College 1 – 09-02-2022 ➔ Onderwijssysteem
Inclusief Onderwijs
→ Uitgangspunt: onderwijs wordt do inclusief mogelijk georganiseerd
→ Salamanca statement UNESCO (1994) (over inrichting onderwijs kinderen met speciale behoeften)
- Elk kind heeft fundamenteel recht op onderwijs
- Onderwijssystemen moeten rekening houden met de brede diversiteit aan eigenschappen
en behoeften van leerlingen
- Kinderen met speciale onderwijsbehoeften moeten toegang hebben tot reguliere scholen
→ VN-verdrag mensen met een handicap (2006)
- Artikel 24
- Personen met een handicap hebben toegang tot inclusief hoogwaardig gratis onderwijs
Passend Onderwijs
→ Elke leerling een passende plek binnen het regulier of speciaal (basis)onderwijs
- Wet passend onderwijs (2014)
* Decentralisatie van budgetten (van landelijk naar samenwerkingsverband)
* Decentralisatie van bevoegdheden (van landelijk naar samenwerkingsverband)
* Zorgplicht
De verantwoordelijkheid voor het vinden van passend onderwijs ligt nu bij de scholen.
Verschil inclusief en passend onderwijs:
Bij inclusief onderwijs pas je het onderwijs en de onderwijsvorm aan op de leerling, bij passend
onderwijs zoek je passend onderwijs voor een leerling.
Een samenwerkingsverband bestaat uit alle scholen binnen de regio (regulier, en speciaal), zij maken
samen beleid over de budgettering.
Cluster 3: lichamelijke of verstandelijke beperkingen (of ernstige leerproblemen)
Cluster 4: gedrags- en psychische problemen
Cluster 1 & 2 nog landelijk vanwege kleine groep en specifieke hulp nodig.
, Dit zijn de regio’s van samenwerkingsverbanden in het primair onderwijs.
Worden gevormd op basis van aantal leerlingen en voorzieningen voor
leerlingen en de leerlingstromen binnen gemeenten.
Verschillende Ondersteuningsvormen
→ Voor extra ondersteuning is een OPP nodig
OPP = ontwikkelingsperspectiefplan (melding extra ondersteuning)
→ Voor extra ondersteuning (specialistisch) is een TLV nodig
TLV = toelaatbaarheidsverklaring (nodig om in aanmerking komen voor verwijzing)
Alle leerlingen krijgen basisondersteuning, hier kunnen ook bredere interventies onder vallen.
Leerlingen die meer nodig hebben kunnen extra ondersteuning krijgen, vanuit het
samenverwerkingsverband georganiseerd en gebugetteerd. Als dit nog steeds niet toereikend is, dan
is specialistische ondersteuning nodig (verwijzing naar speciaal (basis) onderwijs).
In een schoolondersteuningsprofiel zeggen scholen welke ondersteuning ze kunnen bieden (duidelijk
maken aan bv. ouders), binnen een samenwerkingsverband bieden scholen vaak dezelfde
basisondersteuning, maar per samenwerkingsverband kan dit verschillen.
Ontwikkelingsperspectiefplannen
- Doel: Doelgericht plannen van het onderwijs op basis van hoge en realistische verwachtingen
Scholen plannen actief en doelgericht vervolgstappen wanneer er een probleem is
- Bevat 3 elementen (vastgelegd in Wet passend onderwijs artikel 34.7)
1. Verwachte uitstroombestemming (maximale vermogens van leerling met ondersteuning)
* VSO-arbeid of praktijkonderwijs
* Vmbo-bb/kb of vmbo-gl/tl (evt. met lwoo (leerwegondersteunend onderwijs))
* Havo, vwo of vso-diplomagericht
2. Belemmerende en bevorderende factoren
* Onderwijs (school/leerkracht)
* Leerling (cognitieve vaardigheden, gedrag, zelfbeeld, werkhouding, sociale
vaardigheden, motorische ontwikkeling, zintuigelijke ontwikkeling)
* Omgeving (onderwijsondersteunend gedrag van de ouders)
3. Beschrijving van te bieden ondersteuning
,Wanneer OPP opstellen?
- Binnen 6 weken (nadat ondersteuning start of nadat duidelijk is dat ondersteuning nodig is) door de
school, dit is wettelijk verplicht
- Welke leeftijd?
- Vroeg ingrijpen (e.g. Heckman, 2000)
→ Liefst voorkomen. Vaardigheden bouwen voort op eerdere vaardigheden.
- Onzekerheid (e.g. Frans et al. 2018, Keuning & Visser, 2013)
→ Vroeg is lastig, want pas vanaf groep 6 kan de uitstroombestemming juist bepaald
worden.
- Voorlopig karakter
- Intensiveren (meer hulp aanbieden) vs. dispenseren (minder stof aanbieden)
Opstellen van doelen:
- Per leergebied
- Specifieke en overstijgende (bv. concentratie) doelen
- SMART(I/O) (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden, Inspirerend, Onderwijsbaar)
- Referentiekaders SLO: Fundamenteel niveau (F1) → bereikt door 75%
SLO = Stichting Leerplan Ontwikkeling Streefniveau (S1) → voor havo/vwo
Leerlijnen
Leerroute 2 is gericht op het minimaal behalen van het F1 niveau, Leerroute 3 is gericht op het
behalen van enkele aspecten van het F1 niveau
Evaluatie van Doelen
- Belang samenwerking met ouders
- Inhoudelijk tussendoelen gehaald?
→ Methodegebonden toetsen
→ Observaties
- Geplande vaardigheidsgroei gehaald?
→ Methodeongebonden toetsen (Cito LOVS)
→ Is het nodig om aanbod en/of verwachtingen bij te stellen?
, Rol van de Orthopedagoog
- Diagnostiek:
→ Onderzoeken wat de ondersteuningsbehoefte is
→ Deskundigenadvies schrijven
→ Toelaatbaarheidsverklaringen aanvragen
- Teambegeleiding
→ Ondersteunen van leerkrachten en teams
- Onderzoek en beleid
→ Doen van (praktijk)onderzoek en uitzetten van beleid
- Begeleiding/behandeling:
→ Begeleiding/behandeling van leerlingen
Effect van Passend Onderwijs
- Ledoux (2021)
Verwachtingen: - Reductie aantal thuiszitters (scholen kunnen niet meer weigeren)
- Meer leerlingen in het reguliere onderwijs (tussenvorm met ondersteuning)
Zorgen: - Aandacht aan zorgleerlingen ten koste van andere kinderen
Realisatie: - Zorgen over beschikbare aandacht lijken ongegrond
- Aantal thuiszitters niet gereduceerd (stijging, door betere registratie)
- Initiële daling van instroom S(B)O, van tijdelijke aard (daarna stijging, door
uitstel van plaatsing)
Overige effecten: - Prestatie van leerlingen met ondersteuningsbehoefte blijft achter
- Leerlingen voelen zich goed geholpen (kwalitatief onderzoek)
Problemen: - Doel niet gedefinieerd
- Doelgroep onduidelijk
- Onvolledige data
- Geen nulmeting
- Wisselend beleid: scholen en samenwerkingsverbanden hebben veel vrijheid
gekregen over het invoeren van beleid, voor elk samenwerkingsverband kan
extra ondersteuning een andere betekenis hebben
Werkt passend onderwijs? → De indicaties zijn niet heel veelbelovend, er zitten ook positieve punten
aan, maar het is lastig te zeggen vanwege de hierboven genoemde problemen.