Dit is een samenvatting van het vak geschiedenis geschikt voor leerlingen van 5 en 6 vwo. In deze samenvatting is het themakatern strijd om Europa van Geschiedenis Werkplaats samengevat en onderverdeeld in de volgende paragrafen:
§1.1 De opkomst van Karel
§1.2 Karels veroveringen
§1.3 Karel...
Geschiedenis Strijd om Europa samenvatting
§1.1 De opkomst van Karel
De bisschop van Rome vroeghulp tegen de Langobarden die Rome bedreigden
vanuit Noord-Italië. De paus regeerde Romme namens de Byzantijnse keizer, die
wegens crisis niet zijn rijk zelf kon beschermen. Dus zocht hij steun bij Pippijn
koning van Franken. Het christelijke Frankrijk (gesticht door Clovis) bestond uit
Austrasië en Neustrië met beide ene eigen koning. Vanuit deze koninkrijken
heersten de Franken over heel Francië (Frankrijk).
Francië werd bestuurd door de nakomelingen van Clovis, de Merovingers. Toen
Pippijn koning werd, werden de Merovingers overtroffen door hun hofmeier
(hoofd van de hofhouding). Om Pippijns positie te verbeteren, vroeg hij aan de
paus of het niet beter was als de machtigste man, hijzelf, ook koning was. De
paus noemde hem in 751 tot koning, waarmee de Karolingische dynastie begon.
In ruil voor hulp van de paus trok Pippijn de Alpen over, versloeg hij de
Langobarden en gaf hij Midden-Italië aan de paus.
Later voerde hij oorlog in Aquitanië (een plek waar zijn gezag weinig invloed had)
om zijn gezag af te dwingen. Toen hij overleed in 768 kon hij min of meer een
verenigd rijk overdragen. Pippijn verdeelde zijn rijk onder zijn zoons Karel en
Karloman, die beide ontevreden waren met hun erfdeel. Toen Karel een opstand
in Aquitanië had onderdrukt leek oorlog tussen de broers onvermijdelijk, maar
Karloman stier onverwachts in 771. Karel liet Karlomans vazallen trouw zweren
aan zichzelf en Karlomans vrouw en zonen vluchtte naar de Langobarden. Zo
werd Karel de Grote (742-814) de dominerende figuur.
§1.2 Karels veroveringen
De vernietiging van de Irminsul (oorlogsgod Irim) illustreert dat Karel een
kruisvader was, iemand die strijdt voor verbreding van het christendom, met
groot succes. Toen Karel alleenheerser werd was zijn rijk sterk met steun van de
kerk en de islamitische tegenstander was teruggetrokken. Door het
uiteenvallen van het islamitische wereldrijk waren de Spaanse moslims verzwakt.
Het grootste gevaar kwam nu uit het noorden en oosten, waar Germaanse
stammen moordend en plunderend naar het westen. De Germanen werden weer
opgejaagd door Slavische stammen en nomadische volkeren. De kerstening
van de Friezen en Beieren was a op gang gekomen en vooral de Saksische
stammen maakte de boel onveilig. Karel viel hen aan toen hij alleenheerser was.
De Franken waren militair superieur, maar konden de veroveringen niet
vasthouden. In veroverde gebieden lieten ze versterking achter, bouwde er
kerken en kloosters en dwongen de bevolking zich te bekeren, maar de Saksen
bleven opstandig. Er ontstond een uitputtingsoorlog.
Uiteindelijk probeerde hij het verzet te breken met een tegemoetkoming, waarbij
hij de Saksische leider vrede aanbood bij als hij zich bekeerde. De leider
Widukind liet zich dopen, maar tien jaar later begon er weer een reeks met
nieuwe oorlogen. Na strenge maatregelen war dertig jaar na het begin van de
oorlogen het verzet pas gebroken.
, Karel vocht net als zijn vader op verzoek van de paus ook tegen de Langobarden.
