  • Odisee Hogeschool (Odisee)

Dit document bevat de notities van het vak dierenvoeding 1, van zowel de lessen die gegeven werden op de campus als de online lessen (alsook enkele oefeningen). Dit vak wordt gegeven door S. Depauw en J. Vicca (JPBWC6).

Voorbeeld 7 van de 50  pagina's

Document informatie

  • 7 juni 2022
  • 50
  • 2021/2022
  • Samenvatting

Onderwerpen

  • chemische samenstelling
  • analyse
  • dierenvoeding
  • dierenvoeding 1
  • voedermiddelen
  • spijsvertering
  • energie
  • verteerbaarheid
  • koolhydraten
  • disachariden
  • monosachariden
  • polysacha
  • comparatieve verteringsfysiologie

Geschreven voor

  • Odisee Hogeschool (Odisee)
  • Agro-en Biotechnologie: Dierenzorg
  • Dierenvoeding 1 (JPBWC6)
Alle documenten voor dit vak (17)

Verkoper

avatar-seller
yanadevos

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

INHOUDSOPGAVE DIERENVOEDING 1
1. Inleiding ..........................................................................................................................................................1
1.1 Een beetje geschiedenis ...........................................................................................................................1
1.2 Rol van dierenvoeding ..............................................................................................................................1
1.2.1 Kwaliteit.............................................................................................................................................1
1.2.2 Ongewenste stoffen ..........................................................................................................................1
1.2.3 Kostprijs .............................................................................................................................................2
1.2.4 Behoeften van het dier......................................................................................................................2
1.3 Mijn rol in dierenvoeding .........................................................................................................................3
2. Chemische samenstelling en analyse van voedermiddelen ...........................................................................3
2.1 Droge stof versus verse stof .....................................................................................................................3
2.2 De Weende analyse ..................................................................................................................................4
2.2.1 Vocht .................................................................................................................................................4
2.2.2 Ruwe as .............................................................................................................................................4
2.2.3 Ruw vetgehalte..................................................................................................................................5
2.2.4 Ruw eiwitgehalte ...............................................................................................................................5
2.2.5 Ruwe celstof versus overige koolhydraten .......................................................................................5
2.3 De Van Soest Analyse ...............................................................................................................................5
2.4 Voeders vergelijken ..................................................................................................................................7
3. Comparatieve verteringsfysiologie.................................................................................................................7
3.1 Classificatie ...............................................................................................................................................7
3.1.1 Classificatie via voederstrategie ........................................................................................................7
3.1.2 Classificatie via spijsverteringsfysiologie ...........................................................................................7
5.1.2.1 Auto-enzymatische spijsvertering ..............................................................................................8
3.1.2.2 Allo-enzymatische spijsvertering................................................................................................9
3.2 Spijsvertering in een notendop ..............................................................................................................10
3.2.1 Mondholte .......................................................................................................................................10
3.2.2 Maag ................................................................................................................................................10
3.2.2.1 Hoofdfuncties voormagen........................................................................................................11
3.2.3 Dunne darm .....................................................................................................................................11
3.2.4 Pancreas (alvleesklier) .....................................................................................................................11
3.2.5 Dikke darm ......................................................................................................................................11
4. Energie en verteerbaarheid..........................................................................................................................11
4.1 Energievorm ...........................................................................................................................................12
4.2 Energie bepalen ......................................................................................................................................12

