Begrippen Inleiding Orthopedagogiek
College 1
Discipline Een tak van de wetenschap waarin een bepaalde groep
wetenschappers zich richt op een onderwerp.
Een ‘leer’
Normatieve wetenschap De norm is niet ‘strak’ vastliggend, zoals in de psychologie.
Scientist practitioner Steunen op best mogelijke kennis die aantoonbaar voorhanden is
(evidence-based). Deze kennis moet door vakgenoten binnen de
discipline als betrouwbaar en valide worden gezien. Ook de
normatieve aspecten moeten te verantwoorden zijn.
Uitgangspunt vroeger Ontwikkelingsstoornissen een biologische oorzaak.
Uitgangspunt nu Integratie en het recht om anders te zijn
Weer Samen Naar School (WSNS) Project dat in 1998 zorgde voor meer passend onderwijs op de
reguliere basisschool, terugdringen segregatie
Klassieke benadering ‘Opvallende’ en ‘afwijkende’ kind staat centraal. Methodieken
orthopedagogiek ontwikkelen om afwijkend gedrag zoveel mogelijk te beperken.
Moderne benadering Het gaat niet langer om het ‘afwijkende’ kind maar op de
orthopedagogiek problematische opvoedingssituatie.
Definitie van Nakken Orthopedagogiek richt zich op de beschrijving van de aard en de
achtergronden van problemen bij het opvoeden met het oog op
onderkenning, behandeling en preventie.
Evidence-based / empirisch Richt zich op beschrijving en verklaring, orthopedagogiek is een
georiënteerd empirische wetenschap waarin slechts kennis geleverd wordt.
Waardevrij en niet bemoeien met keuzes van opvoeders.
Professionele hulpverlening bij Richt zich op opvoedingsbegrip dat uitgaat van een proces tussen
problematische opvoedsituaties opvoeder en kind dat tot stand komt door middel van interactie. Dus
wel bemoeien met keuzes van opvoeders.
Praktijkgerichte wetenschap (Van Drie k’s:
Strien) 1. Kennis
2. Kunde
3. Keuzefactoren
Theorie Definiëring van concepten en het aanbrengen van verbanden tussen
concepten en een zinvolle samenhang waarin het object van
onderzoek bestudeerd kan worden in een denkstructuur van
uitgangspunten.
Probleemspecifieke theorieën Klinische, onderwijs- en behandelingstheorieën die gebruikt worden
in een bepaald werkveld. Ze worden ook wel deel-
orthopedagogieken genoemd. Sommige gaan over het individu
anderen over een groep.
,Algemene orthopedagogische Deze vormen een basistheorie en een visie op het object van studie
theorieën en op het doel en de aard van de wetenschappelijke kennis.
Metatheoretisch niveau Hierbinnen wordt het debat gevoerd over de kwaliteit, geldigheid en
bruikbaarheid van bestaande theorieën. Dit voorkomt dat theorieën
verstarren tot een dogmatische opvatting en kan ertoe leiden dat er
een verschuiving plaatsvindt van oude uitgangspunten naar nieuwe.
Praxis De praktijk
‘Moral-treatment’-beweging Onderstreepte de individualiteit en de psychische dimensie
Idiotenschooltje Voor het eerst aandacht voor de zwakzinnigen, het ging hierbij om
‘genezing door opvoeding’
Speciaal onderwijs (19e eeuw) Kostschooltype
Verpleging (19e eeuw) Ziekenhuistype
Heilpedagogiek Een stroming in de pedagogiek die gebruik maakte van medische
inzichten in de vorm van opvoedingsmaatregelen om psychische
problemen te genezen
Klinische pedagogiek Wanneer het ging om niet-gehandicapte kinderen en
opvoedingsproblemen
Wet op Jeugdhulpverlening (1989) Hierdoor werden rechten van ouders en kinderen in instellingen
beter geregeld
Wet op Jeugdzorg (2005) Streefde naar het transparanter en eenvoudig maken van de zorg
Vraaggericht Niet het aanbod aan zorg bepaalt welke hulp wordt verleend maar
de hulpvragen en de probleemsituatie van de jeugdige en diens
ouders
Algemene Wet Bijzondere De residentiële zorg als de ambulante hulpverlening aan mensen
Ziektekosten (1967) met een beperking werd vergoed door de invoering.
Cluster 1 Kinderen met een visuele beperking, al dan niet met een
meervoudige beperking
Cluster 2 Dove en slechthorende kinderen, kinderen met spraak en
taalmoeilijkheden en kinderen met een stoornis op het autistisch
spectrum. Nadruk op communicatie
Cluster 3 Zeer moeilijk lerende kinderen, lichamelijk en verstandelijk
beperkten, meervoudige beperkingen, langdurige zieke kinderen en
kinderen met epilepsie
Cluster 4 Zeer moeilijk opvoedbare kinderen en langdurige zieke kinderen
zonder lichamelijke beperking. Ook scholen die verbonden zijn aan
pedologische instituten vallen eronder
Regionaal Expertise Centrum (REC) Scholen uit hetzelfde cluster bundelen hun kennis in zo’n centrum.
