Maatschappijleer hoofdstuk 5
5.1 wat is een verzorgingsstaat?
Nederland is een verzorgingsstaat. Dat betekent dat de overheid zich actief bemoeit
met de welvaart en het welzijn van zijn inwoners.
Welvaart ons inkomen en hoeverre we in ons levensonderhoud kunnen voorzien
Welzijn in hoeverre we ons geestelijk en lichamelijk goed voelen
Solidariteit als er bereidheid is in een groep of samenleving om risico’s met elkaar
te delen
Nederland is een sociale rechtsstaat. Dit betekent dat burgers sociale grondrechten
hebben, zoals:
- Voldoende werkgelegenheid
- Volksgezondheid
- Goed onderwijs
Het is de taak van de overheid om hier zorg voor te dragen. Maar deze rechten zijn
niet afdwingbaar bij de rechter.
Bij sociale grondrechten horen ook plichten:
- Sollicitatieplicht
- Het betalen van belasting en premies
- Leerplicht
De drie terreinen waar de overheid het meeste geld aan uitgeeft zijn:
- Onderwijs
- Gezondheidszorg
- Sociale zekerheid
Socialezekerheidsstelsel alle uitkeringen die mensen verzekeren van een
inkomen bij werkloosheid, ziekte, ouderdom of arbeidsongeschiktheid.
Ook bedrijven dragen bij aan de welvaart en het welzijn van mensen dit doen ze
door:
- Goede arbeidsvoorwaarden
- Goede arbeidsomstandigheden
- Maatregelen om het milieu te beschermen
Vrije markt de plaats waar de prijs van goederen en diensten tot stand komt door
vraag en aanbod.
5.2 ontwikkeling van de verzorgingsstaat
Nachtwakersstaat een staat waarin de overheid zich beperkt tot het zorgen voor
veiligheid en bescherming van de burgers en het handhaven van de rechtsorde.
, Vakbonden organisaties die de gezamenlijke en individuele belangen van
werknemers behartigen.
Vanaf de tweede helft van de 19e eeuw kwamen de eerste sociale weten:
- De armenwet (1854)
- De wet tegen kinderarbeid (1874): het Kinderwetje van Van Houten
- De veiligheidswet (1895)
- De leerplichtwet (1901)
- De arbeidswet (1919)
Na WOII ontstond een gemengde markteconomie waarin niet meer alles aan de vrije
markt werd overgelaten en de overheid voorwaarden en regels stelt.
Vergrijzing wanneer het aandeel van de ouderen in de totale bevolking toeneemt.
Ontgroening wanneer het aandeel van de jongeren in de totale bevolking afneemt.
Participatiesamenleving een samenleving waarin mensen meer
verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leven en omgeving
Sociaaldemocraten zijn voor een gemengde economie waarin het bedrijfsleven en de
overheid samenwerken en sociale ongelijkheid wordt verminderd.
Liberalen zijn van oudsher voor een vrijemarkteconomie en een terughoudende rol
van de overheid.
Christendemocraten pleiten voor een sterk maatschappelijk middenveld en een
overheid die een aanvullende rol vervult.
Mantelzorg de hulp die vanuit de directe omgeving door familie en vrienden aan
iemand wordt gegeven.
5.3 onderwijs
In 1901 werd de leerplichtwet ingevoerd.
Startkwalificatie een diploma op minimaal mbo 2, havo- of vwo-niveau
Leerplichtambtenaar, onderwijsinspectie, eindtermen
Drie belangrijke doelen van de overheid op het gebied van onderwijs zijn:
- Zorgen voor een goed opgeleide beroepsbevolking
- Ongelijkheid terugdringen
- Iedereen de kans geven zijn of haar talenten te ontwikkelen
Sociale ongelijkheid een ongelijke verdeling in de maatschappij van kennis,
inkomen, status en (politieke) macht.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper resakeizer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.