, 4.3 Energiesystemen namen ........................................................................................................................12
4.4 Verteerbare nutriënten ..........................................................................................................................13
5. Vertering van koolhydraten .........................................................................................................................13
5.1 Soorten koolhydraten.............................................................................................................................13
5.1.1 Monosachariden..............................................................................................................................13
5.1.1 Disachariden ....................................................................................................................................13
5.1.2 Polysachariden ................................................................................................................................13
5.1.2.1 Structurele polysachariden ......................................................................................................13
5.1.2.2 Niet-structurele polysachariden...............................................................................................14
5.2 Eigenschappen van de belangrijkste koolhydraten................................................................................14
5.2.1 Monosachariden..............................................................................................................................14
5.2.1.1 De hexosen ...............................................................................................................................14
5.2.1.2 De pentosen .............................................................................................................................14
5.2.1.3 De overige monosachariden ....................................................................................................14
5.2.2 Disachariden ....................................................................................................................................15
5.2.2.1 Sucrose .....................................................................................................................................15
5.2.2.2 Lactose......................................................................................................................................15
5.2.2.3 Maltose .....................................................................................................................................15
5.2.3 Polysachariden ................................................................................................................................15
5.2.3.1 Niet-structurele polysachariden...............................................................................................15
5.2.3.2 Structurele polysachariden ......................................................................................................17
5.3 Voedingswaarde en de verteerbaarheid van koolhydraten...................................................................19
5.4 Resorptie en metabolisme van de koolhydraten ...................................................................................19
5.4.1 Glycolyse, glycogenese, glycogenolyse en gluconeogenese ...........................................................19
5.4.2 De omzetting van suiker in vet ........................................................................................................19
6. Vertering van eiwitten..................................................................................................................................20
6.1 Functie van eiwitten ...............................................................................................................................20
6.2 Opbouw van eiwitten .............................................................................................................................20
6.3 Essentiel vs. niet essentiële aminozuren................................................................................................21
6.4 Limiterend aminozuur ............................................................................................................................22
6.5 Biologische waarde van een eiwit ..........................................................................................................22
6.6 Ideale aminozuurprofiel .........................................................................................................................22
6.7 Eiwitaanbod vs. eiwitbehoefte ...............................................................................................................23
6.8 Vertering van eiwitten............................................................................................................................23
6.8.1 Eiwitvertering bij eenvoudige niet-herkauwers ..............................................................................23
6.8.1.1 Rennine.....................................................................................................................................23
2

, 6.8.2 Eiwitvertering bij herkauwers .........................................................................................................24
6.8.3 Eiwitvertering bij niet-herkauwende herbivoren ............................................................................24
6.8.3.1 Hindgut fermenters ..................................................................................................................24
7. Mineralen .....................................................................................................................................................24
7.1 Macro-elementen...................................................................................................................................25
7.1.1 Calcium ............................................................................................................................................25
7.1.2 Fosfor ...............................................................................................................................................25
7.1.2.1 Calcium-fosfor verhouding .......................................................................................................26
7.1.3 Magnesium ......................................................................................................................................26
7.1.4 Natrium, kalium en chloor...............................................................................................................27
7.1.5 Zwavel..............................................................................................................................................27
7.2 Micro-elementen....................................................................................................................................27
7.2.1 IJzer ..................................................................................................................................................27
7.2.2 Koper ...............................................................................................................................................28
7.2.3 Kobalt ..............................................................................................................................................28
7.2.4 Zink ..................................................................................................................................................28
7.2.5 Selenium ..........................................................................................................................................28
7.2.6 Jodium .............................................................................................................................................29
7.2.7 Mangaan..........................................................................................................................................29
7.2.8 Molybdeen ......................................................................................................................................29
7.2.9 Fluor.................................................................................................................................................29
8. Vitaminen .....................................................................................................................................................29
8.1 Indeling ...................................................................................................................................................29
8.2 Voorziening en behoefte ........................................................................................................................30
8.3 Vetoplosbare vitaminen .........................................................................................................................30
8.3.1 Vitamine A (retinol) .........................................................................................................................30
8.3.1.1 Behoeften .................................................................................................................................30
8.3.1.2 Bronnen van vitamine A ...........................................................................................................30
8.3.1.3 Hypovitaminose A ....................................................................................................................30
8.3.1.4 Hypervitaminose A ...................................................................................................................30
8.3.1.5 Voortplanting ...........................................................................................................................31
8.3.1.6 Immuniteit ................................................................................................................................31
8.3.2 Vitamine D (cholecalciferol) ............................................................................................................31
8.3.2.1 Bronnen van vitamine D ...........................................................................................................31
8.3.2.2 Calcificatie ................................................................................................................................31
8.3.2.3 Hypovitaminose D ....................................................................................................................32
3