Commissie voor Indicatiestelling Beslist of een kind in aanmerking komt voor speciaal onderwijs, of
(CvI) dat ze in het regulier onderwijs geplaatst wordt met een ‘rugzakje’
,Wijsgerig antropologische visie Fenomenologisch-antropologisch of existentieel-fenomenologisch:
(Langeveld) ‘verstehend’ zich kunnen invloeden in de wereld van de ander
Remedial teaching (Bladergroen) Kinderen met leermoeilijkheden worden niet beperkt door hun
begaafdheid maar door tekorten in lichaamsbeweging, afwijkingen
in de perceptie, emotionele problemen en ontwikkelings- en
rijpingsvertragingen
Hermeneutische benadering Benadrukt de gedachte dat het om een ontmoeting van personen en
om een dialoog gaat.
Empirische benadering Ziet kinderen als een persoonlijkheid in wording, en opvoeders al
degenen die betekenissen aanreiken. Niet het kind maar de situatie
staat centraal
Sociaalecologische benadering Heeft onder de aandacht gebracht hoeveel factoren een rol spelen
in de transactionele wisselwerking tussen mens en omgeving
POWERPOINT
Opvoeden Een vorm van socialisatie
Westerse opvoeding hoofdzakelijk op gericht het kind te helpen
mondig te worden, dat wil zeggen, in staat tot bekwaam en moreel
en betrouwbaar deelnemen aan samenleving en ‘zelfvorming’
Opvoeden Verzorgen en grootbrengen zijn slechts onderdelen van opvoeden.
Pedagogiek.net Beschermen botst met zelfstandigheid.
Opvoeden Iedere invloed die mensen bedoeld of onbedoeld uitoefenen op de
Diekstra & van Hintum, 2010 ontwikkeling van een kind
Opvoeden Opvoeding is het proces waarin een persoon – meestal een kind –
Samengevat wordt gevormd naar de normen en waarden van diens opvoeder(s)
en daarmee meestal naar de voornaamste normen en waarden van
de samenleving waarin hij leeft
Socialisatie + zelfstandigheid brengen
Opvoeden Opvoeden is het in relatie staan van opvoeder en opvoedeling,
Kok waarin de opvoeder zich als persoon, als zijn wijze van mens-zijn
presenteert, een klimaat creëert dat persoonlijkheidsgroei bevordert
en leefsituaties zo hanteert dat deze optimale kansen bieden op
zelfontplooiing
Brengen tot zelfstandigheid Alleen mogelijk binnen het kader van grootbrengen (zie opvoeden)
maar een eigenstandige activiteit. Erop gericht het zelf doen, zelf
weten en zelf oordelen bij het kind te bevorderen.
Socialisatie Het proces van ‘inlijven’ van nieuwkomers in een groepsverband.
Iemand vertrouwd maken met de cultuur van een groep
Cultuur Kennis, vaardigheden, normen, waarden, gewoonten, etc.
Model Een instrument bij het bestuderen van delen van de werkelijkheid
vaak in de vorm van schema’s en figuren
, Een vereenvoudigde afbeelding van de werkelijkheid voor een
bepaald gebruiksdoel.
Theorie Een geheel van denkbeelden, hypothesen en verklaringen die in
onderlinge samenhang worden beschreven.
In de wetenschap een getoetst model ter verklaring van
waarnemingen van de werkelijkheid.
Conatief Eigenheid van het kind; temperament, motoriek, intelligentie,
vitaliteit
Pedagogiek Wetenschap die opvoeden als object heeft
Pedagogie De praktijk van het handelen binnen de opvoeding
Normatief Er is een visie of idee over wat wenselijk en haalbaar is in de
opvoeding, geen ‘strak’ vastliggende norm maar minsten een
onderlinge overeenstemming tussen verschillende betrokkenen
Prescriptief Wat en hoe te handelen
Ortho Recht
Orthopedagogiek Richt zich op beschrijving van de aard en de achtergronden van
Nakken problemen bij het opvoeden met oog op onderkenning, behandeling
en preventie.
Orthopedagogiek Houdt zich bezig met het opvoeden dat zodanig leed met zich
Ter Horst meebrengt, dat de betrokkenen menen niet verder te kunnen
Orthopedagogiek De wetenschappelijke studie van het handelen in als problematisch
Grietens, Vanderfaeillie & Maes omschreven opvoedingssituaties
Problematische OpvoedingsSituatie Een opvoedingssituatie die door betrokkenen als perspectiefloos
(POS) wordt ervaren en die alleen met deskundige hulp weer perspectief
biedend wordt
Primair opvoedingsprobleem Opvoeder slaagt er moeilijk in om de pedagogische vraag van het
kind goed in te schatten of de benodigde opvoeding te realiseren
Secundair opvoedingsprobleem Handelingsverlegenheid van opvoeder is (mede) het gevolg van
kenmerken van het kind, de opvoeder of de context