Sturm und drang (1770-1786)
Ook wel de pubertijd voor jongeren genoemd.
Ze kwamen in opstand zonen tegen vaders, zonen zeggen nee doe ik niet, vaders hadden namelijk
veel te zeggen. Was een roep om meer democratie te krijgen. Verhouding man/vrouw. Hier werden
veel vraagtekens bij gezet, hoe moest die zijn? Gearrangeerd huwelijk (gedwongen huwelijk), ook
hier werden veel vraagtekens bij gezet.
Terug naar de natuur de oorsprong er waren namelijk geen regels, terug gaan naar het begin.
Liefde was een terugkomend onderwerp. Het was wel spannend/interessant om een relatie te
hebben met iemand die al getrouwd was.
Tijd waarin de schrijvers volwassen werden, periode van de jonge wilden. Overgangstijd van de
periode die vooraf ging (verlichting, de nadruk lag vooral op de regels) en de periode erna.
Sturm und drang was belangrijk wat je ervan vind van al die regels. Wilden ze zich niet meer houden
aan de regels, wilden veel vrijheid.
Literaire pubertijd genoemd naar Wirr Warr theater stuk wat later Sturm und Drang werd genoemd.
Alles wat niet kunt en niet mag werd in dit theater stuk gezet, zoals roken, zoenen met het andere
geslacht, drinken en ruzies. Daarom heeft deze periode ook de naam van het theater gekregen.
Bekendste uitspraak van Rousseau terug naar de natuur. Dit was zijn motto. 1 algemene regel van
hem wat later ook als wet werd gezien eerst denken en dan pas doen (dit is heel kort gezegd, zijn
regel was nog groter).
Goethe schrijver die bij deze periode hoort, heeft in de schoolbanken bij Herder gezeten. Herder
nam een groot voorbeeld aan Shakespeare. Een sterveling met goddelijke kracht, zegt Herder over
Shakespeare. Goethe vond dat hij ook een leus moest hebben, ik ben een blind geborene die
eindelijk zijn gezichtsvermogen kreeg. Dit was zijn leus. Herder leerde Goethe dat hij zelf kon
nadenken. Goethe zegt zelf dat hij drie keer echt verlief is geweest. Zijn tweede relatie was met Buff,
zij was zelf al verloofd, dit was dus typisch Sturm und Drang. Die leiden des Jungen Werther, Werther
had een relatie met een vrouw die al verloofd was (een onmogelijke liefde), Werther pleegt
uiteindelijk zelfmoord. Hij schreef in Weimar.
Zonen en vaders. Carl Emanuel Bach zoon van Johann Bach. Beide maakte ze klassieke muziek alleen
deed Carl verschillende wendingen in zijn muziek.
An die Freunde, geschreven door Schiller. Toegevoegd aan het einde van de 9 de symphonie van
Beethoven. Uiteindelijk volkslied van Europa.
Werd veel drama’s geschreven, kenmerk altijd sprake van een conflict. Bijna nooit een happy end.
Literaire kenmerken:
- Veel gevoel, veel emoties
- Veel halve zinnen, niet afgemaakt
- Verhalen met kreten en schreeuwen erin
- Nieuwe woorden in de verhalen
- Jeugd taal kwam er terug in
, Die Räuber, pure kritiek op de opvoeding. Werd veel meegenomen door studenten die gingen
protesteren. Waarom past dit stuk bij de periode? gaat over kritiek over de opvoeding. Protesten
meer na de periode, rond 1900-1970. Studenten protesteren omdat ze meer invloed wilden binnen
de universiteiten. Broers, Frans en Karel. Frans staat voor het materialisme, en Karel is sociaal,
humanisme en naifiteit. Deze broers krijgen ruzie over Amalia. Bij Amalia hoort een grote erfenis en
de broers hebben hier veel belang bij. Frans zegt iets tegen de vader wat niet waar is Karel is
dood. Strijd tegen twee broers. Strijden beide voor Amalia en erfenis. Frank kan haar hard niet
veroveren en zij blijft trouw aan Amalia. Frans pleegt zelfmoord. Amalia is ook dood en Karel voelt
zich schuldig en geeft zich aan bij justitie. 1 zoon keert zich tegen zijn vader, er wordt gelogen en
bedrogen en geeft zich uiteindelijk aan.
Mailied ging over Friederike Brion, dit was zijn eerste echte liefde nieuwe samenhang over de
liefde en natuur. Breuk over de periodes daarvoor (dichtkunst, de baroktijd), daar ging het vooral
over het hiernamaals. Dit veranderde meer naar liefde als of mensen goden zijn.
Don Carlos, zoon van de Spaanse koning Phillips II, hij kwam in opstand tegen het absolutisme
(absolute macht, wordt niet gewerkt met wetten. De baas kan alles doen wat hij wil doen) en de
Spaanse overheersing. Carlos stond op tegen zijn vader conflict, lijkt ene moment te lijken dat de
zoon wint ander moment dat de vader wint. Het verhaal eindigt dat Phillip zijn zoon verliest, het is
een drama geen happy end. Toneelstuk van Schiller.
Filmpjes op YouTube over Don Carlos en andere verhalen
Immanuel Kant, werd geïnspireerd door Rousseau. Catagorisch imperiatief. Leef regels, alles wat je
doet moet je als een wet beschouwen. Handel als een doel opzich en niet als middel. Wat moet ik
weten en wat kan ik doen. De verlichting is een bevrijding van de onmondigheid (is onze eigen
schuld). Hij had overal kritiek op. Laatste woord: genoeg.
Maatschappij kritiek
