Mensenrechten/grondrechten
1. Inleiding
2. Wat zijn mensenrechten ?
Definitie mensenrechten / grondrechten
Categorieën van mensenrechten
3. Basisbegrippen
Directe werking
Stand-Still
Horizontale en verticale werking
Absolute en relatieve rechten
…
4. Bronnen van mensenrechten
Overzicht van bronnen van mensenrechten
Bespreking van belangrijkste bronnen van mensenrechten
5. Afdwingbaarheid van mensenrechten
6. Mensenrechten en SDG’s
1 Inleiding
Waarom hechten we belang aan mensenrechten in de opleiding?
o Uit de visietekst van de opleiding SRW:
Jeugdprofessionals werken actief mee aan een duurzame, inclusieve en rechtvaardige
samenleving en ageren tegen maatschappelijk onrecht. Hun handelen is geïnspireerd
door mensenrechten in het algemeen en kinderrechten in het bijzonder. Ze profileren
zich als wereldburgers die worden bewogen door wat er in de wereld gebeurt.
o Belangrijk om het kader van mensenrechten te kennen om er naar te kunnen handelen.
o Is meer dan een juridisch verhaal. Maar een juridische basiskennis is wel vereist
2 Wat zijn mensenrechten ?
Definities
o Handboek RWW: “Grondrechten of mensenrechten zijn rechten die ertoe strekken
burgers een vrij en menswaardig bestaan te waarborgen”
o Liga voor de mensenrechten: “Mensenrechten zijn rechten die ieder mens toekomen
louter omdat hij of zij mens is. Ze gelden voor iedereen, los van afkomst, geloof, geslacht,
huidskleur, overtuiging,... Het zijn minimale voorwaarden waaraan voldaan moet zijn om
op een vrije en menswaardige manier te kunnen leven. Ze zijn bedoeld om het individu te
beschermen tegen mogelijk machtsmisbruik van de overheid.”
o Handboek mensenrechten: “Mensenrechten kunnen gedefinieerd worden als
fundamentele waarden die niet mogen worden aangetast – noch door de staat, noch
door andere individuen- en die aan mensen, ongeacht geslacht, huidskleur, ras,
godsdienstige overtuiging en rijkdom omwille van hun menselijke waardigheid (“human
dignity”) rechten toekennen. Deze menselijke waardigheid heeft tot gevolg dat
mensenrechten niet worden toegewezen, maar dat men ze als mens eenvoudigweg
bezit.”
, Mensenrechten of grondrechten?
o Onderscheid dat soms gemaakt wordt naargelang de bron:
o Mensenrechten: fundamentele rechten en vrijheden opgenomen in internationale
verdragen
o Grondrechten: fundamentele rechten en vrijheden opgenomen in grondwet
o Vaak worden beide begrippen door elkaar gebruikt en spreekt men ook van
grondrechten voor fundamentele rechten en vrijheden die door internationale verdragen
opgenomen zijn
o Wij gebruiken beide termen
Vier categorieën van mensenrechten
1 Burgerlijke rechten (1ste generatie mensenrechten)
2 Politieke rechten (1ste generatie mensenrechten)
3 Economische, sociale en culturele rechten (2 de generatie mensenrechten)
4 Collectieve en solidariteitsrechten rechten (3 de generatie mensenrechten)
Bemerking bij indeling
o generaties mensenrechten zijn even belangrijk én zijn onlosmakelijk met elkaar
verbonden. Er is geen hiërarchie tussen de generaties mensenrechten
o Mensenrechten zijn ondeelbaar, onderling afhankelijk en met elkaar vervlochten
o Indeling is vatbaar voor kritiek en wordt als achterhaald beschouwd
o Omwille van praktische didactische redenen gebruiken we de indeling nog wel
1. Burgerlijke rechten
Beschermen burgers tegen ongeoorloofd optreden van de overheid
Voorbeelden:
o Recht op leven
o Verbod op foltering en onmenselijke of vernederende behandeling of straffen
o Recht op persoonlijke vrijheid
o Recht op eerbiediging van het privéleven
o Recht op een eerlijk proces
o Gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel
o …
2. Politieke rechten
Geven burgers het recht om deel te nemen aan het bestuur van hun land
Voorbeelden:
o Recht om deel te nemen aan vrije en geheime verkiezingen
o Vrijheid van vereniging
o Vrijheid van vergadering
o Vrijheid van meningsuiting
o …
3. Sociale, economische en culturele rechten
Verplichten de overheid ertoe ervoor te zorgen dat mensen een waardig bestaan kunnen
leiden en zich ten volle kunnen ontwikkelen. Dat veronderstelt een actief optreden van de
overheid
Voorbeelden
o Recht op een menswaardig inkomen
o Recht op arbeid, recht op maatschappelijke zekerheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper leengoovaerts1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.