Dit document bevat een samenvatting van het hoofdstuk 'Staatsvorming en heerlijkheden', gedoceerd door professor Huysmans aan de KUL in de eerste bachelor geschiedenis. Het bevat lesnota's, slides, en belangrijke kaarten en afbeeldingen. Het heeft me geholpen een 19/20 te behalen.
ANNO 1000: geworteld in post-imp realiteit
• Oost en W-Francia voorgoed verdeeld: we spreken hier al v Frankrijk en
Duitsland hoewel er wellicht geen bewust natiegevoel was. → verbrokkeld,
weinig macht Capetingische koning, pl regionale heren als hertog van
Normandië, graaf v Vlaanderen
• Duitse Rijk veel sterker en groter (dankzij Italiaanse gebieden)
• solide politieke rijk Engeland, maar niet veel groter > een Duits hertogdom
• Echter deze rijken in 1000 nog minder machtig dan Al-Andalus en
Byzantium. → kalifaat van Cordova en Byz rijk als meest welvarende
• Byzantium. → kalifaat van Cordova en Byz rijk als meest welvarende
Echter ANNO 1100/1300
• Byzantium sterk verzwakt door oprukkende Seldjoeken (Manzikert 1071)
• Al-Andalus valt uiteen in kleine Islamitische staatjes in 1030
1300: opgeslokt door chr heersers (reconquuista)
• Europese staten worden prominenter en machtiger
• Ook Duitsland kampt met interne rebellie, Italië gaat eigen weg
1300: Duitse Ottoonse koninkrijk verbrokkeld tot kleine staatjes
Italiaanse steden w zelf kleine pol entiteiten
,• Engeland behoudt cohesie maar ondergaat twee gewelddadige
veroveringen
• Franse koningen blijven zwak maar Frankrijk w cockpit ambitieuze heren;
en sommigen van hen, die dienst deden als huurlingen en freelance fighters,
slaagden erin in 2e helft 11e E om Z-Italië te veroveren, en in 1100 ook
Palestina aan einde v 1e kruistocht
• Pausschap begint zichzelf te profileren als onafhankelijke morele
autoriteit, rivaal v traditionele seculiere machten
1. Algemene trends (diachroon)
Van post-Karolingische erfenis naar nieuwe politieke realiteit op 2 niveaus
klassieke Rom waarden en instituties <-> orgmechanismen en ideologie
VM: netwerk van edellieden die gezamenlijk heersten <-> HM: staten
<-> toch nog veel continuïteit!!
Lokale contractie vanaf c.1000: kleinere schaal op lokaal niveau
= opkomst steden en territoriale/banale heerlijkheden (h6)
• Encellulement: kleine heerlijkheden o.l.v. kasteelheren, graven, hertogen
o.b.v. sociale dominantie
• In steden: stedelijke overheden
Centralisatie en groei 12e/13e E: bureaucratisch systeem boven lokale niveau
= pol systemen grootschaliger en machtiger in Latijns Europa
Uitbouw ‘publieke macht’
, • Administratieve verbetering & professionalisering
• Meer personeel, dat verder reisde
• Sterkere verschriftelijking → kanselarijen
• Meer systematische innin belastingen
• Controle ambtenaren
• Complexere rechtssystemen (ook buiten directe controle)
• Betere communicatietechnieken
Diverse interacties tussen de twee niveaus:
• Duitsland + Italië: macht koningen trekt terug t.v.v. steden en prinsdommen
• Frankrijk: koning breidt geleidelijk hegemonie uit, heerlijkheden blijven
bestaan (vanuit kroondomein île de France)
• Engeland: koning w beperkt in centralisme door adel, ‘barons’,
heerlijkheden (1215)
• Castilië: hegemonische koning leidt anno 1200 lappendeken van steden en
heerlijkheden
Zowel publieke (verantwoordelijkheid onderdanen) als heerlijke (directe
controle door sociale dominantie = lordship) macht in beide niveaus!
1.1. Ambtenarij
Wordt een aparte klasse in middeleeuwse samenleving
Wanneer?
• VM: clerici, edellieden aan hof (lokale machthebbers)
o Clerici: geletterd + geen erfelijk ambt maken
• 1150-1200: steeds meer < lage adel, steden, soms onvrijen (o.a.
ministerialen)
Wie? Nieuwe professionale carrière-ambtenaren
• Vaak gesalarieerd, in roterende locaties (<-> corruptie)
• Steeds betere opleiding (rechtenstudenten < Bologna, notariaat)
• Veelvuldige corruptie, maar wel loyaal aan vorst, controle (o.a. Karol)
o Karolingen: eedzwering, missi, collectieve boetedoening
o Enquêteurs in Frankrijk op de seneschalken
o Inquest of sherrifs in Engeland
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vknn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,69. Je zit daarna nergens aan vast.
