Racisme in de Westerse Wereld
Cursuscode: GE2V16006
Week 1 - only WG
What is racism? While it is ostensibly tied to the invocation of biology and the notion of distinct human
races, a first survey of the history of racism will show that racism often seems to live a life of its own,
separated from ‘race’. The American writer Ta-Nehisi Coates recently put it thus: “race is the child of
racism, not the father.” In the first lecture and during this first week we will explore the historical validity
of Coates’ claim. If racism came first, then when did it? Can we find racism without ‘race’ in the Middle
Ages, or even before? And what prompted the advent of racist theory and racist ideology in modern
times? This week we will also consider the variety in theories and approaches to race and racism.
e
Primaire bron = onderzoeksobject vanuit de tijd waarover je schrijft → schrijf je bijv. over onderwijs in
WW2, dan is de primaire bron een boek die toen werd gebruikt in het onderwijs.
nd
Concepten van deze week
- Alledaags racisme, ‘limpieza de sangre’, de vloek van Cham, raciaal kapitalisme, Verlichting
Case study - Othello
La
Via vervreemdingseffecten is een actieve houding bewerkstelligd bij het publiek.
- Van Shakespeare’s catharsis naar Brechts engagement.
De impact van de voorstelling is groter, omdat het een nieuw licht schijnt op de westerse canon.
- Edward Saïd en zijn Orientalism (1978)
- Othello als paard van Troje. De westerse identiteit niet zo smetteloos als eerder werd
aangenomen.
n
- Niet de jaloezie van Othello, maar van een witte wereld tegenover een succesvolle zwarte man
staat centraal
te
Het expliciet maken van de representatie van zwart tegenover wit maakt ontmanteling mogelijk.
- Frantz Fanon en het manicheïstische beeld (van ‘beschaafd wit’ tegenover ‘barbaars zwart’)
van de wereld
Herinneringen aan racisme uit heden en verleden verbinden de voorstelling met sociale praktijk.
- Herinneringstheorie: Halbwachs, Warburg, Assman en Winter
S.
- Communicatieve herinneringen aan dagelijks racisme in Nederland
- Culturele herinneringen aan racistische praktijk uit het verleden
Het antiracistisch activisme herinneren erkent het verleden en verbindt met hedendaagse praktijk
- Erkenning van het hedendaags (intersectioneel) antiracistische activisme in Nederland
- Strange Fruit en de Bildgedächtnis van Black Power (de vuist) erkennen antiracistisch
activisme uit het verleden.
Week 2 - Key concepts, Voltaire and enslavement
What is racism? While it is ostensibly tied to the invocation of biology and the notion of distinct human
races, a first survey of the history of racism will show that racism often seems to live a life of its own,
separated from ‘race’. The American writer Ta-Nehisi Coates recently put it thus: “race is the child of
racism, not the father.” In the first lecture and during this first week we will explore the historical validity
,of Coates’ claim. If racism came first, then when did it? Can we find racism without ‘race’ in the Middle
Ages, or even before? And what prompted the advent of racist theory and racist ideology in modern
times? This week we will also consider the variety in theories and approaches to race and racism.
Part I - Key concepts
Definitions, concepts and roots
It is when differences that might otherwise be considered ethnocultural are regarded as innate,
indelible, and unchangeable that a racist attitude or ideology can be said to exist. It finds its clearest
expression when the kind of ethnic differences that are firmly rooted in languages, customs, and kinship
are overridden in the name of an imagined collectivity based on pigmentation, as in white supremacy, or
on a [...] | Fredrickson, page 9
e
Frederickson: definition
Difference and power leads to racism
nd
- Indelible differences seen as innate
- Imagined collective based on pigmentation
- Supported and made real by social, economic and legal practices
- Racial order
- Hierarchy and differential rights and treatments
La
Appiah / Baldwin
Affective, emotional, and rage-fuelled
‘Race’ and Racism: the Orthodox Timeline
1750-1950 | Scientific racism
n
Historical Processes (like roots)
te
- Increasing exchange and encounter
- Religious clashes intensify in Spain, and across EU as formalising of Christianity continues
- Scapegoating of Jewish people and communities
- Conversion versus purity of blood models → both / and
- Colonisation, conversion, and increase in enslavement and commercial reliance on enslaved
S.
labour
- Need to justify differential treatment in both religion and enlightenment!
Concepts
Medieval period: purity of blood, lineage or ‘descent’ important. Medieval & early modern period
(pre-1800) religion crucial in shaping racial prejudices and discrimination. Biblical justification for racial
categorisation e.g. Curse of Ham.
Scientific racism: modern period searches for a universe + science based / justified definitions of race.
Physical appearance, behaviour of individuals and their supposed cultural traits was an unalterable
expression of their biological type. Races had different capacities according to a hierarchy where some
were superior to others.
,What is racism?
Racist and racism were created as recently as the 1890’s and 1990’s to designate / describe those
promoting racial theory along with a hierarchy of races. Prejudice towards certain ‘races’ coupled with
discriminatory action + segregation. Just like the category of race, racism is also relational, can be
context specific, and has changed over time → it has served different interests in specific contexts and
time periods.
