AARDRIJKSKUNDE HOOFDSTUK 1
§1.1 VERSCHILLEN IN WELVAART
Welvaartsverschillen kun je op verschillende manieren meten:
1.) Bruto binnenlands product per inwoner (bbp/hoofd of bnp/hoofd)
Al het geld dat in ‘t land verdiend wordt (ook in buitenland) delen door aantal inwoners.
2.) Samenstelling van de beroepsbevolking
Alle mensen die tegen betaling werken + werklozen.
Primaire sector:
Haalt producten uit de natuur (landbouw, visserij, mijnbouw).
Secundaire sector:
Bewerkt producten uit de natuur (industrie, ambachten).
Tertiaire sector:
Levert diensten (winkels, horeca, onderwijs, transport).
3.) VN-welzijnsindex (HDI)
Kijkt naar de levensomstandigheden
- Levensverwachting (hoe oud word je?)
- Koopkracht (hoeveel is het geld waard?)
- Alfabetiseringsgraad (kan men lezen en schrijven?)
Aan metingen met het bbp/hoofd zit een aantal nadelen:
a.) Je ziet niet wat het geld waard is --> koopkracht.
b.) Niet al het geld is geregistreerd ---> zwartgeld, ruilhandel, informele sector*.
c.) Het is een gemiddelde ---> sociale ongelijkheid (vb. rijkste 10% heeft helft van al het geld).
d.) Je ziet de regionale verschillen niet --> regionale ongelijkheid.
* Informele sector: Niet officieel, geen belasting, verkopen wat je over hebt.
Algemene regel:
Hoe armer een land -> hoe meer mensen werkzaam zijn in de landbouw (primaire sector).
Je kunt de landen in de wereld in drie hoofdgroepen indelen:
1.) Centrum (rijke, vooral westerse landen)
2.) Semiperiferie (hebben laatste 20 jaar flinke groei doorgemaakt)
3.) Periferie (armste landen)
Deze samenvatting is eigendom van AllesOmTeSlagen, elke manier van delen van dit bestand zal gezien worden
als het schenden van auteursrecht. Hierop kunnen wij u aanspreken en een schadevergoeding eisen.
, §1.2 BEVOLKINGSSPREIDING EN CULTUURGEBIEDEN
Bevolkingsspreiding: Geeft aan waar de mensen op aarde wonen. (Hoe zijn ze verspreid?)
Bevolkingsdichtheid: Geeft het gemiddeld aantal mensen per km 2 weer.
De verklaring voor de bevolkingsspreiding heeft te maken met natuurlijke en sociaaleconomische
factoren:
a.) Natuurlijke mogelijkheden
- Geschikt klimaat - Beschikbaarheid van water
- Vruchtbare bodem - Geschikt landschap
b.) De ligging
- Gebieden die gunstig liggen t.o.v. - Langs de kust
Economische kerngebieden in de wereld
c.) Koloniale verleden
Diffusie: De verspreiding vanuit een kerngebied van cultuurelementen zoals taal, religie, sport en
mode.
Cultuurvermenging/Acculturatie: Een nieuw cultuurelement wordt aangepast aan de bestaande
cultuur.
§1.3 DE POLITIEKE EN SOCIALE WERELDKAART
We onderscheiden drie vormen verschillende bestuursvormen: (gelet op het democratisch gehalte)
1.) Democratie
Burgers hebben door vrije verkiezingen grote invloed op het bestuur (Vooral westerse landen)
2.) Beperkte democratie
Burgers hebben wel stemrecht, maar mogen alleen stemmen op 1 of 2 door de overheid
gecontroleerde politieke partijen. (vb. Afrika, Latijns-Amerika)
Uitslagen worden soms gemanipuleerd, er is corruptie en sommige groepen (minderheden,
vrouwen) mogen niet stemmen.
3.) Dictatuur
Land wordt autoritair bestuurd door één partij, een kleine minderheid of een dictator.
Politieke vrijheid van burgers is klein + elke oppositie hardhandig onderdrukt. (vb. Afrika, Azië,
Midden-Oosten)
Mensenrechten: Recht op vrijheid, gelijkheid en rechtvaardigheid.
Bipolair: 2 grote machtsblokken
Na WOII -> Amerika tegen Sovjet Unie (Koude Oorlog)
Na Koude Oorlog -> uiteenvallen in meerdere machtsblokken -> Multipolair
Deze samenvatting is eigendom van AllesOmTeSlagen, elke manier van delen van dit bestand zal gezien worden
als het schenden van auteursrecht. Hierop kunnen wij u aanspreken en een schadevergoeding eisen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kajverburg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.