1. Inleiding
Over vroeger en nu…: Over maatschappelijke
veranderingen, opvoedingsonzekerheid en de behoefte aan
opvoedingsondersteuning
• Opvoedingsondersteuning (OO) krijgt meer en meer aandacht
- Gevolg: uitbreiding van aanbod van opvoedingsondersteuning
• Ouders laten zich meer en meer inspireren door inzichten van deskundigen
• Spanning tussen:
- OO die vertrekt vanuit vragen/noden van ouders
- OO als preventie
• Beleidsmatig OO belangrijk instrument voor:
- Preventie van psychosociale en maatschappelijke problemen
- Realisatie van kinderrechten
- QOL
- Welzijn van gezinnen
® Werd gerealiseerd onder impuls van Internationaal Verdrag voor de
Rechten van het Kind
• Toenemende aandacht en groeiend aanbod van OO zorgde voor nood aan
een conceptueel kader
De huizen van het kind: Opvoedingsondersteuning in
Vlaanderen
• 2001: eerste decreet inzake OO
• 2007: tweede decreet inzake OO
- OO = “laagdrempelige geslaagde ondersteuning van opvoedingsverantwoordelijken
bij de opvoeding van kinderen”
- Benadering vanuit beide perspectieven: opvoedingsverrijking + preventie
• Opvoedingswinkel = samenwerkingsverband van partners die de verschillende
functies rond OO realiseren en daarbij ook 1 of meer loketten aanbieden
• Eind 2012: voorontwerp voor preventieve gezinsondersteuning ‘Huizen van het Kind’
goedgekeurd
Theorie en praktijk: over de keuze van evidence based
methodieken in Vlaanderen
Aan de basis van programma’s OO liggen een aantal theoretische modellen:
• Belsky, Bakker, Bronfenbrenner, Slot en Spanjaard
• Sociaal interactiemodel van Patterson
• Evidence based programma’s: bv. Triple P
• Pedagogisch adviseren
• Stop 4-7 (voor kinderen van 4 tot 7)
• Piramide van ouderlijke gezag van Webster-Stratton
Opvoedingsondersteuning in de buurt, het netwerk, de
gemeenschap
• Tendens tot vermaatschappelijking van de zorg = belangrijke krachtlijn in de IJH
= meer focus op netwerk, buurt, gemeenschap
, lOMoARcPSD|8354615
• Op terrein van OO vinden 3 ideeën ingang:
1. Ontmoetingsplaatsen: vrije confrontatie met andere ouders
2. Geweldloos verzet (Omer Haim)
3. Pedagogische civil society (Micha De Winter): “it takes a village to raise a child”
2. Legitimering van OO
Historische context
Vroeger
• Beeldvorming over gezinnen is doorheen de tijd heel wat veranderd
• 4 periodes over het perspectief op gezin en opvoeding:
Begin De liberale • Moralistische periode: was legaal dat geïntervenieerd werd in
19de nachtwakerstaat gezinnen die van het normale discours afweken
eeuw
• Norm: patriarchale, burgerlijke kostwinnersgezin
• Duidelijke scheiding tussen publieke en private sfeer
= Onderscheid tussen loonarbeid en huishoudelijk werk
- Leidde tot feminisering van opvoedingstaken en verheerlijking
van de moederrol
o Massale kindersterfte in arbeidersgezinnen werd
gedecontextualiseerd: moeders werden ervan beschuldigd
hun opvoedkundige taken te verwaarlozen
• Filantropisch en caritatief vrijwilligerswer: focus op moeder- en
kinderzorg
• Arbeidersgezinnen, vader aan hoofd van gezin: mannen maakten
regels, maar maakten weinig deel uit van opvoeding
• Nachtwakerstaat:
- Bemoeit zich niet met opvoeding, moeder/gezin
verantwoordelijk voor opvoeding
- Hield van bovenaf controle: vooral via godsdienst waren er
aantal regels die kinderen wel en niet mochten doen
Tweede Gerationaliseerde • Opkomst eugenetica en statische wetenschappen
helft overheidsinmenging - Eugenetica: mensen met goede genen mochten blijven, slechte
19de moesten eruit (hoe krijgen we de bevolking zo goed mogelijk?)
eeuw
• Overheid ging zich meer inmengen in private sfeer
- Introductie van kinderwetten
- Verbod op kinderarbeid
- Invoering leerplicht
® Inmenging niet enkel in belang van kind maar ook van
samenleving
® Ontstaan scholen en instituten
• Kinderen werden beschouwd als kapitaal waarin geïnvesteerd moest
worden, als de toekomst
, lOMoARcPSD|8354615
• Vigerende opvatting = toekomst maatschappij wordt bepaald door
manier waarop kinderen worden opgevoed
- Ouders = verantwoordelijk voor welzijn eigen kind EN
maatschappij!
- Loopt het mis met kinderen, is het een kost voor de
maatschappij want zij hebben in die kinderen geïnvesteerd!
Na Sociaal- • Wederopbouw van economisch leven + geleidelijke uitbouw van
oorlog democratische sociale zekerheid
welvaartstaat
• Overheidsfocus verschoof van welvaart naar welzijn
- Sociale welvaartstaat wordt verzorgingsstaat
- Bevordering psychosociaal welbevinden van individuele
gezinsleden ipv gemeenschappelijk
- Welvaart = maatschappij <> welzijn = individu
• Verzorgingsstaat en interventiestaat: staat staat in voor verzorging
mensen, gaat iets niet goed? = interventie van staat
• Professionalisering en institutionalisering
• Detraditionalisering door emancipatorisch gedachtegoed: gezin
kreeg maakbaar karakter met grotere vrijheid
- Levenshoge verantwoordelijkheid van de ouders
- Ouders kiezen zelf hoe ze kind “kneden”
- Grote morele vrijheid
- Nadruk op individuele ontplooiingskansen
- Evolutie in de samenstelling van gezinnen
Einde De opkomst van • Economische crisis leidt tot evolutie van verzorgingsstaat naar
20ste het neo liberalisme sociale investeringsstaat
eeuw - Sociale systeem van verzorgingsstaat werd onbetaalbaar door
verminderde overheidsinkomsten (periode na welvaart)
- Maximale sociale bescherming ingeruild voor activerend discours
en nadruk op preventie
• Vooral aandacht voor arbeidsmarkt en sociale orde (terugslag
nachtwakersstaat)
• “Geloof in maakbaarheid”
• 21ste eeuw: hernieuwde responsabilisering van ouders: aangevuld
met pedagogiserend discours
• Dominante opvatting: ouders moeten gevormd worden om kind
succesvol op te voeden
Nu
• Veranderende concepties over gezin en opvoeding hangen sterk samen met bredere
maatschappelijke evoluties
• Constructie van gezinnen heeft heel wat veranderingen ondergaan, maar wel
continuïteit in de benadering van gezinnen:
- Ouders (vooral moeders) als unieke en centrale opvoedingsverantwoordelijken
- Individualisering van sociale problemen
- Responsabilisering en normalisering van opvoeders die persistent aanwezig zijn
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julievd. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,29. Je zit daarna nergens aan vast.