Sociologie: de studie van het ontstaan, de ontwikkeling, de organisatie en het functioneren van onze
maatschappij; de wetenschap van de fundamentele wetten van sociale relaties, instituties etc.
Sociale gedeelte van het biospychosociaal model
Je kijkt naar 3 perspectieven:
- Disease = de bio-medische definitie. Wat heeft iemand objectief?
- Sickness = sociale en culturele aspecten van het ziek zijn
- Ilness = hoe iemand zijn ziekte ervaart
Center for disease control and prevention:
- Een blijvende aandoening
- Onomkeerbare pathologische veranderingen
- Therapie gericht op de revalidatie van de patiënt
- Verwachting dat er langdurige zorg en monitoring nodig is
Chronische aandoeningen zijn wereldwijd de hoofdoorzaak voor overlijden en invaliditeit. Het tempo
waarin mensen chronische aandoeningen krijgen, is aan het versnellen en is aanzweig in elke regio
en sociaal-economische klasse
NCD: chronische aandoeningen die niet overdraagbaar zijn van een persoon op de andere
Al deze aandoeningen zijn gelinkt aan gezamenlijke en voorkombare risicofactoren, met name hoge
bloeddruk, hoge cholesterolgehalte, overgewicht, ongezond dieet, fysieke inactiviteit en
tabaksgebruik
Chronische aandoeningen zijn wereldwijd de hoofdoorzaak voor overlijden en invaliditeit. Het tempo
waarin mensen chronische aandoeningen krijgen , is aan het versnellen en is aanwezig in elke region
en sociaal-economische klasse. Deze onzichtbare pandemie is een niet erkende oorzaak van armoede
en remt de ontwikkeling van vele landen. De oplossingen zijn kosteneffectief. Allesomvattende actie
op nationaal niveau is de weg naar succes.
Ziektelast- burden of disease
- De hoeveelheid gezondheidsverlies
- Uitgedrukt in ‘disability adjusted life years’ (DALY)
Years of life lost (YYL)- aantal Jaren eerder gestorven dan levensverwachting
, Years lived with disabilities (YLD) – aantal Jaren geleefd met een aandoening
Ziekte verzuim ( 4 verschillende kleuren/termen):
- Wit verzuim ( disease + ilnees + sickness)
Er is sprake van wit verzuim als een medewerker ziek is en ten gevolge van die ziekte
ook arbeidsongeschikt is. Voorbeelden zijn een operatie, ernstig letsel, hartinfarct
enz. naar schatting maakt dit zo’n 30% van het totale ziekteverzuim uit
- Zwart veruim (sickness)
Zwart verzuim is eigenlijk een vorm van fraude. Een mederwerker meldt zich ziek,
maar is niet ziek en ook niet arbeidsongeschikt. Naar schatting bedraagt dit minder
dan 10% van het totale ziekteverzuim
- Grijs verzuim ( ilness + sickness)
Bij grijs verzuim is wellicht sprake van ziekte, maar ondanks de ziekte wel
arbeidsmogelijkheden. Hier heeft een medewerker een keuze om zich wel of niet
ziek te melden. Voor leidinggevenden dus de belangrijke taak om bij de ziekmelding
een goede inschatting te maken. Bij wit verzuim, geen discussie de medewerker krijgt
ziekteverlof toegekend. Bij zwart verzuim ook geen discussie, de mederwerker krijgt
geen ziekteverlof. Bij grijsverzuim onderzoekt de leidinggevende welke
arbeidsmogelijkheden nog wel van toepassing zijn ern zorgt ervoor dat die
mogelijkheden ook daadwerkelijk worden ingezet
- Roze verzuim
De werknemer is duidelijk ziek en komt toch werken. Dit lijkt misschien
lovenswaardig, maar het leidt uiteindelijk tot productieverlies. Eigenlijk is er geen
sprake van verzuim, want je werknemer verricht immers arbeid. Roze verzuim kan op
den duur leiden tot functioneringsproblemen en tot wit, zwar of grijs verzuim of in
het ergste geval zelfs tot ontslag
Determinatie/redenen voor ziekte verzuim:
- Verzuimbronnen in de maatschappelijke sfeer
- Verzuimbronnen in de wetgeving en de gezondheidszorg
- Denk ook aan
Ziekte
Familieproblemen
Huwelijksproblemen
Alcohol- of drugsmisbruik
Psychische aandoeningen
Problemen met baas of college
Stress, depressie en/of vermoeidheid
Te veel overwerk
Maatschappelijke achtergrond:
- Arbeid is een minder absolute waarde
- Toenemde eisen t.o.v. de werksituatie ( scholing)
- Toenemende aandacht voor gezondheid/ economische situatie
- Verlies aan productiviteit
225,8 miljard dollar/ jaar in totaal
1685 dollar per werknemer/jaar
- Hoge bloeddruk, diabetes, overgewicht & inactiviteit
36,4 miljard/jaar
- Depressie: 44 miljard dollar
Gezondheidsvaardigheden: de mate waarin personen de capaciteit hebben om basale
gezondheidsinformatie en -diensten te verkrijgen, te verwerken en te begrijpen om geschikte
beslissingen te kunnen maken
- Voor personen van verschillende culturele achtergrond, gezondheidsvaardigheden worden
beïnvloed door o.a. overtuigingen en communicatiestijlen
Wat moet je kunnen bij gezondheidsvaardigheden:
- Toegang tot gezondheidszorg
- Risico’s en voordelen afwegen
- Doseringen uitrekenen
- Communiceren met zorgmedewerkers
- Informatie beoordelen op geloofwaardigheid en kwaliteit
- Testresultaten interpreteren
- Informatie opzoeken
Wat is ervoor nodig?:
- Grafieken en visuele informatie kunnen begrijpen
- Computer skills
- Relevante informatie kunnen vinden en toepassen
- Kunnen rekenen
Impact van lage gezondheidsvaardigheden:
- Nemen minder snel griepprik
- Snappen labels en instructies van medicijnen minder goed
- Verkeerd innemen van medicatie
- Maken minder gebruik van preventie mogelijkheden
- Groter risico om in het ziekenhuis opgenomen te worden
- Kosten in de USA van lage gezondheidsvaardigheden worden geschat op 106 tot 238 miljard
dollar per jaar
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentfontys123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.