, 8.3.3 Vitamine E (α-tocoferol) ..................................................................................................................32
8.3.3.1 Tekort aan vitamine E...............................................................................................................32
8.3.3.2 Voorkomen van vitamine E ......................................................................................................32
8.3.4 Vitamine K (fylloquinone) ................................................................................................................32
8.3.4.1 Behoeften en voorkomen ........................................................................................................32
8.3.4.2 Hypovitaminose K.....................................................................................................................33
8.4 Wateroplosbare vitaminen ....................................................................................................................33
8.4.1 Vitamine B complex .........................................................................................................................33
8.4.1.1 Vitamine B1 ..............................................................................................................................33
8.4.1.2 Vitamine B9 ..............................................................................................................................33
8.4.1.3 Vitamine B12 ............................................................................................................................33
8.4.2 Vitamine C (ascorbinezuur) .............................................................................................................33
8.4.2.1 Hypovitaminose C.....................................................................................................................34
8.5 Samenvattend ........................................................................................................................................34
9. Additieven ....................................................................................................................................................34
9.1 Functie ....................................................................................................................................................35
9.2 Indeling ...................................................................................................................................................35
9.2.1 Zoötechnische toevoegingsmiddelen..............................................................................................36
9.2.1.1 Antibiotica als additief..............................................................................................................36
9.2.1.2 Zuren als additief ......................................................................................................................36
9.2.1.3 Enzymen als additief.................................................................................................................37
9.2.1.4 Darmflorastabilisatoren als additief .........................................................................................37
9.2.2 Nutritionele toevoegingsmiddelen .................................................................................................38
9.2.3 Sensoriële toevoegingsmiddelen ....................................................................................................38
9.2.4 Technologische toevoegingsmiddelen ............................................................................................38
10. Vetten .........................................................................................................................................................38
10.1 Van waar komen vetten? .....................................................................................................................38
10.1.1 Plantenvetten ................................................................................................................................38
10.1.2 Dierlijke vetten ..............................................................................................................................38
10.2 Wat zijn vetten (lipiden)? .....................................................................................................................39
10.3 Indeling .................................................................................................................................................39
10.3.1 Transvetten ...................................................................................................................................40
10.3.1.1 Van nature in producten ........................................................................................................40
10.3.1.2 Industrieel geproduceerd .......................................................................................................40
10.4 Nut van vetten ......................................................................................................................................40
10.5 Verschillende ketens ............................................................................................................................41
4

, 10.6 Essentiële vetzuren V.S niet-essentiële vetzuren.................................................................................41
10.7 Vetvertering..........................................................................................................................................42
10.8 Verband tussen vetzuursamenstelling en dierlijke producten ............................................................42
10.9 Kwaliteitskenmerken vetten ................................................................................................................42
11. Giftige planten ............................................................................................................................................43
11.1 Vergiftiging ...........................................................................................................................................43
11.2 Te kennen giftige planten.....................................................................................................................43
11.2.1 Jacobskruiskruid ............................................................................................................................43
11.2.2 Sint-Janskruid ................................................................................................................................44
11.2.3 Taxus..............................................................................................................................................44
11.2.4 Klimop............................................................................................................................................44
11.2.5 Laurierkers .....................................................................................................................................44
11.2.6 Vingerhoedskruid ..........................................................................................................................44
11.2.7 Witte paardenkastanje ..................................................................................................................45
11.2.8 Eik ..................................................................................................................................................45
11.2.9 Esdoorn..........................................................................................................................................45
11.2.10 Robinia .........................................................................................................................................45
11.2.11 Reuzenbereklauw ........................................................................................................................45
11.2.12 Boterbloem..................................................................................................................................45




5

, DIERENVOEDING 1
1. INLEIDING
1.1 EEN BEETJE GESCHIEDENIS
Men heeft in de 18e eeuw ontdekt dat je suiker en zuurstof nodig hebt in het lichaam om energie aan te
maken. Om energie te maken heb je ook nog water en CO2 nodig. Hierdoor ontstond de formule van de
fotosynthese, namelijk: C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O + energie.