Toen hij hun hoofdstad Pavia veroverden kroonde hij zich tot koning der
Langobarden. Hij breidde later zijn rijk uit met Beieren, een vazalstaat die
volgens Karel te onafhankelijk was. Vier jaar later vielen de Avaren Beieren
binnen, een gevreesd Mongools ruitervolk. Karel had niet altijd succes, want hij
kreeg het Keltische Bretagne niet onder controle. Dit geldt ook voor een operatie
ten zuiden ban de Pyreneeën, maar later voegde hij onder de naam Spaanse
Mark wel de Pyreneeën toe aan zijn rijk.
Karels mislukkelingen schaadde zijn gezag als onverslaanbaar krijgsheer niet.
Ron 800 behoorde heel Europa tot zijn rijk. De situatie in West- en Midden-Europa
stond in contrast tot de problemen in het Byzantijnse rijk. Het voormalige Oost-
Romeinse rijk werd verscheurd door godsdiensttwisten en politieke
samenspanning. Tot afschuw van de kerk kwam de keizerskroon ook nog in
handen van een vrouw, Irene, die haar zoon had vermoord voor de macht.
Hierdoor kroonde de paus Karel de Grote in 800 in Rome tot keizer.
Waarom voerde Karel voortdurend oorlog:
- Defensie: hij wilde veilige grenzen en door de verdediging groeide zijn rijk.
- Missie: hij geloofde dat hij de goddelijke opdracht had om het christendom
te verspreiden en het heidendom te bestrijden. Daarin werd hij gesteund
door zijn omgeving.
- De Frankische elite had een agressieve moraal. Overwinning betekende
dat de krijgers een beloning kregen van land en buit.
Het Karolingische rijk was geen staat (overheid), maar een feodaal rijk waarin
edelen door persoonlijke banden aan de vorst waren gebonden. Karel liet edelen
die zelfstandig heersten over hun gebieden een eed afleggen, waarin ze in ruil
voor hun rechten op hun land beloofden hem met raad en daad bij te staan. Zo
kwamen zie iedere voorjaar bijeen bij de krijgsraad, waarin militaire plannen
besproken werden en werden er afspraken gemaakt over hun bijdrage.
Karel won ook veel oorlogen doordat zijn cavalerie zo sterk was dat de
tegenstanders wel verspreidde aanslagen moesten plegen. Van de grote
middeleeuwse veldslagen werd er geen één door Karel gevoerd.
§1.3 Karels erfenis
Karel stierf in 814 en werd begraven in zijn kapel. Karels regeerperiode was een
tijd van vrede en welvaart. De oorlogen speelden zich af aan de randen van het
rijk en binnenin heersten een ongebruikelijke rust en veiligheid, iets wat
eeuwenlang onmogelijk was geweest.
Karel slaagde erin door wetgeving en ordehandhaving het recht van de sterkste
te beperken. Hij zag zichzelf als wetgever en stichter van een christelijk rijk. In
zijn rijk leefde volkeren met eigen talen, wetten en gebruiken. Er kwam geen
burgerrecht dat de burgers in het rijk dezelfde rechten en plichten gaf, zoals bij
de Romeinen. Traditionele lokale heersers behielden hun macht.
Ondanks dit ontstond er toch rijkseenheid. Naast de regionale wetten kondigde
Karel veel rijkswetten af. Hij stelde graven aan die hij land in leen gaf waarop ze
het recht moesten handhaven. Rondtrekkende gezanten controleerden voor hem
of mensen we wetten naleefden.
Karel wou zijn rijk onder zijn zoons verdelen, maar toen zijn andere zoons waren
gestorven liet hij in 813 Lodewijk tot keizer kronen. Lodewijk was een zwakke
vorst, die met zijn zoons om de macht vocht. Na zijn dood viel het rijk uiteen in
drie stukken: West-Francië, Oost-Francië en een middenrijk.
De machtsstrijd binnen christelijk Europa gaf plunderaars en veroveraars de
kans, die van drie kanten in de 9e eeuw binnenvielen. In het zuiden waren er
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ElenavanVliet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,79. Je zit daarna nergens aan vast.
