Stage ouderen 65+
Klinisch redeneren
Veiligheid en kwaliteit
Geneeskunde
Hogeschool Saxion
Leerjaar 2, kwartiel 1
2021-2022
Pagina 1 van 47
,Klinisch redeneren
ProActive Nursing 1 + 2
Klinisch redeneren is het continue proces van gegevensverzameling en analyse gericht op de vragen
en problemen van een individu en diens naasten, in relatie tot ziekte en gezondheid. Het continue
cyclisch proces van redeneren omvat risico-inschatting, vroegtijdige signalering,
probleemherkenning, interventie en monitoring.
Op een abstract niveau geformuleerd bevordert het klinisch redeneren het analytisch, associatief,
probleemoplossend, abstraherend denken, maar voor al het klinisch meedenken.
De leercirkel van David Kolb beschrijft het proces van ervaringsleer
Concrete ervaring opdoen
Experimenteren en
Observeren en reflecteren
actief toetsen
Vormen en formuleren
van abstracte begrippen
De 3 O’s van redeneren
Observatie
- Hierbij gaat het over allerlei mogelijke feiten die je waarneemt, zoals: klinische
symptomen, klachten, controles, laboratoriumwaarden, bloedwaarden etc.
Ordenen
- Aan de hand van de observaties ga je je gedachten ordenen. Het gaat om vragen als: wat
heb je nu waargenomen, waar zit het probleem, wat is het probleem, zijn er verbanden
met andere problemen en hoe breng ik dit alles onder woorden? Ordenen is het
moeilijke gedeelte van redeneren.
Oordelen
- Dit gaat om diagnosticeren, constateren of vaststellen. De oordeelsvorming is door
middel van een stoplichtsysteem teruggebracht naar drie keuzes die staan voor de status
van een problematiek
Overdenken (extra)
- Bij elk oordeel wordt overdacht of de feiten juist zijn en/of ze ondertussen niet
veranderd zijn.
Pagina 2 van 47
,Stoplichtsysteem voor het beoordelen van de status van problematiek:
Rood = stop
- Je signaleert een actueel probleem, punt waarop actie ondernomen moet worden.
Oranje = waarschuwing
- Je signaleert een verhoogd risico, een bedreigde functie
Groen = veilig
- Je signaleert een verhoogd risico, een bedreigde functie
Het doel van de 3 O’s is het bewust maken van (klinisch) denken, het beroepsmatig nemen van
beslissingen, inzicht bieden, het is controleerbaar en bespreekbaar voor collega’s, studenten en
opleiders.
Om het klinisch redeneren eenduidig en concreet aan te kunnen leren/in te kunnen zetten is er een
methodiek opgesteld die hierbij kan helpen. Dit is de methodiek van Bakker (6-stappen-methodiek).
Stappen Essentie Redeneerhulp
1. Oriëntatie op de Beoordeel de situatie op grond SBAR-methode
situatie/klinisch van klinisch EWS-score
beeld beeld/voorgeschiedenis en geef SIRS-criteria
je aanbeveling SCEGS-psychosociale
status (optioneel)
2. Klinische Beredeneer de problematiek en Zorgthema’s ProActive
probleemstelling prioriteiten Nursing-model (blz. 41)
SCEGS-psychosociale
status (optioneel)
3. Aanvullend klinisch Beredeneer welke informatie
onderzoek (nog) nodig is
4. Klinisch beleid Beredeneer hoe de
problematiek effectief
aangepakt kan worden
5. Klinisch verloop Beschrijf het verloop voor de Zorgthema’s ProActive
korte en lange termijn Nursing-model, vooral
‘Activiteit en participatie’
6. Nabeschouwing Beschouw de zorg en jouw VMS-thema’s
aandeel daarin en wat je hebt patiëntveiligheid
geleerd Kwaliteit van
beroepsuitoefening
Principlistisch model
ethiek
Pagina 3 van 47
, Stap 1; Oriëntatie op de situatie
Het in kaart brengen van de actuele gezondheidssituatie van de patiënt, ook wel het klinische beeld.
Dit is het zo nauwkeurig mogelijk omschrijven van de openbaring van de ziekte of aandoening bij een
patiënt. Dit beeld wordt aangevuld door concrete observaties en metingen.
Redeneerhulp
SBAR
Situation
- Voorstellen van jezelf en patiënt
- Mentale en fysieke gezondheidstoestand
Background
- Medische voorgeschiedenis en medicatiebeleid
Assessment
- Meetgegevens, observaties en bloedwaarden
- Mogelijke oorzaken
- Urgentie van de situatie
Recommendation
- Aanbeveling, zoals aanvullend onderzoek
EWS-score
Early Warning Signs is een methode
die vitale bedreigingen in een vroeg
stadium kan opsporen.
SIRS-criteria
Systemic Inflammatory Response
Syndrome is een methode die, in het
geval van een infectie, kijkt naar
specifieke verschijnselen van een
sepsis. Er wordt gekeken naar
temperatuur, hartfrequentie,
tachypneu en het aantal leukocyten in
het bloed.
Relatie met andere stappen
Stap 1 vormt het uitgangspunt voor verder klinisch redeneren.
Pagina 4 van 47