- Scavenger ideology
Part II - Voltaire and enslavement | Race, Capitalism, and the Enlightenment by Gianamar
Giovannetti-Singh
Voltaire’s racial capitalism?
e
Voltaire stood out for two reasons:
1. He was more involved in colonial commerce than others, which gave him material interests in
nd
perpetuating racialist arguments from a position of power.
2. Voltaire was a polygenist, who emphasized the immutability of race and the superiority of white
Europeans.
Voltaire’s work and actions thus appear to fit Frederickson’s definition of racism very well → Voltaire
emphasizes racial difference and makes his assessments from a position of power.
La
https://www.slavevoyages.org/voyage/database
Workgroup - W2
Boek
‘Val racisme’
n
1. Jodenhaat en zwarte mensen die echt slecht afgebeeld worden (wittevrouwen verkrachters etc)
→ Zuiden van de VS
te
2. Nazi-Duitsland (na WO2)
3. Tweede dekolonisatie na WO2
Nadruk voor Frederickson vooral op punt 2 en 3
‘Begin van het echte racisme’
S.
- Jodenhaat voor racisme (anti-Jood) → voor Middeleeuwen
● Redenering vanuit religie naar je bent van intrinsiek en extrinsiek slechtheid.
- Zwarte dood / pest waarbij Joden de schuld ervan kregen (14e eeuw)
- Zwart tegenover wit racisme (modern racisme) → eind Middeleeuwen / vroegmoderne tijd.
- Verschil tussen eind Middeleeuwen en vroegmoderne tijd is of het racisme was te verklaren
vanuit religie of niet, dus steeds meer een naturalistisch idee dat je bloed echt puur of niet is.
Workgroup questions
1. Wat is de definitie van racisme volgense Frederickson?
- “My theory or conception of racism, therefore, has two components: difference and
power. It originates from a mindset that regards ‘them’ as different from ‘us’ in ways
that are permanent and unbridgeable. This sense of difference provides a motive or
, rationale for using our power advantage to treat the ethnoracial Other in ways that we
would regard as cruel or unjust if applied to members of our own group.” | Pagina 9,
bovenaan.
● Door een scheiding / grens te maken tussen jij en individuen die anders zijn
dan jij, dan kan je jezelf daardoor als superieur zien / plaatsen.
- “It is when differences that might otherwise be considered ethnocultural are regarded
as innate, indelible, and unchangeable that a racist attitude or ideology can be said to
exist.” | Pagina 5, onderaan.
- Onveranderlijk, praktijken / instituties / structuren, macht (racial order),
difference, ideologie (p. 24)
● Je rechtvaardigt racisme vanuit een ideologie over hoe de wereld zou
moeten zijn en wie daar wel / niet bij mag horen → dit is er nog niet!!
e
● Macht uit zich in praktijken / instituties / structuren.
- Zodra het in je bloed of huid zit, is het volgens Fredrickson racisme.
nd
2. Welke gaten zitten er in die definitie?
- Frederickson houdt geen rekening met (emotionele / fysieke) ervaringen in deze
definitie, terwijl mensen het wel is overkomen. Daarnaast houdt hij zich bezig met de
twee grootste componenten (difference and power), maar beiden zijn brede concepten.
Wat valt er volgens hem dan allemaal onder macht? Verder houdt hij geen rekening
La
met de emoties die erbij komen kijken vanuit beide perspectieven (onderdrukte vs.
onderdrukker).
- Zijn die twee componenten wel de enige twee componenten?
- Frederickson gaat niet uit van individuen. Hij onderzoekt de emotionele aspecten
niet, maar dit betekent niet dat hij het ook ontkent.
3. Is er volgens Fredrickson zoiets als premodern racisme (einde 15e eeuw)?
n
- Volgens Fredrickson is er niet perse een premodern racisme, maar hij heeft het wel
meer over de overgang van anti-Joden / Jodenhaat naar het racisme van zwart / wit.
te
- Volgens Fredrickson is er wel sprake van premodern racisme, maar nog niet de volle
definitie van racisme (p. 19). Het is er dus wel, maar nog niet in volle bloei.
4. Wat staat er op het spel bij het bestuderen van Middeleeuws racisme?
- Dat er altijd een spanning tussen racisme in een religieus jasje or religieuze
intolerantie. Ook de spanning tussen religieus racisme en zwart/wit racisme? Wij
S.
(tegenwoordig) plakken het woord racisme op die gebeurtenissen van toen, maar
noemden zij zelf dit wel zo?
5. Wat is het argument van Singh gebaseerd op zijn inleiding en conclusie?
- Voltaire anders was dan zijn mede-Verlichtingsdenkers. Dit kwam doordat Voltaire
eigenlijk tegenstrijdig was met de Verlichtingsideeën, namelijk dat hij gewoon veel
investeerde in de slavenhandel (boten). Daarnaast was hij een polygenist, dus God
heeft verschillende mensen met verschillende rassen op verschillende plaatsen. Deze
twee gecombineerd maakte dat Voltaire racistischer was dan zijn mede-Verlichters,
want hij zag zwart als inferieur aan wit. | Conclusie artikel.
- Mensen met verschillende rassen zijn geschapen op verschillende gebeurtenissen,
ook met het idee dat bepaalde rassen bepaald werk moeten doen → geld hangt
samen met racisme | Pagina 11, gemarkeerd
