Dit is een samenvatting die al de lessen virologie van prof Van Ranst bevat. Het bevat alle nodige info voor het examen, eveneens werden verschillende afbeeldingen toegevoegd ter verduidelijking. Ik schreef deze samenvatting aan de hand van de lessen in het academiejaar .
SAMENVATTING VIROLOGIE
PROF VAN RANST
1. INLEIDING
Virussen hebben ons gemaakt tot wat we nu zijn → genetisch materiaal voor groot deel opgebouwd
uit oude endogene retrovirussen. Virussen zijn zoals postbodes van genetisch materiaal van de ene
soort naar de andere. Er zijn tal van onschadelijke virussen in de wereld die de gastheer niet schaden.
1.2 ONTSTAAN VAN VIROLOGIE
• Tabaksmozaiekziektes (ziekte in tabaksplanten)
➔ Adolf Mayer toonde aan dat deze ziekte overdraagbaar was door sap van zieke
plant op gezond blad over te brengen
➔ Dimitri Ivanovski = grondlegger van de virologie: deed hetzelfde als hierboven
maar deed het mousse van het zieke blad door een filter die bacteriën tegenhield
→ dit filtraat op een gezond blad gaf ook ziekte → conclusie: een kleiner
organisme dan bacteriën kan ziekten overdragen
➔ Martinus Bejerinck = de echte grondlegger van virologie → de eerste die het
woord virus gebruikte voor het “kleinere organisme”. Virus betekent “vergif” in
het latijn, men gebruikte voordien het woord virus al wel bij infectieziekten maar
men wist niet echt waarover het ging.
• Voor 1940 had de virologie discipline weinig impact bacteriologie was al rond 1880 in een
stijgende trend
• Belangrijke ziekten in de geschiedenis van de virologie:
- Pokken (variola)
➢ Via vaccinatie in de jaren 70 uitgeroeid
➢ Enkel in speciale labo’s in Rusland/VS zijn ze nog terug te vinden
- Polio
➢ Tot id 2e helft van de voorbije eeuw
➢ Was epidemisch, vaak in de herfst
➢ Verlamt zenuwen, onvoorspelbaar welke spiergroep werd aangetast
→ gebruik van de ijzeren long indien de ademhalingsspieren werden
aangetast: de machine genereert overdruk en onderdruk zodat de
borstkas werd opengerokken en ingeduwd. (er zijn nog steeds
enkele overlevers van de poliotijd die in zo’n long overleven)
➢ Polio is bijna uitgeroeid (op dit moment nog 2 gevallen…) →
vaccineren zal wel nog van belang blijven
- HIV
➢ Rond ‘95 was aids grootste oorzaak van sterfte bij jonge mannen
1
,1.3 VIRALE STRUCTUUR
• Vroeger werden via X stralen kristallografie de atoommodellen van virussen bestudeerd →
voor het eerst door Rosalind Franklin
• Nu hebben we cryo-elektronenmicroscopen → hiermee kan het virus tot in groot detail
bekeken worden
• Zeer klein → 25 (picornavirus)-300 (pokkenvirus) nanometer
➔ Elektronenmicroscoop
➔ Ultrafiltreerbaar
• Enveloppe OF naakt
➔ Enveloppe = lipidedubbellaag = de celwand van de gastheer = oliewand rond het
virus → doorheen de enveloppe zitten virale eiwitten
Een enveloppe is een nadeel voor stabiliteit = infecterende vermogen daalt: ze
zijn vatbaar voor alcohol, detergenten, zepen…
• Capside (via autoassemblage gegenereerd)
➔ Helicaal = dakpanstructuur van 1 eiwit als een tubulaire structuur, georganiseerd
rond RNA streng
➔ Icosahedraal = zeer stevig, kan goed drukken weestaan door deze over het ganse
oppervlak te verdelen
De capsomeren vormen 5-6 hoeken en omringen het genetisch materiaal
Vb. is adenovirussen, herpesvirussen, papillomavirussen…
➔ Complex
- T-bacteriofaag:
➢ capsidehoofd dat het genetisch
materiaal bevat
➢ landingsplaat
➢ tail fibers voor zachte landing op
bacterie
➢ injectienaald doorheen celwand
bacterie: inspuiten genetisch
materiaal
- pokkenvirus
2
,• genoom
➔ DNA OF RNA
➔ DUBBELSTRENGIG (DS)/ENKELSTRENGIG (SS)
➢ De meeste DNA virussen zijn Ds → bv. herpesvirus
➢ Parvovirus b19 is een voorbeeld van een ss DNA virus:
◼ parvovirussen geven een milde, eczeemachtige ziekte bij
kinderen
◼ Bij zwangere volwassenen kan dit echter zorgen dat de
foetus hydrops foetalis ontwikkelt → rbc aanmaak wordt
gestopt → foetus sterft
Wanneer men snel genoeg is kan men intra-uterien een
bloedtransfusie geven om een normale ontwikkeling te
stimuleren
➢ De meeste virussen zijn ssRNA virussen bv. mazelvirussen
➢ dsRNA = bv. rotavirus
➔ LINEAIR/CIRCULAIR
➢ Meeste virussen hebben een lineair genoom
➢ Papillomavirussen hebben circulair dsDNA
➢ Circulair ssRNA kan je vinden in plant viroid
➢ Hepatitis B (HBV) heeft ook circulair genoom maar niet ds of ss: 1
van de strengen is gesloten circulair, de andere streng is daar 2/3e
tussengeweven (bij replicatie wordt het wel dsDNA)
3
, ➔ 1 STUK/SEGMENTAIR
➢ 3 virussen in de menselijke geneeskunde zijn gesegmenteerd: bv.
rotavirussen (11 segmenten), griepvirussen (8 segmenten),
hantavirussen (3 segmenten S, M en L):
◼ Hantavirussen (hier in België rond de kempen en Chimay
streek→ het puumala virus) veroorzaken via de urine en
uitwerpselen rosse woelmuizen een tijdelijke nierfalen
➢ Segmentatie maakt reassorteren mogelijk waarbij 2 verschillende
virussen van dezelfde soort, in 1 dezelfde cel, deeltjes uitwisselen →
hierdoor kunnen de nieuw ontstane virussen het immuunsysteem
ontwijken:
◼ Bv het varken is vatbaar voor verschillende
influenzavirussen waardoor in de varkenscellen
reassortatie kan plaatsvinden → nieuwe virussen
ontstaan die dan mogelijks mensen kunnen infecteren en
waarbij dan bv. een nieuwe pandemie ontstaat
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DrKat. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,79. Je zit daarna nergens aan vast.
