2.1 Het gezicht van de aarde verandert
Het ontstaan van de aarde
- Toen de aarde ontstond, is de aarde langzaam afgekoeld
- Als gevolg van de vulkanische activiteit kwam er CO2 en waterdamp in de atmosfeer
- Waterdamp condenseert en vormt de huidige oceaan
- ongeveer drie miljard jaar geleden ontstonden bacteriën waaruit later complexere
levensvormen ontstonden
Ontstaan van leven
- Het leven ontstond eerst vanuit bacteriën
- Nieuwe levensvormen werden steeds complexer
- volgende levensvormen in volgorde van ontstaan:
● landdieren
● zoogdieren
● reptielen
● weekdieren
● vissen
● schelpdieren
De geologische volgorde
- Op basis van de ontwikkeling van levensvormen hebben wetenschappers de
geologische tijdschaal gemaakt
- De eerste periode is het Precambrium:
● continenten verschijnen
● aarde bevroor meerdere malen
● alleen leven onder water
● aan het einde ontstonden de eerste levensvormen op het aardoppervlak
- De tweede periode is het Paleozoïcum:
● supercontinent Pangea is gevormd
- De derde periode is het Mesozoïcum:
● planten en dieren veranderen
● tijdperk van de dinosauriërs
● Pangea valt uit elkaar en huidige continenten ontstaan
- De vierde periode is het Kenozoïcum:
● uitsterven van dinosauriërs
● leven zoals wij dat nu kennen ontstaat (met aan het einde de mens)
- Vijf keer verdwijnt een groot deel van al het leven op aarde.
- Wanneer een groot deel van al het leven op aarde verdwijnt dan is dat een
massa-extinctie
- Wat de oorzaken van massa-extincties zijn is divers en niet duidelijk.
- 440 miljoen jaar geleden werd het kouder en werden grote delen land bedekt met
landijs.
- 65 miljoen jaar geleden zorgde een grote meteorietinslag voor veel stof in de
atmosfeer. Hierdoor stierven veel planten en dieren.
, 2.2 Het dagboek van de aarde
Gesteenten en fossielen
- Door gesteenten en fossielen te bestuderen hebben mensen de ontwikkeling van het
leven op aarde ontdekt
- Elk levend wezen kan gefossiliseerd worden
- Sommige skeletten zijn goed bewaard gebleven
- De oorzaak daarvan is dat ze onder modder en zand begraven zijn
- Gesteenten en fossielen geven veel informatie over het klimaat van vroeger.
- Wat zegt de vondst van een mammoet op de bodem van de Noordzee:
● het klimaat was toen kouder
● de Noordzee lag droog
- Wat kun je over het verleden zeggen wanneer je kalksteen tegenkomt?
● er heeft in het verleden een zee gelegen
● in de zee zwommen zeedieren met kalkskeletjes die naar de bodem zijn
gezakt
- Als een ammoniet gevonden wordt in een laag kalksteen dan is die tussen de 250 en
65 miljoen jaar geleden gefossiliseerd
- Een ammoniet heet ook wel een gidsfossiel
Opgestapelde tijd
- Er zijn drie soorten gesteenten:
● sedimentgesteente
● stollingsgesteente
● metamorf gesteente
- Gesteenten worden laag voor laag afgezet
- De onderste laag is het oudst
- De laagjes die worden afgezet zijn:
● zand
● klei
- Na miljoenen jaren zijn de lagen weggezakt en tot sedimentgesteente
samengeperst.
- Stollingsgesteenten zijn gevormd door
● vulkanische activiteit
- Gesteente dat is ontstaan door het ondergronds stollen van magma
● graniet
- Wanneer je graniet tegenkomt in de bodem dan weet je
● dat hier vroeger vulkanen waren
- Metamorf gesteente is sediment- of stollingsgesteente dat is veranderd onder invloed
van:
● temperatuur
● druk
- Een bekend voorbeeld is kalksteen dat verandert in marmer
Relatieve en absolute tijd
- Hoe kun je weten in welke volgorde de verschillende lagen in het sedimentgesteente
zijn gevormd?
● de oudste laag ligt onderop -> relatieve ouderdom
● Door radioactief materiaal in gesteente te meten kan de ouderdom bepaald
worden -> absolute ouderdom
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julawigchers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.