In de 19e eeuw ontdekte Wilhelm Henneberg (1825 – 1890) de eerste routineanalyse voor diervoeders. Dit
was een ruwe analyse, of ook wel weende analyse. Deze bestond uit 6 onderdelen, namelijk ruw eiwit, ruw
vet, ruwe as (mineralen en vitaminen), ruwe vezel, water en overige koolhydraten. Tot op de dag van vandaag
wordt deze analyse gebruikt, ondanks deze niet zo heel nauwkeurig en te ruw is. Peter J. Van Soest deed in
de 20e eeuw een eerste grondige analyse van vezels. Dit is vooral heel belangrijk bij planteneters. Beide
analyses worden gebruik.

1.2 ROL VAN DIERENVOEDING
Als we kijken naar dierenvoeding is de kerntaak dat we voedingsstoffen voorzien om aan de fysiologische
behoeften van een dier te voldoen. Belangrijk is om de lichaamstemperatuur op peul te houden, dat er
voldoende voedingsstoffen zijn om te bewegen, groeien en voor de productie van vlees, melk of eieren. Ook
zijn voedingsstoffen belangrijk in de voortplanting, of reproductie.

Door tekorten ontstaan er heel wat aandoeningen. Zoals ontstekingen van het neusgat door een tekort aan
vitamine A. Ook kan er hoef overgroei ontstaan door een tekort aan vezels en te veel suikers of zetmeel in
de voeding. De vervorming van een schild van een schildpas kan ontstaan omwille van een slechte calcium-
fosfor verhouding of een tekort aan van vitamine D.

1.2.1 KWALITEIT
Echter is bovengenoemde kerntaak niet alles. Voor het welzijn van een dier moet men ook andere factoren
dan nutriënten behoefte in acht nemen. De kwaliteit van de voeding is bijvoorbeeld ook een zeer belangrijk
aspect. Op boerderijen kan met voer maken voor de winter doormiddel van gras op hopen te leggen. Dit gras
gaan ze vervolgens ‘aanstampen’ door er met een tractor over te rijden. Hierdoor wordt de lucht eruit
gehaald, en wordt dit in plastic gewikkeld. Het gras zal vervolgens fermenteren, en daardoor zuur worden.
Hierdoor kan het gras goed bewaard blijven en de dieren vinden dit ook enorm lekker. Wanneer er ergens
een foute handeling wordt uitgevoerd kan dit ook helemaal verkeerd lopen en kunnen er schimmels gaan
broeien. Een goede bewaring voor een goede kwaliteit is dan ook een heel belangrijk aspect in de
dierenvoeding.

1.2.2 ONGEWENSTE STOFFEN
Ook rauwe voeding voor honden en katten wordt steeds populairder, maar men moet hier wel extra opletten
voor salmonella. Dit zowel voor dier als voor mens, want salmonella is een zoönose. Ook moeten we rekening
houden met pesticiden. Wanneer men in een dierentuin het aanbod krijgt om de gesnoeide taken en
bladeren te krijgen van de stad als voedsel voor de browsers, is het zeer belangrijk om te weten of deze
bomen niet behandeld zijn geweest.




1

, Ook in de landbouw is er een regel dat dieren niet preventief mogen behandeld worden met antibiotica
omdat dit voor een ongewenste beïnvloeding kan zorgen van het eindproduct. Dieren die door ziekte toch
antibiotica krijgen mogen een aantal wekenlang nog niet naar het slachthuis.

