Biologie Thema Planten
Bouw, groei en ontwikkeling van planten - B2
Organen van een plant in de bodem voor water, mineralen en in de lucht voor CO2
Epidermis of kurk beschermen de plant tegen waterverlies en infecties.
Epidermis = opperhuid, buitenste cellaag (cellagen) van wortel, stengel en blad.
Wortelharen = uitstulping van een epidermiscel van een wortel
Transportvaten (81E)
In houtige stengels > houtvaten in jaarringen en bastvaten eromheen
In kruidachtige stengels > vaten in vaatbundels bij elkaar
In bladeren > vaten in de nerven
- Houtvaten = transportkanaal voor water en zouten, soms ook voor organische stoffen.
Bij het ontstaan van houtvaten worden de wanden tussen in elkaars verlengde liggende
cellen opgeruimd, waarna de cellen sterven.
- Bastvaten = transportkanalen in de bast, vooral bedoeld om suikers te vervoeren die
gevormd zijn in het blad
Vulweefsel (schors of merg) = weefsel tussen epidermis en transportvaten. Betrokken bij
fotosynthese, opslag en stevigheid.
Groei en ontwikkeling van planten:
Ontwikkeling = cellen gaan specialiseren (veranderden van vorm), er komen organen en
veranderen
Meristemen = het meristeem of plantaardig delingsweefsel bevindt zich op speciale plaatsen in
de plan, zoals toppen van wortel en stengels. Hier vindt deling plaats.
In meristemen zitten stamcellen = (embryonale) cel, waaruit zich weefsels ontwikkelen, nog niet
gedifferentieerd
- Groeipunten = toppen van stengels en wortels. Zorgen voor lengtegroei
- Cambium = een weefsellaag in planten, vooral bekend van bomen en struiken. Het is een
delingsweefsel, een van de weinige plaatsen in een plant waar nieuwe cellen gemaakt
worden. Zorgt voor diktegroei
Als een cel zich deelt, ontstaan twee dochtercellen.
- Een blijft een meristeemcel en zal zich later opnieuw delen
- Andere cel ondergaat celstrekking = groei van de cel door
opname van water in de vacuole. Celstrekking draagt bij planten
bij aan groei en stevigheid van plantenweefsels.
- Celdifferentiatie = proces, waarbij cellen steeds meer gaan
verschillen in vorm en functie. Celdifferentiatie treedt op bij de
ontwikkeling van een meercellig individu.
- Celspecialisatie = proces waarbij, bij de ontwikkeling van een
meercellig individu, elke cel zijn specifieke bouw en functie
krijgt.
, Diktegroei bij bomen en struiken:
Lengte groei vindt vooral plaats in de jongste delen
Diktegroei in een ringvormig meristeem dat cambium heet. Na elke deling blijft een van de twee
dochtercellen in het cambium liggen en de ander komt erbuiten te liggen
- Naar binnen > houtcellen
- Naar buiten > bastcellen
De houtcellen zetten tegen de verticale primaire celwanden dikke secundaire celwanden af van
cellulose en houtstof (lignine)
- Primaire celwand = vrijwel alle plantencellen hebben een primaire celwand. Na de mitose
wordt allereerst de celplaat gevormd. Daarna wordt er vanuit de nieuwe cellen direct een
verdikking laag aangebracht: de primaire celwand. Hij bestaat vooral uit cellulose.
- Secundaire celwand = als de strekkingsgroei van de cel afgelopen is, kan een tweede
verdikkingslaag worden afgezet. De secundaire wand groeit alleen in de dikte, niet in de
oppervlakte. Hij kan opgebouwd zijn uit meerdere lagen. Hij bevat gewoonlijk veel
lignine.
- Cellulose = polymerisatieproduct van glucose. Cellulose is een bestanddeel van de
celwanden.
Houtcellen > dwarswanden en cellen verdwijnen door enzymen
Bastcellen > dwarswanden verwijden niet, maar er komen openingen (zeefplaat). Cellen
verdwijnen niet maar de celkernen wel. Leven kort en de dode bastvaten worden dichtgedrukt.
Jaarring = hout dat gedurende een jaar gevormd is.
Verschil van kleur tussen voorjaarshout (wijde houtvaten en dunne wanden, licht) en zomerhout
(dikke wanden en nauwe vaten, donker)
Bastvaten geen jaarringen, want die worden snel samengedrukt
Transport in planten - B3
Anorganische sapstroom = houtvaten die vooral water en zouten van wortels, via de stengels
naar de bladeren vervoeren
Organische sapstroom = bastvaten die water en assimilatieproducten van de bladeren naar alle
delen van de plant
Opname van water en mineralen (91B):
Via de wortels wordt water en mineralen opgenomen. Grootste deel gaat via de wortelharen, de
fijne vertakking zorgt voor een groot oppervlak.
Centrale cilinder = plek waar de houtvaten en bastvaten liggen
Endodermis = binnenste cellenlaag van de schors, vooral bij wortels. De endodermis is
betrokken bij de selectieve opname van stoffen door de wortel
De transport tussen de wortelharen en centrale cilinder gebeurt voornamelijk via een permeable
celwanden.
In celwanden is er netwerk van kleine poriën die met elkaar in verbinding staan.
Capillaire werking = opstijging van een vloeistof (meestal water) in nauwe kanalen door
onderlinge aantrekking van moleculen. In de bodem heeft dit stijging van het grondwater tot
gevolg. In planten gaat het water in de houtvaten door capillaire werking omhoog.
Cohesie = is de onderlinge aantrekkingskracht tussen gelijke moleculen zonder dat er sprake is
van een chemische binding
Adhesie = de onderlinge aantrekkingskracht tussen ongelijke moleculen zonder dat er sprake is
van een chemische binding
Cohesie en adhesie zijn samen groter dan de zwaartekracht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emzeinstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.