> De meest fundamentele rechten die een mens heeft.
> Grondrechten werken tussen burgers onderling (horizontale werking)
> De gronderechten werken tussen burger en overheid (verticale werking)
Hoe beter het is gesteld met de grondrechten en mensenrechten in een land, hoe beter
het is gesteld met de democratie. Dit is niet altijd zo, grondrechten of mensenrechten
kunnen in landen verschillen. Zo heeft een land zoals Rusland, geen vrijheid van
meningsuiting en worden mensen daar opgepakt zodra ze demonstreren.
> Verklaring
o UDHR (universele verklaring voor de rechten van de mens). Hier vind je de
basis mensenrechten in, maar het is een verklaring en daardoor niet
rechtsgeldig. In een rechtszaak kun je dus geen beroep doen op de
universele verklaring voor de rechten van de mens.
> Verdragen
o Als de mensenrechten worden opgenomen in verdragen, dan worden
deze mensenrechten, grondrechten en dat is wat het rechtsgeldig maakt.
Nederland is lid van het EVRM één van deze verdragen waar je je als
persoon beroep op kunt doen. Het EVRM is een groep landen die
onderling afspraken hebben gemaakt voor de burgers.
> Nationale wetgeving
o De grondwet van Nederland waar alle fundamentele rechten zijn
opgeschreven en je als Nederlander beroep op kunt doen.
Het Nederlands recht is te vinden in:
1. Wetten (nationaal)
2. Jurisprudentie (uitspraak van rechters, met name de Hoge Raad)
3. Verdragen (Internationaal)
4. Gewoonterecht (Ongeschreven recht)
Het recht heeft vier verschillende functies:
1. Normatieve functie (de ethische normen, zijn ook rechtsnormen)
2. Instrumentele functie
3. Aanvullende functie
4. Geschil oplossende functie
,Universal declaration of human rights
> Artikel 1
o We worden allemaal vrijgeboren. We hebben allemaal onze eigen
gedachten en ideeën. We zouden allemaal gelijk behandeld moeten
worden.
> Artikel 2
o De rechten gelden voor iedereen, ongeacht onze verschillen in kleur, ras,
sekse, taal, religie, politieke of andere meningen en nationale en sociale
afkomst.
Grondrechten kun je vaak vinden in de verklaringen, maar dan zijn ze nog niet
rechtsgeldig. Je vindt ze ook in de verdragen, zoals het verdrag waar Nederland zich bij
aangesloten heeft (het EVRM). Deze verdragen staan boven de nationale wetgeving,
maar in de Nederlandse grondwet zijn bijna alle verdragen van het EVRM opgenomen.
Het grondrecht dat niet in de Nederlandse grondwet staat is het recht op een eerlijk
proces. Doordat hij in de verdragen van het EVRM staat waar Nederland bij aangesloten
is kunnen we ons er wel op beroepen.
> Klassieke grondrechten
o Bescherming van de burger (tegen de overheid)
o Artikel 1 t/m 18 in de GW
o Europees verdrag voor de rechten van de mens
> Sociale grondrechten
o De overheid moet aan de slag voor de burger
o Artikel 19 t/m 23 GW
Voorbeeld: Recht op gezondheidszorg, recht op onderwijs, recht op
huisvesting…
> Procedureregels
o Artikel 82 GW over wetten in de formele zin
Hoe wordt het parlement gekozen
Hoe worden wetten gemaakt
Wie bestuurt de provincie en de gemeente
Er is geen rangorder in de belangrijkheid in grondrechten, want grondrechten kunnen
met elkaar botsten. Als dat gebeurt kijkt de rechter wat op dat moment een grotere rol
speelt en dus voor gaat op de andere recht.
- Voorbeeld: Persvrijheid en recht op eerbiediging van de persoonlijke sfeer botsen heel erg
vaak met elkaar, want wanneer gaat de pers te ver en wordt de privacy geschonden.
, - Artikel 7 GW – Persvrijheid
- Artikel 10 GW – Recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer.
Grondwet en wet in formele zin
> Wet in formele zin
o Gemaakt door de regering, Tweede kamer en Eerste kamer (plus
handtekening van de koning)
o Bevatten uitvoeringsregels
o Bevatten regels waar iedereen zich aan moet houden
> Wet in materiële zin
o Gemaakt door de ‘lagere’ overheid (gemeente, bijvoorbeeld een
gemeentelijke verordening)
o Bevatten regels waar iedereen zich aan moet houden (algemeen
verbindend). Deze regels staan niet boven de wet in formele zin.
Voorbeeld: Je mag niet met jouw vervuilende auto in de stad komen.
> Jurisprudentie
o Een uitspraak van een rechter, waarin een bepaalde wet wordt uitgelegd
of een aantal stappen wordt benoemd die er gevolgd moeten worden om
een bepaalde wet uit te kunnen leggen.
> Gewoonterecht
o Alles wat je met elkaar hebt afgesproken, maar niet is vastgelegd in een
wet, grondwet, verdrag of een jurisprudentie.
Voorbeeld: Een minister biedt zijn ontslag aan in de kamer als er
onvoldoende vertrouwen is in die minister. Er staat nergens beschreven
dat hij dit moet doen, maar het is een regel van het gewoonterecht.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kimnijenhuis01. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,83. Je zit daarna nergens aan vast.
