Uitgebreide collegeaantekeningen van het vak "Wetenschapsfilosofie". Aan de hand van plaatjes en kleuren is de stof verteld in de colleges overzichtelijk gemaakt. Het laatste deel van Lourens is ook uitgewerkt.
• Inleiding in de wetenschapsfilosofische thema’s en dilemma’s
• Demarcatie
o Het probleem van demarcatie
o Historisch perspectief
Inleiding in de wetenschapsfilosofische thema’s en dilemma’s
Wat is wetenschapsfilosofie? Waar is dat goed voor?
Wetenschappelijke kennis is aan de ene kant een van onze meest belangrijke instituties in de
samenleving die we hebben. Wetenschappelijke kennis kom je overal tegen en wordt op veel
verschillende plekken gebruikt. Tegenwoordig moet bijvoorbeeld al het beleid evidence based zijn.
Corona is een goed voorbeeld om te zien hoe enorm alles omvattend kennis kan ingrijpen op onze
samenleving. We hebben in die periode allemaal gekluisterd aan de buis gezeten met die statistische
grafieken over hoe corona zich ontwikkelde. We hebben allemaal gevoeld hoe diep die
wetenschappelijke kennis ingrijpt op ons dagelijks leven, handen gaan wassen, mondkapjes op,
mondkapjes af, eerst kinderen wel besmettelijk, toen niet, etc. Praktijk is volledig in beweging en
levert telkens nieuwe inzichten op. Het levert veel interessante vragen op. Wetenschap is altijd in
beweging en er is altijd onzekerheid. Dit kan leiden tot veranderingen van meningen en inzichten.
Komen we dan ooit bij een ultiem antwoord uit? Voor buitenstaanders lijkt kennis vaak vast te staan
in de wetenschap.
In de afgelopen jaren is er steeds meer kritiek gekomen op de wetenschap. Volgens sommigen leven
we in een post truth society. We hebben net Trump overleefd en we weten niet of hij terug komt. Hij
had het over alternatieve facts. Dat soort ideeën zien we voortdurend terugkomen in debat. De
waarheid bestaat niet meer als een vast gegeven.
Overzicht
• Week 1 Demarcatie
• Week 2 Objectiviteit en subjectiviteit
• Week 3 Naturalisme versus interpretativisme
• Week 4 Het belang van replicatie
• Week 5 Agency en sociale structuren
• Week 6 Holisme
• Week 7 Finale discussie
,Het probleem van demarcatie
Bestaat er zoiets als pseudowetenschap? Kun je die grenzen duidelijk aangeven?
Real time “word cloud”
Schrijf in enkele kernwoorden op wat in jouw ogen de kenmerken zijn van goed wetenschappelijk
onderzoek.
Pseudowetenschap versus wetenschap
Het is lastig een grens hiertussen te trekken, kunnen we dit überhaupt?
• Hoe onderscheiden we zin van onzin?
o Demarcatiediscussie
• Kwaliteit argumenten
o Menselijke beperkingen
o Wij mensen proberen rationeel te zijn en gegevens op een rationele manier te
analyseren en tot conclusie te komen, maar we zijn daar niet zo goed in
Praktijk
• Heel veel mogelijke onderzoeksvragen
o We beginnen met iets wat we willen weten: we hebben een onderzoeksvraag en
daar willen we een antwoord op en hopelijk kan de wetenschap daar antwoord
opgeven wat de wetenschap ook is
o Bv: werkt homeopathie eigenlijk wel? Kunnen we een random event boven kans
voorspellen? Is een verdachte schuldig? Zijn A’s gemiddeld beter in X dan B’s? Werkt
medicijn Y tegen ziekte Z? Kan Uri Geller met z’n geest lepels buigen? Hoe oud is de
aarde? etc.
• Ook velen die menen antwoorden op de vragen te hebben.
o Hoe onderscheiden we het goede van de onzin?
• Vraag: hoe goed zijn de antwoorden? Kloppen die wel? Wat geloven we wel, en wat niet?
En waarom?
o Het zou mooi zijn als we een onderscheid zouden kunnen maken dus de goede en de
slechte antwoorden
,Nodig: oordeel over goede en slechte antwoorden
• Hier: scheiding nodig tussen wetenschap en pseudowetenschap
• → Demarcatieprobleem
Scheiding
• Hoe kunnen we een scheiding maken?
• Is deze (strikte) scheiding überhaupt te maken?
o Zo ja: hoe?
o Zo nee: wat betekent dat?
▪ Betekent het dat we dan alles maar moeten aannemen? Of dat we niks
meer kunnen aannemen?
Waar op te letten bij scheiding?
1) Empirische kwaliteit
o Is het onderzoek goed opgezet?
o Zijn de analyses goed uitgevoerd?
o Zijn de proefpersonen een goede afspiegeling van de populatie?
, o Etc.
o → Methodologische kijk op wetenschap
▪ Als je goed onderzoek doet, krijg je ook goede wetenschap
▪ Eigenlijk zou je kunnen zeggen als je het nou goed of niet goed opzet,
feitelijk maak je niet zozeer het onderscheid tussen wetenschap versus
pseudowetenschap, maar meer goede versus minder goede wetenschap
o NB: hiervoor relatief veel aandacht in de studie!
o “good science vs bad science”
▪ Er is best veel bad science zou je kunnen zeggen, er zijn best veel zwart witte
conclusies die mensen trekken
• Vaak gebruikte definitie van pseudowetenschap:
o Niet-wetenschap wat zich voordoet als wetenschap
o Maar hoe herken je het dan? Dan zou je het namelijk ook heel goed kunnen
misverstaan als wetenschap
• Non-science posing as science
• Voldoet niet helemaal: wetenschappelijke fraude zou dan ook aan deze definitie voldoen
o Als iemand data bedacht heeft dan is het ook niet wetenschap wat zich voordoet als
wetenschap, maar dat is niet wat we bedoelen met pseudowetenschap
• Vaak: in overeenstemming met geldende theorieën
o Pseudowetenschap voldoet niet aan de eisen die over het algemeen gesteld worden
en het komt ook op andere antwoorden uit
o Gefraudeerd onderzoek is vaak heel erg mainstream
• Pseudowetenschap vaak én niet-wetenschappelijk, én afwijkend qua theorie
o Pseudowetenschap gaat er vaak tegenin
• Vaak nog toegevoegd (naast Non-science posing as science)
• It’s major proponents try to create the impression that it is scientific.
• of
• It is part of a doctrine whose major proponents try to create the impression that it
represents the most reliable knowledge on its subject matter.
o Veel mensen die hebben gestreden in afgelopen 2 jaar: wij weten hoe het zit met
corona, wij hebben goed onderzoek gedaan
o Het is lastig te herkennen dus door het te beschrijven heb je het probleem nog niet
opgelost
o Het raakt aan een oplossing, maar het is nog geen oplossing van het
demarcatieprobleem
2) Logische kwaliteit
o Is dit een logische gevolgtrekking gegeven de data?
▪ Trekken we logische conclusies?
o Wat is de kwaliteit van de argumentatie?
▪ Is de onderbouwing stevig genoeg?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sndantuma1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