1.2.3 KOSTPRIJS
De kostprijs van voeding speelt ook een belangrijke rol, aangezien de voeding de grootste kost is die je aan
een dier kan hebben. We moeten dus steeds trachten kwalitatieve voeding te vinden, maar dit moet wel
gerelateerd zijn aan de kostprijs. We moeten dus op zoek gaan naar kwalitatief voeder aan een redelijke prijs.
Een heel duur voeder is dus niet steeds beter.

1.2.4 BEHOEFTEN VAN HET DIER
Verder moeten we ook kijken naar de behoeften van het dier, hierbij houden we rekening met de
fysiologische behoefte, de structuur, het verzadigingsgevoel en het natuurlijke eetgedrag.

Voorbeeld: Een Indische neushoorn kreeg al enkele jaren geen nakomelingen meer, maar dit was wel
dringend nodig, daar het een uitstervende diersoort is. Men heeft de voeding van de neushoorn
aangepast van groenten, korrels en hooi naar voeder waar veel meer ruimte was voor blad. Een
neushoorn eet namelijk in de natuur heel veel blad. De aanpassing van het voedsel hielp, en het dier
kreeg uiteindelijk nakomelingen.

Ook bij konijnen zien we problemen bij het geven van de verkeerde voeding. Konijnen die te weinig
structuur en harde vezels krijgen, gaan problemen krijgen doordat de tanden blijven doorgroeien. Hooi
is dus zeer belangrijk.

Er moet uiteraard ook rekening gehouden worden met de mentale behoefte van het dier en het natuurlijke
eetgedrag. We moeten dus zorgen dat de dieren bezig zijn en zich niet gaan vervelen. Verrijking is dus ook
enorm belangrijk. Verder moeten ze hun natuurlijk eetgedrag ook kunnen vertonen.

Voorbeeld: Giraffen in het wild zijn een hele dag bezig met bladeren te plukken van bomen. In
gevangenschap kunnen ze dit eetgedrag niet vertonen, waardoor er stereotiep gedrag optreedt.

Pinguïns worden in gevangenschap gevoederd met de hand, dit is eigenlijk absurd. Pinguïns in het wild
eten in het water, en zouden dit dus ook moeten kunnen tonen in gevangenschap. Het feit dat dieren
gevoederd worden met de hand, is om ze beter te kunnen onderzoeken. Maar het voederen met de
hand is voor deze dieren niet uitdagend genoeg.

Ook bij wilde honden kunnen er heel wat problemen optreden. Deze dieren zijn in het wild een
rangorde gewoon en werken samen om hun voedsel te verdienen. Ook komen zij meestal een volledige
week toe met een karkas. In dierentuinen krijgen deze dieren elke dag kleine stukken eten, per
individu. Dit zorgt ervoor dat er geen rangorde is en de dieren ook niet moeten samenwerken.

Bij het voederen van dieren moet er ook rekening gehouden worden met de opnamecapaciteit van het dier.
Een zwangere kat heeft bijvoorbeeld niet veel plaats in de buik maar heeft wel een hoge energiebehoefte.
Volwassen voeder geven is dus niet aan te raden omdat ze hier veel van moet eten om voldoende energie
binnen te krijgen. Bij een zwangere kat, is kittenvoeding dus aan te raden.

Smaak, geur en kleur zijn ook allemaal belangrijke aspecten in de dierenvoeding. Maar ook de verzadiging is
belangrijk. Een dier dat niet verzadigd is, is tegen het welzijn. Bij varkens zien we dan onder andere het
staartbijten. Wanneer mensen dieren moeten vermageren, lijden de meeste dieren honger, door een
verkeerd dieet.
2

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yanadevos. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 81113 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€5,99  3x  verkocht
  • (0)
  Kopen