Klas 5 VWO - PO Aardrijkskunde Domein Zuid-Amerika
--------------------------------------------------------------------------------
Het centrum-periferiemodel beschrijft ruimtelijk hoe sterk een gebied is op een economische, politieke en/of culturele vlak. Het model kan op alle schalen worden toe...
Ilayda Kozan & Oumnia Nounouh | V52 PO Zuid-Amerika Onderdeel C
HET CENTRUM-PERIFERIEMODEL VAN ZUID-AMERIKA:
STERKE VERBAND TUSSEN WELVAART EN WELZIJN
Het centrum-periferiemodel beschrijft ruimtelijk hoe sterk een gebied is op een
economische, politieke en/of culturele vlak. Het model kan op alle schalen worden
toegepast: van een lokaal tot een mondiaal niveau en is het bruikbaar om gebieden/landen
met elkaar te vergelijken. We gaan aan de hand van vier meetwaarden (sterftecijfer,
geboortecijfer, urbanisatiegraad en BBP per hoofd onderzoeken welke landen in Zuid-
Amerika tot het centrum behoren, welke in de semi-periferie en welke in de periferie.
STERFTECIJFER
Sterftecijfer Om te bepalen of een land midden in een transitie zit of
(per duizend inwoners)
1. Ecuador en Paraguay (5)
juist de transitie heeft doorgemaakt, is het belangrijk om
2. Bolivia, Peru, Colombia, Suriname rekening te houden met het sterftecijfer. Een te hoge
en Chili (6) sterfte-aantal kan vaak laten zien dat het land nog geen
3. Guyana, Brazilië en Argentinië (7) transitie heeft meegemaakt. Hoe lager het sterftecijfer,
4. Venezuela (8) hoe welvarender het land is. Het sterftecijfer van Zuid-
5. Uruguay (9)
Amerika is gemiddeld 6,5 per duizend inwoners. Als je
het sterftecijfer vergelijkt met het geboortecijfer
(ongeveer zestien per duizend inwoners) dan merk je op dat Zuid-Amerika aan het einde
van de tweede fase zit van het demografisch transitiemodel. Op continentaal niveau
kunnen de fasen variëren en dus ook de sterftecijfers. Zo heb je aan de ene kant Uruguay
die een sterftecijfer heeft van negen op de duizend inwoners en aan de andere kant heb je
Ecuador en Paraguay die allebei een sterftecijfer hebben van vijf op de duizend inwoners.
GEBOORTECIJFER
Geboortecijfer Naast het sterftecijfer is het geboortecijfer ook een belangrijke
(per duizend
inwoners) meetwaarde voor het demografische transitiemodel. Zo
1. Chili en Uruguay (13) hebben we opgemerkt dat het geboortecijfer van Zuid-
2. Brazilië (14) Amerika nog relatief hoog is en laat het met het sterftecijfer
3. Colombia, Guyana en
zien dat het continent nogal bij de periferie hoort. Als je weer
Suriname (15)
4. Argentinië (16) kijkt per land zie je dat Bolivia een hoog geboortecijfer heeft,
5. Ecuador, Paraguay en Peru namelijk 21 per duizend inwoners. Dit staat pal tegen over
(17) Chili en Uruguay die beide een geboortecijfer hebben van
6. Venezuela (18) dertien per duizend inwoners. Een hoog geboortecijfer kan
7. Bolivia (21)
verschillende oorzaken hebben. Zo kan het geen gebruik
maken van voorbehoedsmiddelen ervoor zorgen dat het geboortecijfer hoog blijft.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper oumnia-nounouh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
