Samenvatting
Samenvatting H3 parlementaire democratie 4vwo
- Vak
- Maatschappijleer
- Niveau
- VWO / Gymnasium
samenvatting van de 7 paragrafen van het hoofdstuk parlementaire democratie.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 11 pagina's
Voorbeeld 2 van de 11 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting maatschappijleer H3: parlementaire democratie§1 Wat is democratie?
Vrede van Westfalen = 1648 Vrede van Münster: godsdiensttwist en agressie neutraliseren
door de soevereine staat centraal te stellen. -- > moderne systeem van staten
Soeverein = een staat die op een bepaald gebied met duidelijke grenzen het hoogste gezag
uitoefent en het monopolie van geweldsuitoefening heeft. Bv. welke religie
Filosoof Hobbes: burgers hebben er belang bij om alle macht bij 1 soeverein onder te
brengen. Niet de vorst tot prijs stellen? -- > slecht leven volgens hem.
Politiek gaat over het belang van het maken van keuzes waaraan allen in een staat zijn
gebonden vastgelegd in algemeen geldende wetten, uitgevoerd door bv ministers.
Algemeen belang = dat veel mensen er mee te maken krijgen. Politiek volgen en stemmen
omdat: je met alles te maken krijgt.
Groot dilemma politiek: kiezen voor snel, daadkrachtig en efficiënt besturen of voor een
maximale participatie van de burgers in de politiek?
Democratie
Macht van velen. “het volk regeert”.
Bij landen met een “directe democratie” een referendum: volksstemming over een bepaald
wetsvoorstel.
Bij een indirecte/ representatieve democratie: het volk kiest de vertegenwoordigers die de
beslissingen nemen en met een zekere regelmaat bij verkiezingen aan de bevolking
verantwoording moeten afleggen over hun beleid. (kleine groep dus sneller besluiten,
vertegenwoordigers grondig verdiepen in de onderwerpen waar andere burgers geen tijd
voor hebben) + trias politica. Moet een rechtsstaat zijn om inbreng burgers te garanderen!
Kenmerken democratie:
o Individuele vrijheid (binnen grenzen democratisch vastgestelde wetten).
o Er gelden politieke grondrechten: burgers zelf hun vertegenwoordigers kiezen+
verkiesbaar stellen soort mandaat (bevoegdheid).
o Politie en leger hebben wettelijk beperkte bevoegdheden: nooit zomaar aanhouden+
geweld gebruiken.
o Er bestaat onafhankelijke rechtspraak: rechters los van parlement+regering (geen
verantwoording afleggen)
o Er bestaat persvrijheid: media controleert machthebbers + ons info voor goede keuze
Binnen indirecte democratie 2 soorten:
Parlementaire stelsel: rechtstreeks gekozen parlement = hoogste machtsorgaan. Op
basis van samenstelling ervan -> kabinet gevormd van ministers +
staatssecretarissen. Verantwoorden aan parlement “volk”
- Vaak wel een niet-gekozen staatshoofd met sterk beperkte macht. Koning? ->
constitutionele monarchie
presidentiële stelsel: bevolking kiest parlement+president.
, - President: hoofd regering, hoofd uitvoerende macht, ministers
benoemen/ontslaan. als macht beperking : ontbindingsrecht = het recht om
het parlement te ontbinden.
NL
- 1814 -> NL constitutionele monarchie (= staatsvorm waarin de taken en
bevoegdheden van het staatshoofd in de grondwet zijn vastgelegd)
- Sinds 1848 koning gebonden aan wet en grondwet (constitutie) + gedwongen zich
te houden aan de grenzen die de verantwoordelijke regering aangeeft -> NL werd
een parlementaire democratie met een constitutioneel vorst
! In democratie: regering wegstemmen, maar constitutionele monarch heeft erfopvolgers.
Vrijheid +gelijkheid belangrijk in demo: iedereen mag meedoen+ zelf bepalen hoe je gebruikt
maakt van je politieke rechten. Demo terug te zien in grondwet in:
o Taken+ bevoegdheden van de drie politieke machten staan nauwkeurig omschreven.
o Alle NL’ers vanaf 18: stemrecht+ recht om verkozen te worden.
o De regels voor de politieke besluitvorming zijn vastgelegd.
o De overheid laat de media vrij: laat ze over juiste info beschikken bv.
Dictatuur
Vaak schending van mensenrechten en politiek geweld.
Kenmerken dictatuur:
Basiskenmerk: de drie machten zijn niet van elkaar gescheiden. -> niet/nauwelijks
invloed op de politiek + “rechten” niet kunnen opeisen -> dus nooit rechtstaat
vriendjespolitiek in het parlement.
o Er is slechts een beperkte individuele vrijheid.
o Nauwelijks politieke vrijheid
o Dikwijls overheidsgeweld
o Geen onafhankelijke rechtspraak
o Massamedia + kunstuitingen staan onder censuur van de overheid.
Doordat er geen tegenmacht is: snelle en efficiënte besluitvorming. “Voordeel”
Vormen van dictaturen:
Dictatuur gebaseerd op een ideologie (bv Cuba, NK): communistische partij alle
macht, burgers weinig/geen individuele vrijheden. Politieke invloed alleen voor
onvoorwaardelijke aanhangers ideologie.
- Media + onderwijs + verenigingsleven onder strenge controle -> indoctrinatie
- Fascistische partijen aan de macht soms: (sterk nationalistisch+ wijzen
democratie af).
Religieuze dictatuur/theocratie: godsdienst verheven tot staatsideologie (Iran)
- Volk kiest parlement+ president maar voor besluiten toestemming nodig van
niet-gekozen geestelijke leiders.
Militaire dictaturen: na WOII vooral in Midden- en Zuid-Amerika, VS steunden uit
angst voor het communisme.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper meikevangeuns. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,59. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75632 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen