OP 4: Geen paniek, De zorgvrager met psychiatrische kwetsbaarheden.
Week 1
WG 1 Herstelgerichte zorg
E-college nummer 1: herstel gerichte zorg (6 delen)
GGZ Verpleegkundige:
-Huisartsenzorg: preventie, POH-GGZ, licht psychiatrische aandoeningen zoals klachten met slapen of
somberheidsklachten of hyperventilatie bij stress
-Generalistische basis-GGZ: ambulant, deeltijdbehandeling (overdag kliniek s ’avonds thuis), licht-
matige aandoeningen zoals lichte depressie of verstoorde rouw
-Specialistische GGZ: opname in kliniek voor een dag of voor de rest van je leven, complexe
aandoeningen zoals suïcidaliteit of chronische aandoening waardoor ze niet voor zichzelf kunnen
zorgen.
Bij behandeling wordt bij de GGZ vooral gekeken naar positieve gezondheid dmv herstel
ondersteunende zorg.
Onder herstel ondersteunende zorg vallen:
-Klinisch herstel (klachten verminderen)
-Functioneel herstel (probleem en aandoening weghalen, ziekte inpassen in je leven)
-Maatschappelijk herstel (aandoening plek geven in de maatschappij, zoals werk of ouderschap)
-Persoonlijk herstel (hoe geef je zelf betekenis aan de ziekte die je hebt)
Biopsychosociaal model: biologische (lichaam), psychologische (geest, persoonlijkheid) en sociale
factoren (omgeving, opvoeding) kunnen je kwetsbaarheid veroorzaken.
Als er een ingrijpende levensgebeurtenis (kind krijgen, scheiding, verhuizen) plaatsvind kan dit lijden
tot langdurige stress. Dit kan lichamelijk (maagzweer, hartinfarct) of psychische ziekten veroorzaken
(angst, depressie).
KOP-schema (Klachten, Omstandigheden, Persoonlijke stijl)
Maak daarnaast een weegschaal met draagkracht en draaglast van de patiënt
HIC = High Intensive Care
Stepped care model is een piramide waar onderin de mensen staan die voor zichzelf kunnen zorgen
en boven de patiënten staan die opgenomen worden. Iemand kan in zijn leven zowel naar onder als
naar boven verplaatsen.
Werkzaamheden POH-GGZ: probleemverheldering, signalering, opstellen en bespreken van
vervolgstappen, voorlichting geven, begeleide zelfhulp, ondersteuning zelfmanagement, interventies
en preventie
GGZ Generieke modules – Herstelondersteuning
Herstel is meer dat het verminderen van de ziekteverschijnselen. Het gaat ook over het omgaan met
en het leven weer oppakken na ontwrichtende ervaringen. En over het heropbouwen van
zelfvertrouwen, sociale relaties en je identiteit.
Je moet weer grip op en hoop krijgen in het leven en hier weer betekenis uit kunnen halen
Herstelondersteuning komt vanuit anderen (en van de zorg) en moet aansluiten bij het persoonlijke
proces van de patiënt. De leefwereld, het levensverhaal, de wensen, behoeften en krachten van de
patiënt staan centraal.
,De inzet van een ervaringsdeskundige is belangrijk omdat dit gelijkwaardigheid en wederkerigheid
tot stand brengt. Het vertellen van soort gelijke ervaringen geeft de patiënt hoop dat herstel mogelijk
is.
Bij herstelondersteuning werkt de hulpverlener niet meer als deskundige maar meer als coach. Je
werkt samen met de patiënt en kijkt vooral naar mogelijkheden. Hulpverlener en patiënt zijn
gelijkwaardig. Naasten worden veel betrokken bij het proces. Ervaringsdeskundigen worden ingezet.
Nogmaals; patiënt staat centraal en bepaald het tempo
Meije, D.M.G., (2016). Generieke module Zelfmanagement voor de geestelijke gezondheidszorg
Ga ook in op de emotionele kant van de aandoening.
Maak gebruik van zelfregie- en zelfmanagementinstrumenten die (online) beschikbaar zijn en wijs
patiënten en hun naasten hierop.
Gebruik ook eHealth instrumenten (WG 3)
Maak gebruik van samenwerking met verschillende zorgketens, zorg voor goede informatie-
uitwisseling.
Zelfmanagement mag de patiënt niet het gevoel geven dat hij alles alleen moet doen. Zorg voor een
veilig, ondersteunende relatie.
GGZ Standaarden: Zelfmanagement
Zelfmanagement bestaat uit: werken aan leefstijlveranderingen als gevolg van de aandoening, zelf
keuzes maken (perspectief van patiënt is uitgangspunt), omgaan met factoren die de symptomen
kunnen verergeren.
De patiënt moet wel gemotiveerd zijn, ertoe in staat zijn en de juiste ondersteuning moet geboden
worden.
Let bij zelfmanagement op draaglast en draagkracht van de patiënt
Mind blue (zd). Bio-psycho-sociale model
Onder biologische factoren kan ook stress bij de moeder tijdens de zwangerschap zijn. Ook voeding
en algehele conditie vallen hieronder
Psychologische factoren: persoonlijkheid, perfectionisme, behoefte aan bevestiging van buitenaf
Sociale factoren: ook verwaarlozing tijdens jeugd
, Depressie ontstaat als de draaglast groter is dan de draagkracht. Bij een verminderde draagkracht
heb je weinig draaglast nodig om depressief te worden. Hetzelfde geldt voor lichamelijke ziekten
GGZ Nederland (zd.) Beroepscompetentieprofiel GGZ Verpleegkundige HBO
De acht kenmerken van de hulpverlener bij herstelondersteunende zorg:
-Instelling van hoop en optimisme
-Aandachtig aanwezig zijn
-Gebruik professionele referentiekader op een terughoudende en bescheiden wijze
-Ruimte maken voor, ondersteunen van, en aansluiten bij het eigen verhaal van patiënt
-Herkennen, stimuleren en benutten van eigen kracht van de patiënt
-Erkennen, benutten en stimuleren van de ervaringsdeskundigheid van de patiënt
-Erkennen, benutten en stimuleren van de ondersteuning van belangrijke naasten van de patiënt
-Gericht zijn op het verlichten van het lijden en het vergroten van autonomie en regie.
Back to life, re-integreren in de maatschappij (zd.) De weg naar herstel
Hier worden de 4 aspecten van herstel beschreven; Klinisch herstel, Functioneel herstel,
Maatschappelijk herstel en Persoonlijk herstel. Zijn hierboven al beschreven.
Clijsen ea. (2016) – SSKK model blz. 44
Faciliterend = ondersteunend, helpend
Inhiberend = verhinderend, belemmerend
WG 2 Neurocognitieve stoornissen, Niet aangeboren hersenletsel (NAH), Psycho-educatie
Zorg voor beter (zd.). Psychoeducatie
Psycho-educatie hoort gedaan te zijn voordat de behandeling van de patiënt begint.
