Samenvatting van de hoorcolleges en het meeste van de literatuur van de kennistoets levensfase 2021/2022. Samen met de lesdoelen, kennisclips en plaatjes een complete samenvatting.
- Uitleggen op welke manier veranderingen optreden tijdens lichaamsgroei en welke rol
hormonen daarbij spelen.
- Uitleggen welke veranderingen in het lichaam optreden bij veroudering en welke
fysiologische processen een rol spelen m.b.t. hormonen, cellen, bloedsomloop, ademhaling,
houdings- en bewegingsapparaat, zenuwstelsel en vegetatieve functies.
- Uitleggen welke invloed leefstijl en omgeving op verouderingsprocessen hebben.
Hoorcollege
Lichaamsgroei en de rol van de hormonen
Bij de kindergroeimeter meten we de lengte ten opzichte van de leeftijd,
het is hierbij niet eens zo belangrijk of je bij het gemiddelde zit maar
meer of je de lijn volgt. Blijf je niet achter op de lijn of groei je ineens niet
meer, hier kan je dan weer verder op onderzoeken.
Van baby tot volwassen groei je, er zijn in deze groei 2 groeispurten
bij een baby (1e jaar) en in de pubertijd. De groei is plotseling een heel
stuk groter. Verder gebeurt de groei vooral heel geleidelijk.
De lichaamsverhoudingen veranderen ook tijdens de groei, een baby’s hoofd is
heel groot ten opzichte van het lichaam terwijl dit bij een volwassenen meer in
verhouding lijkt te zijn. Daarbij zie je dat de ledematen uitgroeien in de groei.
Bij de groei zijn verschillende hormonen betrokken: (van der brugt 16.5)
- Groeihormoon (16.5.1)
Dit hormoon heeft invloed over het hele lichaam, op alle cellen heeft dit
hormoon invloed. Je hele leven lang maak je dit groeihormoon (hier heeft het hormoon invloed op
bijvoorbeeld kapotte cellen die moeten worden vervangen). Het groeihormoon heeft een anabole
(opbouwende) werking op het lichaam. Denk bijvoorbeeld aan de aanmaak
van eiwitten, er moet hiervoor genoeg energie zijn voor de cellen.
Heb je te veel van het groeihormoon krijg je reuzengroei en bij een tekort
krijg je dwerggroei. Als je als volwassen veel groeihormonen hebt dan groei
je niet meer maar leidt het tot dikker worden van botten.
Het groeihormoon wordt geproduceerd vanuit de hypofyse, de afgifte van
het hormoon wordt geregeld in de hypothalamus door twee andere
hormonen:
Een stimulerend hormoon GH-releasing hormone – GHRH
Een remmend hormoon GH-inhibiting hormone – GHIH
2
,Het groeihormoon heeft ook nog een aparte werking op de lever, er wordt dan weer een hormoon
afgeven (somatomedine/ insulin-like growth factor) en dit heeft invloed op de skeletgroei, vooral de
lengtegroei.
- Schildklierhormoon (16.5.2)
Dit hormoon wordt door de schildklier gemaakt, dit orgaan is belangrijk voor de
celstofwisseling en de groei.
De schildklier geeft het hormoon thyroxine af, de afgifte hiervan wordt geregeld vanuit
de hypothalamus. De hypothalamus geeft TRH (thyrotropin-releasing hormone) af, dit
stimuleert de hypofyse om een hormoon af te scheiden (TSH thyroid stimulerend
hormoon) dat de schildklier stimuleert. De schildklier geeft dan het schildklierhormoon
thyroxine en tri-joodthyronine af.
Als er meer schilklier hormoon is dan krijg je via negatieve terugkoppeling remming van
de hypofyse en de hypothalamus, zo blijft het in balans.
Je hele lichaam wordt door dit hormoon beïnvloedt, bijvoorbeeld de celstofwisseling en
de skeletgroei.
Hypothyreoïdie tekort aan schildklierhormoon groei- en ontwikkelingsstoornissen
Hyperthyreoïdie te veel vaan schilklierhormoon verhoogde stofwisseling
- Hormonen voor de calcium homeostase: (16.5.3)
Er zijn verschillende hormonen daarbij een rol spelen bij de calciumhomeostase, dit doen ze door
beïnvloeden van calcium opname in de darm, terugresorptie van calcium in de nieren en het
beïnvloeden van de activiteit van osteoblasten en osteoclasten.
o Parathormoon (PTH) uit de bijschildklieren
Worden afgegeven de bijschildklieren, die produceren het PTH/parathormoon. Op het moment dat
er meer PTH geproduceerd wordt stijgt ook het calcium in het bloed. Dit gebeurt omdat er dan
aanspraak wordt gedaan van de calcium voorraad in het skelet. Dit gebeurt op de volgende
manieren:
PTH stimuleert botafbrekende cellen (osteoclasten) om een deel van de botkalk op te lossen
PTH stimuleert de terugresorptie van calcium in de nieren
PTH stimuleert de omzetting van vitamine D3 naar de actieve vorm
o Calcitonine uit de C-cellen in de schildklier
Calcitonine heeft de omgekeerde werking, deze remt de botafbraak en hierdoor krijgen botopbouw
en inbouw van calcium weer de overhand. Hierdoor kan het opgeloste calcium weer het skelet in.
o Een omzettingsproduct van vitamine D
Vitamine D3 zit in voeding en wordt door de huidgevormd met zonlicht. Vitamine D kan in de lever
omgezet worden naar actieve vitamine D, dit actieve vitamine D bevordert de resorptie van calcium
en fosfaationen in de darm en bevordert de terugresorptie van calcium uit de voorurine in de nieren
3
, -
Geslachtshormonen (16.5.4) (24 – 30)
De gonadale zijn de organen die de zaad- en eicellen maken,
deze staan ook onder invloed van de hypofyse en de hypothalamus hypothalame-hypofysaire-
gonadale as.
Vanuit de hypofyse worden hormonen afgegeven die naar de ovaria en de testes gaan waardoor
stimulering van de eicel rijping en zaadcelrijping plaatsvinden. Daarbij worden de secundaire
geslachtskenmerken gestimuleerd door de hormonen die de ovaria en de testes afgeven.
Oestrogeen en progesteron bij vrouwen
Testosteron bij mannen.
Veroudering
Als je ouder wordt ga je steeds beetje bij beetje achteruit
Hier zijn verschillende oorzaken voor:
Erfelijkheid dit zijn de voorgeprogrammeerde factoren, hier kan je niet veel aan doen
Hormonale veranderingen
Milieu omgevingsfactoren, inclusief leefstijl en gedrag, deze kan je voor een gedeelte beïnvloeden
Mechanische slijtage, straling, stoffen, overvoeding, fysieke en psychische stress
Cellulaire veroudering
Straling en chemische stoffen kunnen in een cel beschadigen geven, het DNA in de celkernen maar
dit blijft nodig voor de eiwitten voor enzymen voor de reacties. Als het DNA beschadigd raakt dan kan
het soms misschien niet afgelezen worden en kan niet het goede eiwit afgelezen worden en
misschien wel het verkeerde enzym gemaakt kan worden. Sommige beschadigingen kan je herstellen
maar sommige ook niet en kan het wel een zijn dat die cel verouderd is of afsterft. Of dat er
misschien wel kanker ontstaat door de straling en verkeerde DNA strengen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper minkevlasman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,00. Je zit daarna nergens aan vast.
