Samenvatting van het vak Vertaalwetenschap, gegeven door I. Schrijver in BA1. Dit document bevat hoofdstuk 1. Vertalen en tolken; Hoofdstuk 2. Functies van vertalen; Hoofdstuk 3. Wetenschap en kunde; Hoofdstuk 4. Metaforen voor vertalen en vertalers; Hoofdstuk 5. Product- en procesonderzoek; Hoofds...
1.2 Vertaal- en tolkvormen
Verschillende classificaties, vertalen
Thematisch domein (waar gaat BT over?)
1. Economische vertaling
2. Juridische vertaling
o Beëdigd vertalen (= vertaling v BT met juridische en/of officiële status)
Voorzien van handtekening, stempel, verklaring v eensluidendheid
3. Medische vertaling
o Vertaling v teksten die betrekking hebben tot geneeskunde
4. Lokalisatie
o Vertaling van software, apps, websites en games
o Parapluterm heeft betrekking op het doel dat achter die vertaalvorm schuilt
, =>inhoud en (visuele en auditieve) vorm v/d BT w aangepast aan cultuur waarin DT
gebruikt zal w.
5. Audiovisuele vertaling
o Verwijst naar de mix v communicatiekanalen waarop BT en DT steunen
o Vertaalvormen:
Ondertiteling, boventiteling, audiobeschrijving, live subtitling, dubbing en voice-
over
6. Literaire vertaling
o Vertaalvorm die het midden houdt tussen gespecialiseerde vertaling en algemene
vertaling (soms specifieke woordenschat)
o Refereert naar publicatiegenre waartoe BT en vertaling gerekend w. (poëzie, essays…)
1,2,3 = gespecialiseerde vertaling = paraplutermen hebben betrekking op thematische domein
(domeinkennis nodig)
Verschillende classificaties, tolken
=> criteria
Moment waarop tolkbeurt moet plaatsvinden:
o simultaan - consecutief
Aard v/h contact met partijen en afstand tot hen:
o direct contact met spreker en luisteraar - in direct contact met luisteraar alleen - niet in
direct contact met spreker noch luisteraar
Setting waar de tolkprestatie plaatsvindt
1. Conferentietolken
o Simultaan (m.b.v. koptelefoons en microfoons vanuit tolkcabines) + consecutief
o BT -> DT getolkt => derde taal als tolk niet BT en DT beheerst
2. Verbindingstolken = liaison interpreting
o Tolkvorm die binnen een kleinschalige context plaatsvindt + consecutief, tolk direct
contact met spreker en luisteraar
o Fluistertolken = chuchotage: speciale techniek waarbij tolk naast de luisteraar simultaan
en op fluistertoon tolkt
o Sociaal tolken = community interpreting
3. Gebarentolken
4. Relay interpreting
o Via 3e taal tolken, want tolk beheerst BT of DT niet.
5. Sociaal tolken
o Consecutief
o = community interpreting
o Publieke dienstverlening verlenen
6. Gerechtstolken
o Rechtbank en in gevangenis => soms ook sociaal tolken
, 7. Taptolken
o Justitiële context
o Tolken v telefoon-, Skype- en Facetimegesprekken tussen verdachten en derden
o Transcribeert en vertaalt inhoud en nuances v/h gesprek
o Schrijftolk: produceert schriftelijke DT (intralinguaal)
o Tolk ≠ in direct contact met spreker en luisteraar
8. Bladvertaling
o Sight translation = vertaling op het zicht
o ≠ mondeling BT -> mondeling DT
Besluit
- Vertalen en tolken veel diverser dan meestal verondersteld
o Bv. niet alleen literair vertalen
- Vertalen en tolken niet enkel aan schriftelijke en mondelinge taal gekoppeld
o Bv. gebaren, geluiden en beeld
- Toenemende versmelting van vertalen en tolken
o Bv. taptolken
1.3 Semiotisch karakter van vertalen
Classificatie: Roman Jakobson, 1959: "On linguistic aspects of translation"
1. Interlinguale vertaling
o Translation proper (= prototypische vorm)
o BT en DT = 2 verschillende talen
o Transfer v verbale BT > verbale DT
2. Intralinguale vertaling
o BT en DT = varianten v/d zelfde taal
o Transfer v verbale BT > verbale DT
3. Intersemiotische vertaling
o BT en DT = opgebouwd uit andere tekensystemen en waarbij verbale tekens (BT) naar
niet-verbale tekens (DT) w omgezet
Verbale tekensystemen:
o Menselijk spraakorgaan, klanken die woorden vormen + schrift
Niet-verbale tekensystemen:
o Maken geen gebruik van menselijk spraakorgaan (bv. braille)
Classificatie van Gottlieb, 2008
1. Intrasemiotische vertaling
o Tekensysteem BT = DT
o Verbaal > verbaal
o Niet-verbaal > hetzelfde niet-verbaal
2. Intersemiotische vertaling
o Tekensysteem BT ≠ DT
o Verbaal > niet-verbaal
o Niet-verbaal > verbaal
, o Niet-verbaal > andere niet-verbaal
1.4 Definitie en afbakening van vertalen
Gottlieb:
Vertaling is ruimer
Vertaling hoeft niet persé betrekking op transfer vanuit of in een verbaaltekensysteem
Enge, traditionele definitie
= vertalen w alleen gezien als overdracht v schriftelijke BT > schriftelijke DT in een andere taal
=> komt overeen met interlinguale vertaling v Jakobson = prototype v vertaling
Enge, modernere definitie
= v/d ene taal in de andere overbrengen, incl. wijziging v modus (mondeling > schriftelijk en vice
versa)
=> komt overeen met interlinguale vertaling v Jakobson = prototype v vertaling
bv. dubbing, live-ondertiteling
Iets ruimere definitie (1)
= v/d ene taal(variant) in de andere overbrengen (incl. moduswijziging)
=> komt overeen met interlinguale en intralinguale vertaling v Jakobson
Bv. Undercover
Iets ruimere definitie (2)
= v/d ene taal in de andere overbrengen (incl. moduswijziging) + transfer tussen verbaal* en niet-
verbaal tekensysteem
! Microvergelijking v transfer = mogelijk
=> komt overeen met Jakobsons interlinguale en, met restricties, intersemiotische vertaling
Verschil met bewerking?
Bv. Dune, een schilderij…
Nog ruimere definitie
1+2
= van de ene taal(variant) in de andere overbrengen (incl. moduswijziging), met transfer tussen een
verbaal naar een niet-verbaal tekensysteem (zolang microvergelijking van transfer mogelijk is)
=> komt overeen met Jakobsons interlinguale, intralinguale vertaling en, met restricties,
intersemiotische vertaling
Ruime definitie
= van de ene taal(variant) in de andere overbrengen (incl. moduswijziging), met transfer tussen een
verbaal* naar een niet-verbaal tekensysteem en v.v. (zolang microvergelijking van transfer mogelijk
is)
=> komt overeen met Jakobsons interlinguale, intralinguale vertaling en, met restricties, Gottliebs
intersemiotische vertaling *verbaal in betekenis van Jakobson
Ruimste definitie
= van de ene taal(variant) in de andere overbrengen (incl. moduswijziging), ongeacht tot welke
tekensystemen die talen behoren en ongeacht of microvergelijking van transfer mogelijk is
=> komt overeen met Gottliebs intrasemiotische en intersemiotische vertaling
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rhstudent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
